Тры фактары, чаму Трампу цікавы Лукашэнка. Меркаванне Шрайбмана

На погляд Шрайбмана, званок Дональда Трампа Аляксандру Лукашэнку 15 жніўня стаў гістарычнай падзеяй у гісторыі знешняй палітыкі Беларусі: упершыню за 31 год кіраўніцтва беларускі палітык меў размову па тэлефоне з прэзідэнтам ЗША.

Аналітык лічыць, што гэта быў прарыў пасля пяцігадовай ізаляцыі Мінска на Захадзе. Месяцы асцярожных кантактаў і невялікіх жэстаў з боку Лукашэнкі нарэшце далі вынік — каманда Трампа вырашыла, што такі дыялог можа стаць карысным у яго перамовах з Пуціным.

Як падкрэслівае Шрайбман, амерыканскі лідар не толькі назваў Лукашэнку «глыбокапаважаным прэзідэнтам», але і дэклараваў гатоўнасць сустрэцца, нават у Мінску.

Пры гэтым ён некалькі разоў публічна заклікаў вызваліць палітвязняў, называючы іх колькасць — 1300 чалавек. На думку аналітыка, такая ўвага да замежных палітзняволеных для амерыканскіх прэзідэнтаў з’яўляецца выключэннем.

Прычыны цікавасці Вашынгтона

Шрайбман адзначае тры фактары, якія падсілкоўваюць увагу ЗША.

Па-першае, Лукашэнка ўжо доўгі час вызваляў вязняў маленькімі групамі, у тым ліку амерыканцаў, што пераканала Вашынгтон у магчымасці дамовіцца з Мінскам невялікім коштам.

Па-другое, праца грамадзянскай супольнасці зрабіла тэму палітвязняў цэнтральнай у адносінах Беларусі і Захаду. Да яе ўжо шмат гадоў прывязаны санкцыі і дыпламатычныя намаганні сусветных лідараў.

«Дысідэнты ў турмах Азербайджана, Узбекістана, Турцыі, Егіпта, Расіі і многіх іншых краін, напэўна, хацелі б быць на парадку перагавораў такога ўзроўню, як аказаліся беларусы», — піша аналітык.

Па-трэцяе, ключавы фактар — гэта перамовы пра спыненне расійска-ўкраінскай вайны.

Як адзначае Шрайбман, менавіта ў гэтым кантэксце Лукашэнка, нягледзячы на пацярпелую за апошнія пяць гадоў суб'ектнасць, здолеў прыцягнуць увагу ЗША, прадэманстраваўшы сябе як патэнцыйна карыснага суразмоўцу ў іх спробах наладзіць адносіны з Расіяй.

Асабліва блізкі

Як адзначае Шрайбман, пакуль незразумела, як доўга адміністрацыі Трампа будуць цікавыя гэтыя размовы з Мінскам і чым канкрэтна Лукашэнка іх напаўняе.

У інтэрв’ю Time беларускі палітык падкрэсліваў, што лепш за ўсіх ведае Пуціна і можа навучыць Трампа, як размаўляць з Крамлём. Цяпер, калі Трамп і Пуцін аднавілі прамы дыялог, патрэба ў Лукашэнку можа знікнуць, аднак сам факт званка перад сустрэчай у Алясцы паказаў, што ён сваю партыю ў гэтым сюжэце яшчэ не адыграў.

Гэты «стартавы крэдыт даверу» ад Белага дома беларускі палітык можа паспрабаваць канвертаваць у рэальны прагрэс у адносінах з ЗША, асабліва ўлічваючы, што Трамп выразна абазначыў сваё галоўнае чаканне — вызваленне палітвязняў.

«Гэта занадта звыклы для Лукашэнкі тавар, каб не скарыстацца запрашэннем да гандлю на вышэйшым узроўні», — піша аналітык.

Не ўпусціць шанец

Як адзначае Шрайбман, вынікі саміту на Алясцы сталі добрай навіной для Лукашэнкі: пакуль ідуць перамовы з Расіяй, Мінск можа спакойна рыхтаваць крокі ў адносінах з Вашынгтонам. Калі б Трамп і Пуцін пасварыліся, акно магчымасцяў для Беларусі магло б хутка закрыцца.

Аднак беларускія ўлады незадаволены тым, што «іх кормяць толькі твітамі, візітамі і іншымі ветлівасцямі». Лукашэнка ў інтэрв’ю Time назваў дзве свае галоўныя мэты — нармалізацыю дыпламатычных адносін і зняцце санкцый.

«Ужо ўвечары пасля сазвону з прэзідэнтам ЗША Лукашэнка пагаварыў з Коўлам і абмеркаваў «магчымыя сустрэчныя крокі», верагодна, пераводзячы гандаль на больш прадметныя рэйкі», — заўважае Шрайбман.

Цяпер больш верагодна, што Мінск будзе працягваць вызваляць палітвязняў, а ЗША ў адказ адновяць працу пасольства і пачнуць выбарачна замарожваць санкцыі, якія цікавяць Лукашэнку.

У той жа час, адзначае аналітык, рызыкі застаюцца высокімі. Імпульсіўны Трамп можа хутка страціць цікавасць, калі Лукашэнка будзе менш падатлівы, чым чакаюць у Вашынгтоне. А поўнае вызваленне палітвязняў Мінск гатовы рабіць толькі пры ўдзеле ЕС, бо менавіта еўрапейскія санкцыі найбольш балючыя.

«Для афіцыйнага Мінска важна, каб Трамп дапамог пераканаць Еўрасаюз уключыцца ў перазагрузку адносін з Беларуссю. Аддаваць свой галоўны козыр у гандлі з адным толькі далёкім Вашынгтонам было б для Лукашэнкі занадта неабдумана», — даводзіць Шрайбман.

Аналітык падкрэслівае, што шмат залежыць ад глабальнага кантэксту: калі амерыкана-расійскія перамовы сарвуцца, каштоўнасць Беларусі ў вачах ЗША ўпадзе, а ў Маскве саступкі Мінска пачнуць выклікаць раздражненне. Таму задача Лукашэнкі — падтрымліваць цікавасць ЗША, не распрадаючы занадта многа, і паспець атрымаць вынік, пакуль у Вашынгтоне яшчэ ёсць увага да Мінска.

Улічваючы ўсё гэта, падсумоўвае аналітык, «задача перад Мінскам стаіць нетрывіяльная, нават нягледзячы на спадарожны вецер ад званка Трампа.

З аднаго боку, трэба працягваць неяк падтрымліваць цікавасць ЗША да Беларусі ўнутры расійска-ўкраінскага сюжэту. З іншага — нельга ад эйфарыі танна прадаць саступкі, абмяняўшы іх толькі на прыемныя, але бясплодныя знакі ўвагі. І нарэшце, гэтую дылему трэба паспець вырашыць за той невялікі час, пакуль да беларускіх уступак увогуле ёсць цікавасць у Белым доме».

• 5
• 3
• 6
• 1
• 0
• 1
• 0
• 0