Старажытныя крэпасці, дзівосныя грузавікі і чайныя бары. Беларусы расказалі, як можна адпачываць у Пакістане
Сярод краін, якія нядаўна анансавалі фактычны бязвіз з Беларуссю (трэба толькі запоўніць нескладаную анлайн-форму і на працягу пары гадзін атрымаць бясплатны дазвол на ўезд), — Пакістан. Плюсы: высокія горы, цёплае мора, рэшткі старажытных цывілізацый. Мінусы: упэўненае лідэрства ў топах самых небяспечных месцаў на планеце і вайб паўднёваазіяцкіх мегаполісаў з усім, што з гэтага вынікае. Каб разбурыць або пацвердзіць стэрэатыпы, «Анлайнер» распытаў беларусаў, якія нядаўна пабывалі ў Пакістане, пра іх уражанні.
10.09.2024 / 22:17
«З намі хадзілі два мужыкі з аўтаматамі»
Максім і Марыя падарожнічаюць разам 10 гадоў. Паспелі наведаць больш за пяць дзясяткаў краін, але Пакістан доўга заставаўся белай плямай на карце. Прычына — у пашыраных чутках: маўляў, там адныя тэрарысты, а турыста і зусім могуць выкрасці.
У той жа час YouTube часта падкідаў эпізоды розных трэвел-шоу, дзе Пакістан, наадварот, нахвальвалі. Урэшце пара вырашыла асабіста праверыць, хто кажа праўду.
Падарожжа беларусаў адбылося мінулай вясной. Ляцелі з Санкт-Пецярбурга да Карачы з перасадкай у Стамбуле. За 15 дзён, праведзеных у Пакістане, муж і жонка пабывалі ў сямі гарадах. Выдаткавалі $1600 на дваіх — гэта пры тым, што «не шыкавалі, але і ні ў чым сябе не абмяжоўвалі».
Галоўным уражаннем ад Пакістана вандроўнікі называюць людзей.
«Яны там неверагодныя! Адкрытыя, цікаўныя, прыязныя, гатовыя падзяліць з табой апошняе, што ў іх ёсць», — адгукаецца пра мясцовых пара.
«Калі не браць у разлік людзей, то абавязкова трэба ўбачыць Карачы. Сталіцу Ісламабад пры гэтым можна спакойна абысці бокам: горад даволі безаблічны.
Калі не бачыў Карачы — не бачыў Пакістана. Гэта мурашнік, які ніколі не спіць. Схадзіць на пляж, чорны ад разлітай калісьці нафты, наведаць рынак Express Market, які ўвесь гудзе з-за мух, з'ездзіць у храм Манга Пір, дзе пакланяюцца святым кракадзілам, — праграма мінімум.
Ды і проста выдатна хадзіць па горадзе, паглынаць яго ўсімі органамі пачуццяў. На вуліцах Карачы заўсёды ёсць рух: людзі нешта цягнуць, вараць, смажаць, робяць.
Такой разнастайнасці твараў, шумоў, пахаў, смакаў мы да гэтага не сустракалі».
Аматарам гісторыі, якія апынуцца ў Пакістане, муж і жонка раяць з'ездзіць у старажытны горад Махенджо-Даро, заснаваны ў 2600 годзе да н.э. Ён да гэтага часу нядрэнна захаваўся — можна пабадзяцца проста пасярод руін.
«Адзін з абавязковых пунктаў — цырымонія закрыцця мяжы, якая праходзіць штодня недалёка ад Лахора. Пакістан калісьці быў часткай Індыі, потым стаў самастойным. Аднак адносіны паміж краінамі дагэтуль нацягнутыя. Сутнасць цырымоніі ў тым, што адмыслова ўбраныя вайскоўцы з Пакістана і Індыі крочаць адзін аднаму насустрач, быццам спаборнічаючы ў перавазе. А трыбуны іх падтрымліваюць крыкамі і воплескамі. Вельмі відовішчна!»
