Upieršyniu ŭ historyi apostalski nuncyj pramaŭlaŭ kazańnie pa-biełarusku: 100-hodzie Česłava Sipoviča ŭ Drui FOTY

Na śviatkavańni prybyli Apostalski Nuncyj u Biełarusi arcybiskup Kłaŭdyjo Hudžeroci, biskup Viciebski Aleh Butkievič, Apostalski vizitatar dla hreka-katolikaŭ Biełarusi archimandryt Siarhiej Hajek, asistent Apostalskaha vizitatara dla biełarusaŭ zamiežža ajca Alaksandra Nadsana ajciec Siarhiej Stasievič (Łondan). Alaksadr Nadsan pa stanie zdaroŭja nie zmoh prysutničać na ŭračystaściach.

Uračystaści pačalisia ŭranku z aśviačeńnia ŭ vioscy Dziedzinka novych pomnikaŭ, jakija ŭstalavany na miescy pachavańnia baćkoŭ biskupa Česłava Sipoviča. Paśla sustrečy ŭsich hanarovych haściej raspačaŭsia akafist hreka-katalickaha choru ź Minska i śviataja imša, jakuju ŭznačaliŭ Apostalski Nuncyj u Biełarusi arcybiskup Kłaŭdyjo Hudžeroci. Kazańnie na imšy Hudžeroci pramaŭlaŭ pa-biełarusku.

«Heta padzieja maje histaryčnaje značeńnie, bo nikoli i nichto z Apostalskich Nuncyjaŭ u Biełarusi nie rabiŭ padobnaha», — napisaŭ paśla ŭ svaim fejsbuku ksiondz-probašč z Drui ajciec Siarhiej Surynovič. 

Napačatku imšy, u kaściole była ŭračysta adkryta pamiatnaja plita ź biustam Česłava Sipoviča. Vyrablena jana była pa inicyjatyvie biełaruskaj hreka-katalickaj carkvy ŭ Łondanie, a tekst na joj napisany biełaruskaj łacinkaj.

U svaim kazańni pa-biełarusku Apostalski Nuncyj u Biełarusi arcybiskup Kłaŭdyjo Hudžeroci skazaŭ:

«Česłaŭ Sipovič nie šukaŭ pakuty i mučanictva. Budučy čałaviekam adukavanym i zacikaŭlenym prablemami hramadstva, jon nie byŭ prarokam sacyjalnaha charaktaru, ani dziejačam kultury. Jon byŭ čałaviekam, jaki šukaŭ Boha ŭsim svaim sercam i byŭ hatovy zapłacić vysokuju canu hetych pošukaŭ. 

Jon moh by mieć spakojnaje zakonnaje žyćcio. Dastatkova było b pryniać pierakanańni tych, chto nastojliva naviazvaŭ jamu čužuju identyčnaść. Šmat pakutaŭ abminuli b jaho, i pavodle sučasnaha myśleńnia jon byŭ by ščaślivym.

Było b dastatkova adračysia ad svajoj biełaruskaści, zhadzicca na toje, kab hety narod byŭ by jašče raz prynižany, jak heta było na praciahu stahodździaŭ: narod, jaki ličyli nikim i ničym, biezymiennaje stvareńnie, nieviadomaja ziamla siarod viadomych krain, biaźludnaja terytoryja.

Česłaŭ Sipovič nie spakusiŭsia lohkim ščaściem i byŭ vysłany, kab nikoli bolš nie ŭbačyć svaju baćkaŭščynu, zabytuju ziamlu. 

Zamiest vyhnańnia ŭ Mančžuryju jon pajechaŭ na Zachad, šukać biełarusaŭ, jakich vajna i pieraśled prymusili emihravać. Pajechaŭ, kab kłapacicca pra biełarusaŭ, jakija isnavali, ale nie mieli prava zajavić pra svajo isnavańnie. 

Česłava Sipoviča paprasili pakinuć łacinski abrad i pryniać vizantyjski. Jon, jaki nie naradziŭsia hreka-katolikam, staŭ hreka-katolikam u pierakanańni, što tak moh lepš słužyć svajmu narodu.

Česłaŭ Sipovič byŭ pasłany ŭ Łondan i tam pačaŭ šukać miesca, kab malicca i žyć, dzie moh by sabrać svaich. 

Potym, kali jon staŭ biskupam (adzinym katalickim biełaruskim biskupam u tyja časy), prajšoŭ uvieś śviet, kab pakazać bracki tvar biełarusam, kab dazvolić zahučać hukam movy, miłaj ich sercu, kab nie dazvolić im zabycca, što jany biełarusy. 

Heta ciažki kryž. Česłava Sipoviča abvinavacili ŭ šaviniźmie, nacyjanaliźmie, fanatyźmie. Jon bačyŭ, jak pavoli źmianšałasia pastva, bačyŭ, jak pamirali braty, ź jakimi jon zhadziŭsia pieražyvać hetuju pryhodu. Bačyŭ taksama, što śviet, a časta i Kaścioł, nie razumieli dobra jahony narod.

Siońnia tut, u Drui, u «biełaruskim» klaštary maryjanaŭ, adnym z sanktuaryjaŭ biełaruskaj kultury, my adčuvajem prysutnaść Česłava Sipoviča ŭ tajamnicy Boha. My vyražajem jamu hłybokuju ŭdziačnaść za toje, što jon da kanca nios svoj kryž. 

Chto viedaje, što adčuvaje jon, kali čuje siońnia malitvy na biełaruskaj movie. 

