15-16 maja 2015 h. u Minsku projdzie ČaćviortajaMižnarodnaja kanfierencyja Instytuta «Palityčnaja śfiera» pad nazvaj «Pa-za savieckim kanonam: palityčny supraciŭ, akademičnaja i mastackaja aŭtanomija ŭ poźniesaviecki pieryjad (1960-80-ja hh.)».
Udzieł u kanfierencyi prymuć bolš za 40 śpiecyjalistaŭ ź Biełarusi i inšych krain rehijonu – Polščy, Litvy, Ukrainy, Rasii, Šviecyja.
Papiaredniaja prahrama kanfierencyi.
Programme of the conference (EN)
U miežach Kanfierencyi płanujecca pryŭźniać tyja aśpiekty hramadskaha i intelektualnaha žyćcia, jakija znachodzilisia pa-za žorstkim kanonam sacyjalistyčnaha hramadstva. Heta jak roznyja dysidenckija i nonkanfarmisckija ruchi, tak i sproby adstojvać navukovuju i mastackuju aŭtanomiju, adstojvać nacyjanalnyja pravy pa-za miežami dazvolenaj «etnahrafičnaści». Praz takuju pryzmu raspad SSSR užo ciažka ŭspryniać jak «hieapalityčnuju katastrofu», chutčej, heta vychad na pavierchniu aŭtanamisckich i decentralizatarskich tendencyj, realizacyja ich patencyjału ŭ spryjalnym asiarodździ ekanamičnaha i palityčnaha kryzisu.
Uskładnieńnie karciny savieckaha minułaha ciahnie za saboju i rozdumy nad pryrodaj postkamunistyčnych hramadstvaŭ. Nakolki my źviazany z ekanamičnymi i palityčnymi praviłami savieckaha času, nakolki zachoŭvajecca pierajemnaść struktury ŭłady, nakolki zachoŭvajecca pamiać pra tradycyi supraciŭleńnia savieckaj sistemie i adstojvańnia idei svabody?
Pradstaŭnik arhkamiteta Alaksiej Łastoŭski tłumačyć mety kanfierencyi: «My chočam razhledzieć tyja aśpiekty hramadskaha i kulturnaha žyćcia, jakija zaraz u Biełarusi znachodziacca šmat u čym pa-za ŭvahaj daśledčykaŭ, dy i šyrokaj hramadskaści. Ahułam kamunistyčny čas razhladajecca pieravažna albo ŭ apałahietyčnym tonie, albo ŭ miežach tatalitarnaj paradyhmy. Vidavočna, što jość patreba ŭ razvažlivaj i surjoznaj dyskusii pra sutnaść kamunistyčnaha prajekta, jaho značeńnie dla našaj sučasnaj situacyi. I ŭ hetym kantekście niepaźbiežny zvarot da tych idej i ruchaŭ, jakija vychodzili pa-za miežy ahulnapryniatych ramak, jakija asprečvali albo razmyvali aficyjny kanon kamunistyčnaha času – i ŭrešcie spryčynilisia da raspadu źniešnie niepachisnaj savieckaj sistemy. Taksama cikava znajści biełaruskuju śpiecyfiku praz razhlad padobnych tendencyj i ŭ inšych savieckich respublikach i kamunistyčnych krainach. My ciešymsia, što ŭ mierapryjemstvie biare ŭdzieł šmat zamiežnych daśledčykaŭ».
Biełaruski historyk Aleh Dziarnovič kaža pra ŭłasnaje bačańnie prablematyki kanfierencyi: «Pošuki ŭnutranaj svabody va ŭmovach dziaržaŭnaha presinhu – składany psichałahičny i intelektualny praces. Ci adnyja tolki zdabytki sustrakajuć ludziej na hetym šlachu? Ci možna praz kulturnyja kody transfarmavać maralnyja vydatki ŭ kulturny kapitał? Takija pytańni ŭźnikajuć pry daśledavańni temy supracivu i aŭtanomii ŭ poźniesaviecki čas.
Tema našaj kanfierencyi – dośvied tajemnaha duchoŭnaha žyćcia, jakoje adbyvałasia za vonkavym manalitnym fasadam savieckaha ładu. Sproby analizu hetaha fienomienu sparadžajuć mietadałahičnyja prablemy, źviazanyja z markiravańniem takich roznych źjavaŭ, jak nonkanfarmizm, inšadumstva, dysient. Aproč taho, uźnikajuć krynicaznaŭčyja prablemy daśledavańnia temy intelektualnaha, kulturnaha, relihijnaha žyćcia pa-za savieckim aficyjozam – prablemy adboru i krytyki krynic».
U miežach kanfierencyi zapłanavanyja dźvie publičnyja dyskusii – «Ci byli ŭ Biełarusi dysidenty?» (15 traŭnia, 18.30, halereja Ŭ) i «Ci paŭpłyvali nacyjanalna-kulturnyja ruchi 1980-ch hadoŭ na ŭtvareńnie niezaležnaj Biełarusi?» (16 traŭnia, 14.00, halereja Ŭ). Udzieł u dyskusijach volny.
Taksama možna pryniać udzieł u pracy siekcyj kanfierencyi ŭ jakaści hościa, dla hetaha nieabchodna zarehistravacca na sajcie.
Kaho hladzieli bolej i što ŭ kamientarach? Paraŭnali navahodnija zvaroty Cichanoŭskaj i Łukašenki24
Kamientary