«Турнэ паказала, што Еўропу ён не лічыць самастойным гульцом і не гатовы здаваць Пуціна». Як Сі Цзіньпін з'ездзіў у Еўропу

Кітай ператварыўся з партнёра і канкурэнта Еўропы ў суперніка, які пагражае яе бяспецы. За пяць гадоў кітайская эканоміка абышла еўрапейскую, а Сі кансалідаваў усю ўладу ў сваіх руках і стаў фактычна пажыццёвым кіраўніком насуперак сучаснай кітайскай традыцыі, піша Бі-бі-сі.

Ён не адвярнуўся ад «дарагога сябра» Уладзіміра Пуціна, калі той стаў ізгоем на Захадзе, і не асудзіў развязаную ім першую маштабную вайну на тэрыторыі Еўропы з часоў Другой сусветнай.

Еўропе было што прад'явіць Сі, але той склаў маршрут еўрапейскага турнэ так, што ўсе пяць дзён хадзіў па дывановых дарожках і абедаў у намётах пад ваенныя аркестры і фальклорныя ансамблі, і толькі ў адзін з гэтых дзён — самы першы — выслухоўваў ад еўрапейцаў прэтэнзіі з нагоды перакосаў у гандлі і падтрымкі Расіі, якая напала на Украіну.

Астатні час ён альбо меў зносіны прыватна з пачцівым французскім прэзідэнтам Эмануэлем Макронам, альбо публічна — з «вернымі сябрамі» Кітая ў асобе двух галоўных сяброў Пуціна ў Еўропе: венгерскага прэм'ера Віктара Орбана і сербскага прэзідэнта Аляксандра Вучыча.

Сі з'явіўся еўрапейцам у вобразе кітайскага імператара, гатовага слухаць, але не прыслухоўвацца да прэтэнзій Еўропы, якую ён лічыць васалам ЗША — адзінага ваеннага, геапалітычнага і эканамічнага суперніка Кітая, кажуць эксперты. А харэаграфія візіту падказвае, што ён быў накіраваны не на еўрапейскую, а на ўнутраную кітайскую аўдыторыю.

«Візіт закліканы паслаць выразны сігнал для ўнутранага спажывання: глядзіце, у нас ёсць сябры ў Еўропе», — ацаніў вынікі паездкі Сі французскі эксперт Філіп Ле Карэ з Asia Society France.

Дзве бутэлькі каньяку

Як і ў леташняй паездцы ў Пекін, французскі прэзідэнт адыграў для Сі ў Парыжы добрага паліцэйскага, а ролю дрэннага даверыў кіраўніку Еўракамісіі Урсуле фон дэр Ляен.

У адпаведнай манеры абое выказалі Сі дзве галоўныя прэтэнзіі Еўропы. Першая — нядобрасумленная, на думку ЕС, канкурэнцыя з боку Кітая ў гандлі. Другая — падтрымка Кітаем Расіі, якая ваюе з Украінай.

На першую прэтэнзію Сі адказаў у традыцыйнай манеры — ніякіх перакосаў няма, мы проста вырабляем тавары лепш і танней за вашыя. А вайну ён, як заўсёды, назваў «крызісам» і выказаўся ў тым духу, што нас гэта не тычыцца, не трэба з намі сварыцца з-за Украіны.

«Мы супраць таго, каб крызіс ва Украіне выкарыстоўваўся для абвінавачвання або ачарнення трэцяй краіны і распальвання новай халоднай вайны, — сказаў Сі на сумеснай з Макронам прэс-канферэнцыі. — Кітай не пачынаў гэты крызіс і не ўдзельнічае ў ім».

На глебе гандлёвых спрэчак Макрон дасягнуў такіх жа няўдач, як у спробе ўгаварыць Сі адрачыся ад Пуціна.

Французскі прэзідэнт падарыў кітайскаму кіраўніку дзве бутэлькі каньяку — Hennessy XO і Louis XIII ад Remy Martin (ад 3000 еўра за бутэльку). Але Сі толькі паабяцаў часова не спаганяць пошліны на імпарт французскага брэндзі — пакуль не скончыцца антыманапольнае расследаванне, якое Пекін пачаў у адказ на аналагічны крок ЕС у дачыненні да кітайскіх электрамабіляў, што апанавалі еўрапейскі рынак.

Павялічыць

Гандлёвая вайна працягваецца, а бітву за кітайскія інвестыцыі пакуль выйграюць тыя, хто не мучыць Сі пытаннямі пра Пуціна, не ловіць кітайскіх шпіёнаў і не патрабуе доступу на кітайскі рынак для ліквідацыі перакосаў у гандлі.

Да іх Сі паехаў пасля абеду з Макронам на туманным і заснежаным горным перавале ў Пірэнеях, дзе француз падарыў кітайцу яшчэ адну бутэльку — на гэты раз гасконскі арманьяк, гасконскі ж бярэт і майку велагоншчыка «Тур дэ Франс», адзін з этапаў якога праходзіць па гэтым перавале.

