U Sočy Pucin harantavaŭ Łukašenku poŭnuju padtrymku: ceny na haz nia ŭźnimucca, što raŭnaznačna $120 miljonam u vybarčuju kasu PPRB. Adnačasova ŭ kampanii-2006 demakratyčnaj apazycyi nastupiŭ pieršy krytyčny momant. Usiamu vinoj sprečki pa pracedurnych pytańniach. Labiedźka j Kołas niezadavolenyja: na ichnuju dumku, scenar vyznačeńnia adzinaha kandydata favaryzuje Milinkieviča. Kiraŭnik štabu Milinkieviča: «Chaj spyniać histeryki. Adzinaha kandydata musim vyznačyć da lipienia». Kar. «NN» prysutničaŭ na kanferencyi demaktyvistaŭ Homielščyny.
3 krasavika prajšła Homielskaja abłasnaja kanferencyja pradstaŭnikoŭ palityčnych partyj i hramadzkich arhanizacyj — pieršaja z zadumanych u kožnym rehijonie krainy «pieradvybaraŭ». Na paradku dnia było vyłučeńnie adzinaha kandydata ŭ prezydenty ad demakratyčnych siłaŭ. Schod prachodziŭ u ekstremalnych umovach pryvatnaj kvatery — z arendaj paŭnavartaj zali ŭźnikli niepieraadolnyja ciažkaści.
3,2 delehata na kvadratny metar
80 delehataŭ, fizyčna adčuŭšy adzinstva ŭ pamiaškańni płoščaju 25 m², musili pryjści da ŭśviedamleńnia adzinstva palityčnaha. Udzielniki pradstaŭlali roznyja sacyjalnyja i ŭzrostavyja płasty nasielnictva Homielu i rehijonu. Jadnała ich najaŭnaść dośviedu ŭdziełu ŭ vybarčych kampanijach.
Praca pačałasia z chviliny maŭčańnia, jakoj delehaty ŭšanavali pamiać Jana Paŭła II.
Va ŭstupnym słovie Viktar Karniajenka pradstaviŭ delehatam haściej kanferencyi — patencyjnych kandydataŭ u prezydenty Siarhieja Kalakina (Partyja kamunistaŭ), Anatola Labiedźku (Abjadnanaja hramadzianskaja partyja) i Alaksandra Milinkieviča (biespartyjny, padtrymany BNF i «zialonymi»), jakija pierad tym padpisali pahadnieńnie ab supracy pry vyłučeńni adzinaha kandydata i ŭ dalejšaj mabilizacyjna-vybarčaj kampanii. A taksama Alaksandra Vajtoviča i Ŭładzimiera Kołasa, biespartyjnych palitykaŭ, jakija da hetaha pahadnieńnia tak i nie dałučylisia. Nie zvažajučy na apošnija akaličnaści, delehaty kanferencyi vyrašyli zasłuchać kožnaha ź piaci pretendentaŭ.
Kandydat Šuškievič u Homiel nie źjaviŭsia.
Kołas — adziny pa-biełarusku
U ścisłych pramovach pretendenty vykłali svaje prahramy. A.Labiedźka i S.Kalakin uražvali revalucyjnym zapałam. A.Milinkievič, jaki pavodle žarabjoŭki vystupaŭ piatym, byŭ našmat bolš strymanym i z alimpijskim spakojem paryravaŭ dyskusijnyja ŭdary.
U.Kołas byŭ adzinym, chto pramaŭlaŭ pa-biełarusku. Ale adzin z udzielnikaŭ skazaŭ mnie rasčaravana, što «nia toje čakaŭ ad Kołasa pačuć». A.Vajtovič, darečy, taksama častku svajoj pramovy začytaŭ pa-biełarusku. Ale vystupajuć U.Kołas i A.Vajtovič suchavata.
Delehataŭ, najpierš moładź, cikaviła, kali, narešcie, apazycyjnyja siły «ŭsie adzina stanuć». Pryhadvali sumny dośvied 2001-ha. Adna z delehatak nia nadta taktoŭna — jak pry Kalakinu — zajaviła, što hatova padtrymać «navat kamunista», aby byŭ vyłučany kandydat, zdolny vieści za saboju.
Sytuacyju ź pierachodam Kazulina ŭ apazycyju i jahonym «asablivym padychodam» ni delehaty, ni hości nie kranali. Nie ŭdałosia pierakanać i prysutnych U.Kołasa dy A.Vajtoviča padpisacca pad pracedurnymi praviłami «dziasiatki».
