Historyja z doktarskaj dysertacyjaj staršyni Sajuzu piśmieńnikaŭ Alesia Paškieviča zbałamuciła cichaje asiarodździe ŭniversyteckaje navuki. Jana taksama stała testam na «efektyŭnaść» pracy pieraparadkavanaha prezydentu VAKu.
Kandydat filalahičnych navuk, vykładčyk fiłfaku BDU Aleś Paškievič abaraniŭ dysertacyju «Kancepcyja nacyjanalnaha byćcia ŭ prozie biełaruskaha zamiežža XX st.» na fiłfaku Biełdziaržuniversytetu jašče ŭ listapadzie 2002 h. Abaronienaja praca kolki miesiacaŭ biaz ruchu pralažała ŭ Vyšejšaj atestacyjnaj kamisii, jakaja zaćviardžaje ŭsie navukovyja raboty. Zrešty, taki byŭ los nia tolki Paškievičavaj doktarskaj: niekalki miesiacaŭ VAK naahuł nie razhladaŭ anijakich dysertacyjaŭ. Tolki ŭ siaredzinie 2003 h. atestacyjnaja kamisija, pieratasavanaja i padparadkavanaja prezydentu, znoŭ uziałasia za pracu. Ekspertnaja rada VAKu, jakaja składałasia ź litaraturaznaŭcaŭ, dvojčy pasyłała dysertacyju na zakrytuju («čornuju») recenziju j dvojčy atrymlivała dadatny vodhuk. Pryčym druhi raz, pavodle źviestak «NN», recenzentam byŭ daśledčyk rasiejskaj litaratury.
Cisk apazycyjaneraŭ na ŭładu
Užo sam fakt, što pracu adpravili na druhuju «čornuju» recenziju, pryčym niespecyjalistu ŭ halinie, śviedčyŭ pra toje, što z Alesiem Paškievičam viaduć niejkuju niezrazumiełuju hulniu. I sapraŭdy, kali VAK nia zdužaŭ dać hańby Paškievičavaj pracy rukami navukoŭcaŭ, źjaviŭsia list... piaci veteranaŭ! Pryčym nakiravany jon byŭ adnačasova ŭ Administracyju prezydenta, ministru adukacyi j staršyniu VAK Anatolu Rubinavu. Svaje imiony pad im pastavili hienerał-major u adstaŭcy Alaksiej Bykaŭ; pałkoŭnik, Hieroj Savieckaha Sajuzu, doktar histaryčnych navuk Alaksandar Filimonaŭ; pałkoŭnik u adstaŭcy, Hieroj Savieckaha Sajuzu Ivan Kustaŭ; pałkoŭnik u adstaŭcy, Hieroj Savieckaha Sajuzu Viktar Liviencaŭ (honaram i duchoŭnaj elitaj nazvaŭ A.Łukašenka veteranaŭ vajny, abviaščajučy ŭ aŭtorak padziaku prezydenta Hieroju Savieckaha Sajuzu Viktaru Liviencavu); Hieroj Savieckaha Sajuzu, doktar histaryčnych navuk Dźmitry Žmuroŭski.
«Dysertacyju Paškieviča A.A. my razhladajem jak imknieńnie biełaruskich apazycyjaneraŭ ad navuki akazać cisk na ŭładu z metaj prymusić VAK Biełarusi pryznać navukovaj, a značyć, i pravilnaj antydziaržaŭnuju, antypatryjatyčnuju, nacyjanał-zdradnickuju idealohiju fašystoŭskich chałujoŭ — piśmieńnikaŭ i paetaŭ zamiežža. My prosim vas abaranić idealohiju sučasnaj biełaruskaj dziaržavy, abaranić biełaruskuju navuku ad pieraviortyšaŭ, karjerystaŭ i palityčnych prajdziśvietaŭ», — pisali jany ŭ svaim zvarocie.
List źjaviŭsia akurat tady, kali dalej adkładvać z zaćviardžeńniem dysertacyi nie vypadała. Cikava, što nivodzin z aŭtaraŭ lista na abaronie Paškievičam dysertacyi nia byŭ. Miž tym, imiony niekatorych z hetych hierojaŭ daŭno viadomyja nia tolki historykam vajny, ale j historykam mirnaha času. Hetak, V.Liviencaŭ, jaki zasłužyŭ padziaku prezydentury, jak uspaminaje Valancin Taras, u svoj čas udzielničaŭ u ckavańni Vasila Bykava za apovieść «Miortvym nie balić».
Recenzija jak prysud
Staršynia Vyšejšaj atestacyjnaj kamisii Anatol Rubinaŭ prapanavaŭ Paškieviču zabrać rabotu, «papravić» i pieraabaranić. Prezydyjum VAKu ŭstrymaŭsia ad zaličeńnia pracy, navat nie vynosiačy jaje na hałasavańnie. A pakolki siarod litaraturaznaŭcaŭ amataraŭ zbeścić kalehu nie znajšłosia, kiraŭnictva VAKu pasłała litaraturnuju pracu na recenziju... u Instytut historyi. Ci mieŭ VAK takoje prava? «Pasyłać nie zabaroniena, ale ja ž pisaŭ nie pa historyi! Rabotu pa matematycy medykam nie pasyłajuć!» — aburajecca A.Paškievič. Svajho małodšaha kalehu padtrymlivaje Michaś Tyčyna: «Heta nieprafesijanalizm! My ž nia leziem u historyju, nie dyktujem im». Dyrektar Instytutu historyi Mikałaj Staškievič, adnak, ličyć takuju sytuacyju absalutna narmalnaj: «Pravilna, što historyki vykazalisia: nia treba adradžać kalabaracyjanizm!»
Poŭny varyjant artukułu čytajcie ŭ hazecie "Naša Niva"
Arkadź Šanski