Два сябры Пуціна

У наступныя дні еўрапейскага турнэ Сі быў пазбаўлены крытыкі і прэтэнзій — яму спявалі хвалу, дзякавалі і абходжвалі па найвышэйшым разрадзе. У Сербіі і Венгрыі ён знайшоў еўрапейцаў, гатовых не проста сябраваць з Кітаем, але якія падзяляюць яго непрыязнасць да ЗША, палітычных уладаў Еўрасаюза і ваеннага блоку НАТА.

Тут гаварылі ўжо не пра вайну і гандлёвыя спрэчкі, як у Францыі, а пра кітайскія інвестыцыі ў Венгрыю і Сербію, пра заводы электрамабіляў і хуткасную чыгунку Бялград-Будапешт.

Але калі Венгрыя сапраўды паступова становіцца галоўным хабам для кітайскіх кампаній на адзіным рынку ЕС, то мікраскапічнае ў маштабах кітайскай эканомікі значэнне гандлю і бізнэсу з Сербіяй ніяк не магло прыцягнуць Сі. Ён прыехаў у Бялград зусім па іншай прычыне.

«Сі Цзіньпін прыязджае ў Сербію другі раз за восем гадоў не праз эканоміку, а праз палітыку»,

— сказаў Сербскай службе Бі-бі-сі Рычард Турчані з Цэнтральнаеўрапейскага інстытута азіяцкіх даследаванняў.

Сі прызямліўся ў Бялградзе 7 мая, у гадавіну бамбардзіроўкі кітайскай амбасады амерыканцамі. Гэта здарылася чвэрць стагоддзя таму, але кітайцы памятаюць дагэтуль.

Павялічыць

«25 гадоў таму НАТА вераломна разбамбіла кітайскае пасольства ў Югаславіі. Мы ніколі не забудзем пра гэта. Кітайскі народ шануе мір, але мы ніколі не дапусцім паўтарэння гэтай трагічнай гісторыі», — напісаў Сі ў артыкуле для сербскай газеты перад візітам.

Па прыездзе ён звярнуўся да Вучыча «мой дарагі сябар», а Сербію назваў «выдатнай і прыязнай краінай». Сі падтрымаў «незалежныя дзеянні» Сербіі ў галіне бяспекі і «тэрытарыяльную цэласнасць у пытанні Косава», а ў адказ пачуў ад Вучыча: «Тайвань — гэта Кітай».

Пасля чаго Сі паляцеў у Венгрыю, дзе яго з распасцёртымі абдымкамі чакаў прэм'ер Віктар Орбан — анфан тэрыбль НАТА і ЕС.

У Венгрыі Сі працягнуў забіваць клін у адзінства Захаду і хваліць Венгрыю за тое, што яна гатовая ісці насуперак ЗША і ЕС у знешняй палітыцы і гандлі з Кітаем.

«Мы сябруем не супраць кагосьці і не па чыімсьці дыктаце», — сказаў Сі, якога цытуе афіцыйнае агенцтва «Сіньхуа».

Пуцін наступны

Сі ў пятніцу адправіцца дадому, а ўжо на наступным тыдні да яго ў госці прыедзе свежаінаўгураваны на пяты тэрмін расійскі лідар Пуцін. Сяброўства з ім сапсавала Кітаю адносіны не толькі з ЗША і старой Еўропай, але і з тымі, хто яшчэ нядаўна быў адкрыты супрацоўніцтву. Гэта яшчэ адзін наглядны вынік еўрапейскага турнэ Сі.

Усяго некалькі гадоў таму Кітай паспяхова развіваў адносіны з краінамі на ўсходзе ЕС, спрабуючы гэтым кампенсаваць нарастаючую варожасць заходніх дзяржаў. Кітай сабраў 16 еўрапейскіх краін у клуб «16 + 1», наабяцаў інвестыцый і ўзаемавыгаднага партнёрства.

Аднак пратаколы аб намерах засталіся па большай частцы на паперы, грошай кітайцы не даслалі, а гандлёвы дэфіцыт толькі нарастаў. Да пачатку пандэміі кавіду клуб пачаў развальвацца, а як толькі Крэмль адправіў войскі на заваёву Украіны, а Сі працягнуў абдымацца і гандляваць з Пуціным, ініцыятыва «16+1» развалілася.

Больш за тое, уварванне прывяло да пашырэння ненавіснага і Сі, і Пуціну блока NATO.

«Прама скажам, умацаванне NATO на ўсходзе і поўначы Еўропы — не самае вялікае дасягненне кітайскай дыпламатыі, — сказаў Філіп Ле Карэ з Asia Society France. — Вайна ва Украіне разгарнула краіны на ўсходзе і поўначы Еўропы да трансатлантычнага Саюза».

Пераконваць іх, ахмураць і задорваць спіртным Сі не мае намеру.

Яго еўрапейскае турнэ ў чарговы раз даказала, што Еўропу ён не лічыць самастойным гульцом, не гатовы дзеля яе здаваць саюзніка ў асобе Пуціна і не супраць працягнуць палітыку «падзяляй і ўладар» — сябраваць з тымі, хто не задае нязручных пытанняў, супраць тых, хто вечна ў прэтэнзіі.

• 14
• 0
• 4
• 12
• 3
• 4
• 28
• 0