Dumki pretendentaŭ nakont terminaŭ praviadzieńnia Nacyjanalnaha Kanhresu razyšlisia. Ale ŭsie pahadzilisia, što jon musić adbycca tolki na terytoryi Biełarusi, jakija b pieraškody ni čynilisia. «Choć na partyzanskich ściežkach, ale ŭnutry Biełarusi!» — skazaŭ S.Kalakin.
Milinkievič — 48
U sprečkach bolšaść vystupoŭcaŭ padtrymała Milinkieviča. Adznačalisia jahony bahaty dośvied, biespartyjnaść i «pazytyŭnaja kantrasnaść» z Łukašenkam. Narešcie, razdali biuleteni dla tajnaha hałasavańnia. U ich nie byli ŭklučanyja proźviščy kandydataŭ, što nie padpisali praviłaŭ vyłučeńnia, sfarmulavanych Naradaj demakratyčnych siłaŭ.
Hałasavańnie — papiaredzili — było rejtynhavym. Udzielniki mieli mahčymaść padtrymać choć usich čatyroch pretendentaŭ. Ahučvajucca vyniki: na tvary Labiedźki vyrazny šok. Prahałasavali 79 čałaviek. Patrebnuju bolšaść hałasoŭ atrymlivaje tolki A.Milinkievič.
A.Milinkievič 48
A.Labiedźka 34
S.Kalakin 30
S.Šuškievič 6
Vyjaviłasia, što jaŭny favaryt miascovych aktyvistaŭ — A.Milinkievič. Kamanda A.Milinkieviča rasceńvaje hałasavańnie ŭ Homieli jak prajavu aŭtarytetu svajho kandydata. Adnak lider AHP zapadozryŭ, što A.Milinkieviča paprostu favaryzuje papiarednie ŭzhodnieny scenar.
AHP zreahavała rezkim pres-relizam, nazvaŭšy homielskuju kanferencyju «kiravanaj demakratyjaj»: «Usio vyhladała davoli prystojna. Kvoty, biuleteni, chto za, chto suprać. Adnak u sprečcy lohiki j arytmetyki apošniaja akazałasia bolš płatazdolnaju. My pa-roznamu aceńvajem miesca j rolu rehijanalnych kanferencyj. Pa fakcie vyjšła, što resursavyja centry i BNF razhladajuć heta jak mierapryjemstva pa vybrańni adzinaha kandydata da Kanhresu. Tamu pretendenty davali roznyja ŭstanoŭki svaim patencyjnym hrupam padtrymki. Adnym — hałasavać za ŭsich, druhim — za svajho. Tamu čyjaści pieramoha ŭjaŭnaja. Metady sumnieŭnyja. Zamiest paćvierdzić damoŭlenaści, my demanstrujem toje, čaho jany [Kołas i Vajtovič] pabojvajucca. Heta maštab Ciućkavičaŭ».
Usio pa «Paradku»
Kab razabracca, voźmiem u ruki «Paradak praviadzieńnia hramadzkaj kampanii pa vyłučeńni adzinaha kandydata ŭ prezydenty Respubliki Biełarusi». 15 staronak, a kolki sprečak jany ŭžo vyklikali!
Pavodle punktu II «Paradku», dla taho kab udzielničać u demakratyčnaj pieradvybarnaj honcy, kandydat abaviazkova pavinien padać piśmovuju zajaŭku. Pastaviŭšy podpis, kandydat prysiahaje nia tolki trymacca ahulnademakratyčnych pryncypaŭ, ale i dziejničać całkam u adpaviednaści z «Paradkam» dy padtrymlivać adzinaha kandydata, jaki budzie vybrany Nacyjanalnym Kanhresam. Nie zamacoŭvać svoj udzieł na papiery paličyli za lepšaje takija patencyjnyja lidery, jak Kołas, Vajtovič, Statkievič, Frałoŭ, nia kažučy ŭžo pra Paźniaka ci Kazulina.
Čytajem punkt V.2: «Vyłučanymi ličacca pretendenty, jakija nabrali pry hałasavańni [na rehijanalnych kanferencyjach] bolš za 50% hałasoŭ». Jak vyjaviłasia, kandydaty razumieli hety skaz pa-roznamu.
My tak nie damaŭlalisia!
Chto za adzinstva apazycyi? — Adnahałosna. Ale ŭsio psuje pracedurnaje pytańnie.
