Biełaruskaje tavarystva achovy pomnikaŭ historyi i kultury pieradało na razhlad Mienskaha harvykankamu alternatyŭny prajekt rehieneracyi histaryčnaha centru Miensku. Aŭtar prajektu, były hałoŭny inspektar u achovie historyka‑kulturnaj spadčyny harvykankamu Ŭładzimier Papruha.
Jak kaža kiraŭnik tavarystva Anton Astapovič, planam praduhledžvajecca zachavańnie pakul jašče nia źniščanaj histaryčnaj zabudovy stalicy, a taksama stvareńnie pryvabnych umovaŭ dla patencyjnych investaraŭ. Pry ciapierašnim kamercyjnym zasvajeńni Staroha horadu, adznačajuć specyjalisty, urešcie nie zastaniecca ni aŭtentyčnych muroŭ, ni infrastruktury, jakaja ŭjaŭlała b intares dla dziełavych ludziej.
Ciaham dvuch dzion staršynia Biełaruskaha tavarystva achovy pomnikaŭ historyi i kultury Anton Astapovič namahaŭsia pieradać u pryjomnuju staršyni Mienharvykankamu Michaiła Paŭłava pakiet dakumentaŭ z alternatyŭnym planam adnaŭleńnia histaryčnaha centru stalicy. Čynoŭniki vykankamu raili albo dasłać prapanovy poštaj, albo pakinuć na vachcie ŭ milicyjanta. Tolki paśla taho, jak spadar Astapovič źjaviŭsia da budynku ŭ supravadžeńni žurnalistaŭ, čynoŭniki paviarnulisia da naviednika tvaram:
«Namieśnica načalnika adździełu kantrolu i dakumentazvarotu Taciana Arłova vyjšła i asabista pryniała hetyja dakumenty. A kali ŭžo havaryć kankretna, dyk viadomy biełaruski architektar Uładzimier Papruha ciaham piaci hadoŭ raspracoŭvaŭ alternatyŭny prajekt rekanstrukcyi, rehieneracyi i restaŭracyi histaryčnaha centru Miensku. Jahonaja praca, jakaja, zroblenaja im z ułasnaj inicyjatyvy, pa vialikim rachunku, kaštuje sotni miljonaŭ rubloŭ, kali zamaŭlać licenzavanaj prajektnaj arhanizacyi. Jon ža jaje paprostu padaravaŭ nam. Ale paprasiŭ, kab Tavarystva pieradało prajekt na razhlad u harvykankam. I pažadana, kab prajekt patrapiŭ na stoł da Paŭłava».
Karespandent:«U svoj čas spadar Papruha pracavaŭ u adpaviednym ŭpraŭleńni Mienharvykankamu…»
Astapovič:«Za što ź im i kantrakt nie praciahnuli ŭ 2005 hodzie. Mienavita za jahonuju pryncypovuju pazycyju. Voś i ŭsio».
Karespandent: «A ci byŭ užo tady hatovy hety prajekt? Albo jon nad im tolki pracavaŭ?»
Astapovič:« «Nie, jon tady tolki pačynaŭ pracu. A pačaŭ jon raspracoŭvać prajekt u 2003 hodzie, jak pryjšoŭ na pasadu. Prajekt, darečy, investycyjna pryvabny. Jon praduhledžvaje zvyš 250 tysiač kvadratnych metraŭ patencyjnych investycyjnych płoščaŭ. Heta ž šalonyja płoščy! Pry hetym nie ŭ samim histaryčnym centry, a vakoł jaho. Praduhledžvajecca i pieranakiravańnie transpartnych patokaŭ. Ale samaje hałoŭnaje, što heta nie vymahaje vialikich vydatkaŭ. Prosta patrebnaja vola harvykankamu».
Karespandent: «Vy sami bačycie, što zaraz adbyvajecca ŭ Starym i Vierchnim horadzie. Nasamreč vierycie, što ŭsio jašče možna paviarnuć nazad?»