Яшчэ адна важная лакацыя з падручнікаў старажытнай гісторыі — рака Інд. Максім і Марыя праехаліся па ёй на лодцы ў Сукуры.
Агулам за два тыдні беларусам лёгка ўдалося аб'ехаць усю тую частку Пакістана, што даступная турыстам.
У заходнія правінцыі накшталт Белуджыстана і Хайбер-Пахтунхвы трапіць можна толькі па спецыяльным дазволе і з узброеным суправаджэннем: рэгіёны лічацца вельмі небяспечнымі і, мабыць, ствараюць сумнеўную рэпутацыю ўсёй астатняй краіне.
«У самы першы дзень у Карачы з-за стэрэатыпаў было трохі страшна выходзіць на двор. Але праз пару гадзін усё як рукой зняло. Мясцовыя настолькі акунаюць цябе ў сваю ветлівасць, што забываешся пра ўсё.
Краіна турыстамі не распешчаная, і для іх ты цікавостка: на кожным кроку просяць пра сумеснае фота ці відэа ў TikTok».
Праўда, у адным з гарадоў пары ўсё ж такі выдзелілі персанальных целаахоўнікаў — Максім і Марыя дагэтуль не разумеюць чаму.
«У Сукуры мы засяліліся ў гатэль, і персанал вырашыў, што так будзе бяспечней. Пакуль мы не пакінулі горад, з намі хадзілі два мужыкі з аўтаматамі. З-за іх мы на вуліцах прыцягвалі яшчэ больш увагі. Ці пашанцавала так толькі нам, ці падобнае чакае ўсіх іншаземцаў у горадзе — мы не ведаем».
«Гэта не тое месца, дзе можна расслабіцца і адпачыць»
Дзмітрый, таксама дасведчаны падарожнік з дзясяткамі краін за плячыма, адкрыў для сябе Пакістан практычна выпадкова. У чэрвені беларус прыляцеў у Батумі без зваротнага квітка з намерам на месцы выбраць наступную лакацыю. Пакістан проста аказаўся найбліжэйшай і самым даступнай з ненаведаных дзяржаў.
Дзмітрый падаўся на візу без выразнага плану, броняў авіяквіткоў і жылля, з думкай «дадуць візу — палячу, не — ну і добра». Візу далі — прыйшлося імправізаваць на хаду.
«Зваротны квіток купіў толькі калі стаяў на стойцы рэгістрацыі перад самалётам у Ісламабад. Дабіраўся да Пакістана так: Мінск — Батумі — Баку — Ісламабад. Далей накіраваўся ў Скарду і толькі пад канец паездкі — у Карачы. Па краіне перамяшчаўся на самалёце: вырашыў, што для наземнага транспарту гарачавата, ды і час гэта нядрэнна ашчадзіла. На ўсё пра ўсё за тыдзень пайшло каля $1500-1700».
У адрозненне ад Максіма і Марыі, якіх Пакістан прывёў у захапленне, Дзмітрый апісвае падарожжа стрымана і нават адкрыта не раіць сунуцца ў краіну турыстам без вопыту.
«Трэба разумець, што ў Пакістане не так шмат славутасцяў. Так што трэба шмат разоў падумаць, ці варта ехаць. Гэта не тое месца, дзе можна расслабіцца і адпачыць. Проста пераключыцца, убачыць побыт людзей, зусім не падобны да нашага, — гэта так, лёгка».
Асноўную частку паездкі беларус правёў даволі аскетычна: адпачываў у хатцы на поўначы Пакістана, побач з горадам Скарду, які згубіўся пасярод гор-васьмітысячнікаў.
«Адсюль стартуюць экспедыцыі на K2 — другую горную вяршыню свету пасля Эверэста. Але я вырашыў, што буду чыліць і фатаграфаваць Млечны Шлях. Хацеў пасядзець трохі ў вёсачцы ў гарах — каб было ціха і ніхто не чапаў. Атрымалася», — дзеліцца падарожнік.