Kandydaty dumali, što vyłučać usich, a vyjšła — adnaho Milinkieviča.
Na dumku S.Kalakina, vybary na kanferencyjach ad pačatku zadumvalisia tolki jak filtar, zaklikany nie prapuścić da Kanhresu vypadkovych ludziej — «miestačkovych varjataŭ», jak jon vykazaŭsia. Jamu padabałasia b, kab aktyvisty na kanferencyi hałasavali za ŭsich kandydataŭ, jakija ich bolš-mienš zadavalniajuć, a nie za adnaho. Ale vyjšła naadvarot: bolšaść adznačała ŭ biuleteni tolki adno proźvišča. Bolš sensu, miarkuje S.Kalakin, było b zrabić biuleteni, jakimi hałasavali b nie «za», a «suprać», navat — «kateharyčna suprać». A tak vyjšła, što ad Homielščyny prajšoŭ tolki A.Milinkievič.
Adrazu ŭźnikła versija: A.Milinkievič vykarystaŭ mahutny resurs aktyvistaŭ niedziaržaŭnych abjadnańniaŭ. S.Kalakin z hetym niazhodny: «Jany składali na kanferencyi nia bolš za 17%. Zajaŭlać, što NDA adyhrali vyrašalnuju rolu, ja nie mahu».
Viktar Karniajenka, kiraŭnik vybarčaha štabu Milinkieviča, peŭny, što hałoŭnaje — nie pieratvarać pracesu ŭ biaskoncaść biaz praviłaŭ: «Kanferencyja mieła absalutna plonny vynik. Ja chaču, kab palityki, jakija nie atrymali padtrymki delehataŭ, spynili ŭsie histeryki nakont hetaha. Treba ŭmieć prajhravać. Važna adkinuć karparatyŭnyja intaresy i naš supolny intares pieramohi pastavić na pieršaje miesca», — kaža V.Karniajenka. Ale jak musić stajać toj intares, kožny razumieje pa-svojmu.
Adnoj nahoj u pracesie
Kali homielski varyjant paŭtorycca na inšych kanferencyjach, dyk A.Milinkievič pryjdzie na Kanhres jak samy rejtynhavy kandydat, a astatnija — tolki jak vyłučanyja niepapularnymi partyjami. Zrešty, jak ni kruci, a A.Milinkievič usio-taki nabraŭ bolšaść hałasoŭ, pryčym u poŭnaj adpaviednaści z uzhodnienaj z usimi praceduraj. I hety bahaž jon niasie na nastupnyja kanferencyi.
Jašče tydzień tamu A.Labiedźka kateharyčna admaŭlaŭ mahčymaść udziełu ŭ pracesie vyłučeńnia adzinaha kandydata ŭsich, chto nie padaŭ piśmovyja zajaŭki. Ciapier jon zahavaryŭ pra U.Kołasa i A.Vajtoviča, jakija «adnoj nahoj u pracesie, adnak nie žadajuć być žyvym interjeram adzinaha kandydata».
Składanaja systema, prydumanaja demakratami, sama padšturchoŭvaje da pošuku kampramisu. «Nie damoviŭšysia, my stanovimsia pa adzin bok barykad z Łukašenkam», — kaža S.Kalakin. Pakazalna j toje, što delehaty ŭ Homieli pastanavili vysłuchać i U.Kołasa z A.Vajtovičam, a prahałasavać za ich nie zmahli. «Dyscyplina dyscyplinaj, ale ci apraŭdana nastolki žorstka padychodzić da rehistracyi kandydataŭ?» — dzialiŭsia z nami sumnievami adzin z šarahoŭcaŭ apazycyi. «Ci nia varta tut prajavić hnutkaść — pakinuć nam najbolšy vybar?».
Presu źbili z pantałyku
Kamentary niedziaržaŭnaj presy da pracesu vyznačeńnia kandydata ad apazycyi zastajucca naściarožanymi i niesalidarnymi.
«Biełorusskaja hazieta» — pakazalna, što tydniovik maje tolki amatarskaje fota Milinkieviča čatyrochhadovaj daŭniny — spadziajecca, što «na prezydenckich vybarach, kali b jany ni adbylisia, svaje kandydatury vystaviać tyja apazycyjnyja palityki, jakija ŭstrymalisia ad udziełu ŭ pracedury vyznačeńnia «adzinaha», a śpis niezaležnych apanentaŭ, jaki vyjdzie ŭ vyniku, nia budzie zanadta doŭhim».
