«Naša Niva» pahutaryła pra rasijska-ŭkrainski kanflikt i rolu Minska ŭ jaho vyrašeńni ź viadomym niamieckim dziaržaŭnym dziejačam i dypłamatam Chansam-Hieorham Vikam, jaki ŭ 1985—1990-ch uznačalvaŭ BND — Fiederalnuju vyviedvalnuju słužbu Hiermanii.
«NN»: Niadaŭna ŭ Kramli kazali ab pierahladzie zakonnaści dałučeńnia HDR da FRH. Jak heta ŭspryniali niemcy?
fota Jeŭraradyjo
Chans-Hieorh Vik: Hetyja słovy byli pryniatyja sa ździŭleńniem i niedavieram. Nasamreč, nichto nie prymaŭ zajavu ŭsurjoz, jak i mnohija inšyja sproby Maskvy pierapisać historyju. Jak moža chtości z Kramla pastavić pad sumnieŭ padzieju, jakaja stała vynikam mižnarodnych i ŭnutranych pieramovaŭ, biez adzinaha strełu, i była ŭchvalena na terytoryi Hiermanii, Jeŭropy i ŭ inšych krainach śvietu. Saviecki Sajuz taksama byŭ važnaj častkaj hetych pieramovaŭ, jakija, darečy, pakłali kaniec chałodnaj vajnie. Saviecki Sajuz zamacavaŭ vyniki pieramovaŭ podpisam. Niaŭžo Kreml choča adklikać hety podpis, pastaŭleny ŭ 1990 hodzie?
«NN»: Niadaŭna paviedamlałasia, što Rasija płanuje vydatkavać 25% svajho biudžetu na armiju. Što vy dumajecie pra heta?
CHHV: Šmat hod tamu Pucin admoviŭsia ad madernizacyi rasijskaj ekanomiki i ŭkaranieńnia technałahičnych inavacyj razam ź jeŭrapiejskimi partniorami. Zamiest hetaha jon zrabiŭ staŭku na pierazapusk abaronnaj pramysłovaści savieckaha ŭzoru ŭ sučasnaj Rasii. Pucin adkryta kaža pra maštabnuju prahramu pieraŭzbrajeńnia, jakaja musić zaniać nie adzin hod. Pa mierkavańni Pucina, pryjarytetnaj metaj Rasii jość stvareńnie vajskovych siłaŭ, zdolnych vykonvać zadańni ŭ lubych umovach.
«NN»: Na vašu dumku, ci mahčymy poŭnamaštabny vajenny kanflikt pamiž Zachadam i Rasijaj?
CHHV: Ja čakaju novuju «žaleznuju zasłonu», jakaja budzie raździalać dźvie «Jeŭropy», utrymlivać Rasiju ad ekspansii suprać krain —byłych členaŭ SSSR i abaronić krainy — členy NATA i ES ad adkrytaj kanfrantacyi z Rasijaj.
«NN»: Jak vy aceńvajecie rolu Minska va ŭrehulavańni ŭkrainskaha kanfliktu?
CHHV: Biełaruś staić pierad dylemaj: z adnaho boku, jana zaležyć ad dobrych ekanamičnych i finansavych stasunkaŭ z Rasijaj.
Ź inšaha boku, u Minska niama iluzij nakont doŭhaterminovych płanaŭ Maskvy ŭ dačynieńni samastojnaści Biełarusi i inšych byłych dziaržaŭ SSSR. A palapšeńnie adnosinaŭ z Zachadam — naprykład, vyzvaleńnie ŭsich palityčnych viaźniaŭ — naradziła b novuju zakłapočanaść ab namierach Minska ŭ vačach Rasii.
Uličvajučy niebiaśpiečnaje stanovišča Biełarusi jak susiedniaj z Rasijaj dziaržavy, adzinaje łahična pravilnaje palityčnaje vyjście dla Łukašenki — prajaŭlać inicyjatyvu, jakaja padymie prestyž krainy i jaho ŭłasny ŭ vačach mižnarodnaj supolnaści.
Łukašenka krytyčna stavicca da luboha mahčymaha ŭvarvańnia Rasii na terytoryju krain byłoha SSSR. I jon dakładna tranśluje hetu pazicyju i Rasii, i narodu svajoj dziaržavy. Jon vydatna razumieje, što narody i ŭrady bolšaści postsavieckich dziaržaŭ zakłapočany mahčymaściu hibrydnaj vajny z boku Rasii ci inšaha ŭmiašalnictva ci cisku z pramym ci niepramym vykarystańniem siły.
«NN»: Jak vy dumajecie, ci zmoža Biełaruś zachavać niejtralitet u rasijska-ŭkrainskim kanflikcie?
CHHV: Ja spadziajusia, što Biełaruś zdoleje ščylna supracoŭničać z Ukrainaj i harantavać svaju niezaležnaść. Na žal, Biełaruś upuściła bolš za adnu mahčymaść madernizavać svaju industryju i atrymać dostup da jeŭrapiejskich rynkaŭ.
«NN»: Dyk, moža, pryjšoŭ čas źniać sankcyi z Łukašenki?
CHHV: A ci jość u Łukašenki zacikaŭlenaść u palapšeńni adnosin ź ES? Kali jość, jon viedaje, što rabić.
«NN»: Apošniaje pytańnie nie pra palityku: ci nie padzieliciesia, čym zajmajeciesia ciapier?
CHHV: Ja źjaŭlajusia čałaviekam akademičnaj supolnaści i ładžu sieminary ŭ niamieckich univiersitetach, u asnoŭnym na temu transfrmacyi va Uschodniaj Jeŭropie — histaryčnym i kulturnym susiedzie Hiermanii. Hetyja sieminary naviedvajuć i ŭschodniejeŭrapiejskija studenty.
Jeŭrapiejskija nacyi prajšli doŭhi šlach ad katastrofy 1940-ch da novych mahčymaściaŭ i razam z tym vyklikaŭ ciapierašniaha času. Nielha zastavacca ŭbaku.
Maładuju supracoŭnicu «Pielenha» aryštavali za «zakliki da naniasieńnia škody Biełarusi». Joj pahražaje da 12 hadoŭ3
Kamientary