З ежай, сцвярджае Дзмітрый, у Пакістане ўсё выдатна — яна смачная і танная. Ва ўстановах рэстараннага тыпу падарожнік аддаваў за вячэру ў сярэднім $7-10. Стрытфуд — у тры-чатыры разы таннейшы, хоць яго ў Ісламабадзе і Скарду аказалася не так ужо шмат.
«Падаюць у асноўным аладкі, супы, катлеткі і, самае распаўсюджанае, біраньі — рыс са спецыямі і гароднінай. У Скарду яшчэ паспрабаваў адныя з найбольш смачных манга і абрыкосаў у сваім жыцці — і тыя і другія каштавалі каля $2 за кілаграм. Там жа адкрыў для сябе афганскія стравы.
Пакістанская кухня падалася занадта падобнай да індыйскай: так, смачна, але цяпер дайце мне пабольш мяса».
Адпускаць кампліменты ветлівасці пакістанцаў беларус не спяшаецца: кажа, што прыкмет непрыязнасці не заўважыў, але і відавочнай гасціннасці таксама не адчуў.
«Мяне нават двойчы паспеў падмануць адзін і той жа чалавек — таксіст, які вёз з аэрапорта. Спачатку ўзяў у тры разы больш, чым, як выявілася, каштуе маршрут. Потым пагадзіўся раздаць вай-фай — і ў канцы паездкі запатрабаваў за гэта $20. Ну і падвышаны каэфіцыент ва ўстановах для іншаземцаў таксама тут ніхто не адмяняў».
«Выпадковыя знаёмыя з аўтобуса прапаноўвалі зайсці ў госці»
Юрый працуе ў кампаніі, у штаце якой ёсць некалькі пакістанцаў. Доўгі час беларус меў зносіны з калегамі толькі па відэасувязі. Нарэшце ў снежні мінулага года знайшлася нагода спланаваць падарожжа ў Пакістан і пабачыцца ўжывую.
«Асноўным пунктам майго візіту быў Лахор — пакістанскія айцішнікі ў асноўным жывуць там. А яшчэ гэты горад лічыцца культурнай сталіцай краіны: там захавалася шмат помнікаў архітэктуры часоў імперыі Вялікіх Маголаў (той самай, пры якой з'явіўся знакаміты Тадж-Махал у Індыі).
У Лахор я дабіраўся са Стамбула, але не прамым рэйсам, а праз Саудаўскую Аравію. Абраў варыянт з доўгай перасадкай (каля сутак) — у якасці бонуса змог паспаць у гатэлі і паглядзець Эр-Рыяд».
Большую частку паездкі Юрый правёў у рэгіёне Пенджаб. Акрамя яго сталіцы, Лахора, пабываў у горадзе Бахавалпур (яго яшчэ называюць горадам палацаў) і крэпасці Дэравар у пустыні Чалістан.
Пасля гэтага беларус выправіўся ў Ісламабад, па дарозе зрабіўшы прыпынак у крэпасці Рохтас — адной з найбуйнейшых у Паўднёвай Азіі. І напрыканцы наведаў антычныя руіны Таксіла.
У старажытныя часы ў гэтым горадзе панавала сапраўдная сумесь культур, а цяпер ён знакаміты збольшага артэфактамі часоў росквіту будызму, што дзіўна для мусульманскай краіны.
«Паездка абышлася крыху больш чым чым у $1000, ільвіную долю з якіх з'еў пералёт. Ежа ва ўстановах каштуе танней за беларускую. За гатэлі аддаваў па $20-30 у суткі, але па адчуваннях гэта быў узровень трох зорак са сняданкам і добрымі водгукамі.
Музеі і славутасці хоць і каштуюць для іншаземцаў у дзесяць, а то і ў дваццаць разоў даражэй, чым для мясцовых, усё адно абыходзяцца ў $3-4 за квіток.