«Biełorusskaja diełovaja hazieta» bačyć ciapier «dva akreślenyja flanhi apazycyi». Z adnaho boku, čaćviorka źviazanych ź «Piaciorkaj+» kandydataŭ, jakija pastavili podpisy pad zajaŭkami na ŭdzieł u pracesie vyłučeńnia adzinaha kandydata. Z druhoha — Alaksandar Kazulin, jakoha padtrymlivaje značnaja častka sacyjał-demakrataŭ. Astatnija kandydaty — Kołas, Frałoŭ, Vajtovič, Statkievič — «muciać vadu», znachodziačysia pamiž dvuma centrami, i im daviadziecca prystać da adnaho ź bierahoŭ. Čym chutčej jany heta zrobiać, tym lepš, piša jana. Hałoŭnaje pytańnie dla «BDH» — ci zmohuć Kazulin i kandydat ad «čaćviorki» damovicca?
Miž tym paśla krytyki homielskaj kanferencyi Labiedźkam «čaćviorka» stračvaje raniejšaje adzinstva. Ci aznačaje heta ŭzmacnieńnie šancaŭ Kazulina?
Pucin vyznačyŭsia
Kali polskaja «Salidarnaść» nie mahła parazumiecca, jaje lidery išli da ksiandzoŭ. Mo i demakratyčnaj apazycyi patrebny niejki aŭtarytetny arbitar? Pra vyznačeńnie takoha havaryłasia pierad pačatkam pieradvybaraŭ, ale tolki ŭnutryapazycyjnaha. Viktar Karniajenka da idei arbitražu maralnych aŭtarytetaŭ stavicca admoŭna: «Nia budzie nijakaha arbitra, akramia nas samich. A kali vyjavicca, što my nia možam na roŭnych spaborničać z Łukašenkam, — nu što ž, niachaj jon nas tady jašče adzin termin pavychoŭvaje». I hety varyjant całkam mahčymy. Bo Pucin tym časam vyznačyŭsia z svaim adzinym.
U Sočy na pieršy pohlad ničoha nie adbyvałasia, a ŭvahu žurnalistaŭ zabraŭ čorny łabrador Koni. Adnak zajavy Pucina byli niedvuchsensoŭnymi. Naleta Biełaruś budzie płacić za haz mienš za Pskoŭščynu. I rubiel rasiejski ŭvodzić nie abaviazkova, i «Biełtranshaz» pačakaje — aby cicha, aby biez revalucyj.
Heta aznačaje poŭnuju padtrymku Łukašenku. Paśla ŭkrainskaje navuki, biaź lišnich słovaŭ. Nijakich razmovaŭ, tolki kachańnie. Kab kahości nie paličyli maryjanetkam.
Kamu nie pazajzdrościš u hetaj sytuacyi, dyk heta apazycyjnym kandydatam, jakija kazyrali svajoj «prarasiejskaściu».
BNF čakaje prabačeńniaŭ
U sieradu adbyłosia čarhovaje mierapryjemstva pad składanaj nazvaj Pastajanna dziejnaja narada demakratyčnych siłaŭ. Pa vynikach było vyznačana, što ŭsie «subjekty» pryznajuć raniej vyznačany paradak praviadzieńnia pieradvybaraŭ adzinaha kandydata. Usie schody pavinny skončycca nie paźniej za 10 traŭnia.
Labiedźka skarystaŭsia pravam adkłaści rehijanalny schod — viciebski nie adbudziecca 10-ha, a pieranosicca na paźniejšy termin.
Taksama padkreślena, što na Nacyjanalnym Kanhresie adbudziecca nie zaćviardžeńnie, a vybary. Heta značyć, što až da Kanhresu ŭsie kandydaty — niezaležna ad vynikaŭ rehijanalnych kanferencyj — buduć razhladacca jak raŭnapraŭnyja pretendenty.
Jak skazaŭ nam namieśnik staršyni BNF Alaksiej Janukievič, BNF «patrabuje abviaržeńnia relizu AHP, čakaje prabačeńniaŭ, ale ŭ cełym nia bačyć kryzisu davieru i razhladaje zajavu Anatola Labiedźki jak emacyjnuju reakcyju na vyniki kanferencyi».
Emocyi sapraŭdy prysutničajuć. Kali pretendenty ad «Piaciorki+» nie strymajuć ich, pavialičycca imaviernaść taho, što adzinym nacyjanalnym kandydatam nia stanie vyłučeniec hetaj kaalicyi.