Astapovič:« «Dla hetaha patrebna, jašče raz kažu, navat nie palityčnaja vola dziaržavy, a narmalnaja vola na ŭzroŭni harvykankamu. Alternatyŭny prajekt nia tolki praduhledžvaje pavarot nazad, ale i vielmi vyhadnyja mahčymaści dla investaraŭ. Toje, što adbyvajecca zaraz u Vierchnim horadzie, nievytłumačalna, bo tam abjekty ŭniesienyja ŭ asnoŭnym u Dziaržaŭny śpis historyka‑kulturnaj spadčyny pad druhoj katehoryjaj.
A jość jašče histaryčny centar. Heta vialikaja terytoryja: Revalucyjnaja, Niamiha, Internacyjanalnaja, Rakaŭskaje pradmieście — vulicy, uniesienyja ŭ śpis pad pieršaj katehoryjaj. Jany majuć usiaśvietnaje značeńnie. A jakraz tam uvieś hety hvałt, parušeńni robiacca. I investycyjnyja mahčymaści tam dosyć małyja. Jaki moža być intares dla investara, kali jon niezakonna krucić tam investycyi? Užo jość prykład: na rahu Kamsamolskaj i Niamihi z parušeńniem pastavili na miescy histaryčnych budynkaŭ sučasny budynak. A potym jaho pieradali inšamu investaru na toj padstavie, što pieršy investar z parušeńniem zakanadaŭstva ŭsio heta pastaviŭ. Navat i investary ŭ hetaj spravie «padstaŭlenyja».
Karespandent: «Kali adbyŭsia pierałomny peryjad, paśla čaho aŭtentyčnyja mury pierastali cikavić haradzkoje načalstva?»
Astapovič: «Skažu tak: kankretnaja niebiaśpieka nad histaryčnym centram navisła z pačatku 2000 hodu. U siaredzinie i pry kancy 1990‑ch jašče toje‑sioje rabiłasia pavodle zakonu. Choć u pryncypie spadarom Bubnoŭskim, jaki tady kiravaŭ Kamitetam u achovie historyka‑kulturnaj spadčyny i restaŭracyi, užo tady była zakładzienaja zahannaja tradycyja, kali histaryčny budynak raźbirali i rabili na jaho miescy mulaž z sučasnych materyjałaŭ. I ŭkručvali na hety mulaž šyldačku «historyka‑kulturnaja kaštoŭnaść». A mienavita tatalnaje źniščeńnie pačałosia ŭ 2002 hodzie. Kali, skazać dakładna, pracesu razbureńnia było zialonaje śviatło dadziena».
Zhodna z zakanadaŭstvam, na zapyt hramadzianina dziaržaŭnaja ŭstanova musić dać piśmovy adkaz ciaham miesiaca. Staršynia Biełaruskaha tavarystva achovy pomnikaŭ historyi i kultury Anton Astapovič kaža, što nia budzie čakać ni dnia paśla akreślenaha zakonam terminu.
Planam architektara Ŭładzimiera Papruhi prapanavany alternatyŭny eskizny hieneralny plan rehieneracyi histaryčnaha centru Miensku. Jon praduhledžvaje zachavańnie isnujučaj i adnaŭleńnie staroj zabudovy, rekanstrukcyju perymetra stračanych vulicaŭ u abjomach tradycyjnaj zabudovy, a taksama bolš šyrokija ŭ paraŭnańni ź ciapierašnimi mahčymaści dla investaraŭ.
-
«Staršynia prosta biłasia hałavoj ab stoł. Paśla nam razdali kanvierty z hrašyma». Nastaŭnica była ŭ vybarčaj kamisii ŭ 2020-m — i voś što pabačyła
-
Interpał vydaŭ «čyrvonaje apaviaščeńnie» na vyšuk vinavatych u pasadcy samalota Ryanair u 2021 hodzie
-
U biełaruskaj kvatery byłoha palitviaźnia Jermašuka praviali pieratrus
Kamientary