Дарэчы, пакістанскі пашпарт лічыцца адным з самых слабых, у большасць краін патрэбна віза, і атрымліваць іх не вельмі проста, таму ўнутраны турызм у краіне развіты добра».
Па словах Юрыя, пакістанцы ў курсе пра рэпутацыю краіны за яе межамі, таму нават незнаёмцы ў грамадскім транспарце нярэдка могуць завальваць іншаземца пытаннямі, ці адчувае ён сябе бяспечна.
«Тэракты, на жаль, тут здараюцца некалькі разоў на год, але звычайна ў рэгіёнах, якія мяжуюць з Афганістанам, а не там, дзе я падарожнічаў. Я сапраўды адчуваў сябе бяспечна, нават калі гуляў ноччу. Ні разу не чуў, каб у гарадах былі распаўсюджаныя рабаванні ці нейкія вулічныя злачынствы.
Куды большую пагрозу, на мой погляд, уяўляе дарожны рух.
Кіруюць тут вельмі дрэнна: пешахода не прапускаюць нават на зебры, калі няма святлафора. Бывае, рухаюцца па сустрэчнай, калі лянота ехаць да месца развароту: кожны дзень бачыў мінімум адзін-два аўтамабілі, якія так рабілі. Нават мой таксіст аднойчы дазволіў сабе такое парушэнне, калі праехаў патрэбны паварот. Таксама звычайная рэч ездзіць на матацыкле ўтрох, учатырох і нават упяцёх — усёй сям'ёй з дзецьмі.
«У цэлым у мяне склалася ўражанне, што жыхары Пакістана, прынамсі рэгіёну Пенджаб, дзе я правёў большую частку часу, — вельмі гасцінныя людзі і з цікавасцю ставяцца да турыстаў. Калі звярнуцца да мінака з нейкім пытаннем, то часцей за ўсё табе дапамогуць. Не толькі мае калегі, але нават выпадковыя знаёмыя з аўтобуса прапаноўвалі мне зайсці да іх у госці.
Палягчае жыццё падарожніка і той факт, што Пакістан быў часткай брытанскай каланіяльнай Індыі. Англійская мова тут дагэтуль адна з асноўных моў у сістэме адукацыі, і многія ведаюць яе нядрэнна».
Важная асаблівасць Пакістана — у краіне цалкам забаронены алкаголь. Таму культура піцця ў мясцовых звязаная з чаем. У Пакістане ён заўсёды з малаком і часта з дадаваннем прыпраў. З зусім ужо экзатычнага — ружовы кашмірскі чай, у які дадаюць соду і здробнены арэх. Юрый расказвае, што чайныя ў гарадах адыгрываюць ролю бараў і часам працуюць да глыбокай ночы.
Напрыканцы Юрый дзеліцца ўражаннямі, бадай, пра самую вірусную славутасць Пакістана — цюнінгаваны транспарт, знешняе аздабленне якога вылучаюць як асобны від дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва.
«Пакістан лічыцца радзімай truck art.
Грузавікі, трактары, аўтобусы тут сталі ўпрыгожваць яшчэ сто гадоў таму (а да гэтага ўпрыгожвалі лодкі і вазы). Іх абвешваюць і абляпляюць так, што жывога месца не застаецца. Асабліва каларытна выглядаюць старыя брытанскія грузавікі Bedford. У іх часта надбудоўваюць над кабінай цэлы «какошнік», падобны да нейкага храма, і нават замяняюць дзверы ў кабіну на разьбяныя драўляныя. Пад бамперам падвешваюць званочкі, каб грузавік або аўтобус выдаваў звон па дарозе. А ноччу ўсё гэта хараство падсвятляецца святлодыёднымі стужкамі».
Як блогер Валерый Руселік схадзіў у Гімалаі і з чым вярнуўся