Znaki prypynku
* * *
Cikava, što ŭ Čechava znakamitaje «I na našaj vulicy budzie śviata!» kaža — i tym samym vykazvaje niepachisnaje pierakanańnie va ŭstalavańni spraviadlivaści ŭ čałaviečym śviecie — Ivan Dźmitryjevič Hromaŭ, stały prabyvalnik pałaty №6, varjat… dy jašče mužčyna 33 hadoŭ.
* * *
Doktar Andrej Jafimavič Rahin, apynuŭšysia ŭ pałacie №6 nie jak doktar, a jak prabyvalnik, zaŭvažyŭ, što «i psychična zdarovyja ludzi nosiać ordeny».
«A nieŭradžai ŭ nas praz toje, što asušyli pinskija bałoty», — śćviardžaŭ paštmajstar Michaił Aviarjanavič…
Za savieckim časam piśmieńnikaŭ, kab spaścihali žyćcio, z hodu ŭ hod brali na vyjaznyja partyjna-haspadarčyja narady, dałučali… Niejak pajechali na Paleśsie. Paapranali biełyja chałaty, pajšli na fermu. Pa ŭsioj jaje daŭžyni za partyjna-haspadarčym aktyvam, jaki viadzie i nakiroŭvaje Piotar Mašeraŭ, tahačasny načalnik krainy, idziom sabie… Ferma jak ferma: sprava karovy, źleva karovy… Niezrazumieła, što ź imi partyjna-haspadarčamu aktyvu rabić? Raptam Mašeraŭ nachilajecca, zaziraje adnoj karovie pad brucha, zadumienna — nieviadoma z čaho — kivaje hałavoj i dalej idzie. I śledam za im uvieś aktyŭ — pa čarzie, jak adzin čałaviek, — davaj zazirać toj karovie pad brucha i zadumienna kivać hałavoj. Karova z takoj pilnaj uvahi vysokich haściej navat źnijakavieła…
Potym byŭ abied, na jakim Alaksandru Kuźminu, treciamu paśla Mašerava načalniku, byłomu avijašturmanu i niakiepskamu čałavieku, ja pračytaŭ z nahody ŭbačanaha čatyry radki: «Soznańje vspychnuło bahrovo, siedyje opaliv viski: tie, u koho soski, — korovy! A u koho ch… — byki!»
Kuźmin, jak i ŭsie astatnija na abiedzie, dzie nie škadavali nalivać, byŭ trochi napadpitku — i jamu spadabałasia. Jon padvioŭ mianie da Mašerava i skazaŭ: «Pračytaj jašče raz». Nu, jašče dyk jašče… Tolki pieradapošniaje — pierad bykami — słova na hety raz u mianie nia vymaviłasia, ja pakazaŭ jaho adpaviednym žestam…
Mašerava vieršy nie kranuli, ale jon začapiŭsia za ich i ŭdaŭsia sa mnoj u vychavaŭčuju havorku. Pačaŭ z taho, što voś piśmieńniki, maŭlaŭ, suprać melijaracyi, a asušeńnie Paleśsia («kaŭtuna, — jak jon skazaŭ, — na hałavie Biełarusi») — heta podźvih. Paśla tłumačyŭ, jakija tut čakajucca sielskahaspadarčyja dasiahnieńni, davodziŭ, što byłyja bałoty prakormiać uvieś narod, — nu i hetak dalej. Karaciej, zadača piśmieńnikaŭ — adlustroŭvać i zaklikać…
Mnie nie zdałosia, što jon kateharyčna pierakanany ŭ tym, što tłumačyć i davodzić, inakš by nie tłumačyŭ i nie davodziŭ — chto ja dla jaho?.. Tut i zhadaŭ ja čechaŭskaha paštmajstra i nibyta žartam paŭtaryŭ jahonuju frazu.
Mašeraŭ, jak kažuć, nia ŭjechaŭ. Jon raptam kryŭdanuŭ. Ale, dziakuj bohu, nie na mianie, na Čechava.
«Łuchta! — skazaŭ jon (skazaŭšy absalutnuju praŭdu). — My raźbiralisia z toj melijaracyjaj, kala dvuch pracentaŭ tolki było asušana. I palaki ŭ 1930-ja trochi padsušyli. Nichto da nas za Paleśsie ŭsurjoz nia braŭsia — my pieršyja ŭzialisia!..»
Mašeraŭ za melijaracyju Paleśsia mieŭ orden. Što ž, «i psychična zdarovyja ludzi nosiać ordeny».
Ciapier čytajuć
Hurt «Drazdy» pakidaje scenu i vinavacić u hetym «hipieraktyŭnych błohieraŭ»4
Kamientary