Siońnia jon prysutny na hetaj ziamli, dzie možna publična malicca, dzie budujucca śviatyni i paŭstajuć klaštary, i dzie być biełaruskim katolikam nie źjaŭlajecca bolš supiarečnaściu, prynamsi dla bolšaści. 

Spadziajemsia, što biskup Sipovič daruje moŭnyja pamyłki pradstaŭniku Papy ŭ Biełarusi, jaki namahajecca siońnia havaryć pra jaho na jahonaj ža movie. Heta vyraz taho, što ŭvieś Kaścioł pavažaje i šanuje hetuju movu i hety narod i prosić prabačeńnia za toje, kali nie zaŭsiody rabiŭ heta tak, jak pavinien.»

Poŭny tekst pramovy čytajcie tut.

Česłaŭ Sipovič — (8 śniežnia 1914 h., v. Dziedzincy, Brasłaŭski paviet — 4 kastryčnika 1981 h., Łondan) — biełaruski hreka-katalicki śviatar, hienierał supolnaści maryjanaŭ, tytularny biskup Maryjamietanski, Apostalski vizitatar biełarusaŭ-katolikaŭ zamiežža, doktar bahasłoŭskich navuk (1946), adzin ź biełaruskich tearetykaŭ i prapaviednikaŭ ekumienizmu; historyk, kulturołah, piśmieńnik, publicyst i pierakładčyk. U pieryjadyčnym druku vystupaŭ pad psieŭdanimami Vasil Druja (V. D-ja), A. Dziedzinka (A. Dz-ka), Kryvičanin i inš. 

Pachodziŭ sa šmatdzietnaj sialanskaj siamji biełarusaŭ-katolikaŭ Vincuka Sipoviča i Jadźvihi Tyčki. Adukacyju atrymlivaŭ u pačatkovaj škole ŭ rodnaj Dziedzincy (z 1921 h.), paśla ŭ Drui, z 1928 h. vučyŭsia ŭ Drujskaj himnazii pry klaštary ajcoŭ maryjanaŭ. Paśla jaje zakančeńnia ŭ 1935 h. vyvučaŭ fiłasofiju i teałohiju ŭ Vilenskim univiersitecie imia Ściapana Batury. 1 žniŭnia 1933 h. ustupiŭ u navicyjat maryjanaŭ. 9 lipienia 1938 h. pavodle zahadu polskich uładaŭ byŭ razam ź inšymi maryjanskimi studentami vysieleny z drujskaha klaštara i nie zmoh praciahvać navučańnie va ŭniviersitecie, bo viartacca ŭ Vilniu jamu nie dazvolili polskija ŭłady. Praciahvaŭ vučobu pa prapanovie vyšejšych duchoŭnych uładaŭ maryjanaŭ na teałahičnym fakultecie Papskaha Hryharyjanskaha ŭniviersiteta ŭ Rymie. Vučyŭsia ŭ Papskim Uschodnim instytucie, dzie padrychtavaŭ i abaraniŭ 19 śniežnia 1946 h. doktarskuju dysiertacyju, pryśviečanuju mitrapalitu Jasonu Smahažeŭskamu. Śviatarskaje paśviačeńnie atrymaŭ u Rymie 16 červienia 1940 h.

Byŭ rektaram Biełaruskaj katalickaj misii ŭ Vialikabrytanii (1947), biełaruskim pradstaŭnikom u Centralnym kaardynacyjnym kamitecie dabračynnych arhanizacyj uciekačoŭ (1949—1960). Udzielnik Druhoha Vatykanskaha Saboru (1962—1965), byŭ tam abrany ŭ kamisiju pa spravach Uschodnich Cerkvaŭ. Hienierał supolnaści maryjanaŭ u Rymie (1963—1969). Z 1959 — vice-staršynia, z 1965 — hanarovy vice-prezident Tavarystva Jana Załatavusnaha ŭ Łondanie — brytanskaj arhanizacyi, stvoranaj u 1926 z metaj pašyreńnia ŭ anhłamoŭnym śviecie viedaŭ pra ŭschodniaje chryścijanstva.

Byŭ siabram Zhurtavańnia biełarusaŭ Vialikabrytanii, siabram redkalehii navukovaha časopisa «The Journal of Byelorussian Studies». Braŭ aktyŭny ŭdzieł u arhanizacyi i dziejnaści Anhlijska-biełaruskaha tavarystva. Vystupaŭ z refieratami historyka-kulturałahičnaha charaktaru na kursach biełarusaznaŭstva. 

U składzie inicyjatyŭnaj hrupy biełaruskich duchoŭnych i śvieckich dziejačaŭ (Piotra Tatarynovič, Leŭ Haroška, Lavon Rydleŭski) 8 listapada 1946 h. chadajničaŭ pierad Papam Pijem CHII ab pryznačeńni biełaruskaha biskupa. Adzin z arhanizataraŭ Biełaruskaj škoły sv. Kiryły Turaŭskaha i internata pry Łondanskim domie maryjanaŭ (1961). Inicyjatar i zasnavalnik Biełaruskaha doma ajcoŭ maryjanaŭ u Łondanie. U žniŭni 1965 abrany siabram Upravy biełaruskaha adukacyjnaha i dapamožnaha fondu ŭ ZŠA. Inicyjatar adkryćcia i zasnavalnik Biełaruskaj biblijateki imia F. Skaryny i muzieja pry joj (maj 1971). Udzielničaŭ u źjezdach biełaruskich katalickich śviataroŭ u emihracyi (1960, 1961, 1962, 1972, 1977, 1979).

Aktyŭna supracoŭničaŭ ź biełaruskimi emihranckimi pieryjadyčnymi vydańniami («Biełarus», «Baćkaŭščyna», «Božym šlacham»). 

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0