Siertyfikacyja: rynki apuścieli, ale na kanflikt z uładaj handlary nie iduć
Mnohija pradprymalniki, jakija handlavali na rynkach abutkam i vopratkaj, spynili pracu. U zaležnaści ad rynkaŭ na pracu nie vyjšli 70—90% handlaroŭ.
Heta źviazana z tym, što 1 studzienia 2016 hoda kančatkova nabyŭ moc ukaz №222, jaki zabaraniaje handlavać tavaram biez nakładnych i siertyfikataŭ. Čynoŭniki rabili niekalki krokaŭ nasustrač pradprymalnikam: naprykład, praciahnuli termin, kali možna było handlavać reštkami niesiertyfikavanaha tavaru, źniali abmiežavańni na kolkaść handlovych kropak, dazvolili najmać na pracu nie tolki svajakoŭ. Ipešnikam dali zrazumieć: ad pačatku hoda ŭkaz pačnie pracavać, padabajecca heta im ci nie. Tak i zdaryłasia.
Žurnalisty «Našaj Nivy» źniali na videa stan minskich rynkaŭ na siońnia:
Pakul bolšaść pradprymalnikaŭ prosta syšli z rynkaŭ.
«Nie viedaju, što z hetym rabić», — pakazvaje svoj tavar Natalla, jakaja handluje na Červieńskim rynku stalicy kala dvuch hadoŭ. Jaje pracoŭnaje miesca začynienaje, žančyna pryjechała nie handlavać, a padličyć reštki. Ukazam jana, samo saboj, niezadavolenaja.
«Kupić tavar u Biełarusi kaštuje vielmi doraha — zimovaja šapka ź siertyfikatam kaštuje 150—280 tysiač, — aburajecca jana. — I heta tolki zakupačnaja cana! A raniej my pa takoj canie pradavali sami».
Žančyna śćviardžaje, što raniej ipešniki nakručvali kala 50% ad zakupačnych cenaŭ. «Ludziam nie patrebnyja hetyja siertyfikaty, im treba prosta kupić tańniej», — kaža Natalla.
«Pačynajučy z 1990-ch kupcoŭ usio zadavalniała! Tym bolš my taksama imkniomsia nie brać hety «halimy padvał» z Maskvy, a jedziem u Turcyju, Kitaj, — kaža jaje kaleha, Alona, jakaja handluje dziciačymi rečami. — A voś siońnia čamuści raptam treba ŭsio mianiać».
Alona, u adroźnieńnie ad susiedki, praciahvaje pracu, bo handluje biełaruskaj pradukcyjaj i tavaram ź siertyfikatami. Ale i jana nie zadavolenaja: «Na biełaruskich bazach niama vybaru. A mnie treba dać vybar kupcu. A jak?».
Pa słovach žančyn, apošnija miesiacy jany pracavali za kapiejki, nie atrymlivajecca zarabić i $500. Na pytańnie, čamu tady praciahvaje handal, Alona adkazvaje tak: «A kudy tavar padzieć? Ja ž u jaho ŭkłała hrošy».
Pry hetym, niahledziačy na abureńnie, žančyny kažuć, što pratestavać nikudy nie pojduć, bo nie bačać u hetym sensu.
Praŭda, isnuje i advarotnaje mierkavańnie — što nie ŭsio tak drenna.
«Uvieś moj tavar maje siertyfikaty. I ceny nie vyraśli. Bo ja rychtavaŭsia dva hady — šukaŭ pastaŭščykoŭ», — kaža mužčyna, jaki paprasiŭ padpisać jaho «pradprymalnik Ivanoŭ».
«Ivanoŭ» handluje mužčynskimi džynsami i kašulami. Jon kaža, što, jak i raniej, pracavać možna. «Ja pracuju z pravieranymi firmami. Štości nie mahu pryvieźci, ale heta nie krytyčna. A astatnim prosta lanota varušycca, štości šukać. Mnohim lanota pravieryć, što za papiery im dajuć — čałaviek atrymlivaje siertyfikat, a tam termin — «studzień 2015», minułahodni. Heta zvyčajnaja čałaviečaja lanota, — kaža mužčyna. — Chto chacieŭ, toj zrabiŭ usio narmalna. Zrazumiejcie, što 80% zakrylisia, ale hetyja 80% zaŭsiody byli pasiŭnaj masaj. Jany nie jeździać na forumy, jany ničoha nie robiać».
Praŭda, adznačaje mužčyna, kab padrychtavacca, jamu spatrebilisia i spryt, i hrošy. A siarod ipešnikaŭ chapaje i ludziej u hadach. I tut užo pytańni da biełaruskich aptovych bazaŭ, jakija ŭłady abiacali adkryć, kaža jon.
«Bo na hetych bazach — zavyšanyja ceny, i brać tavar tam nie vyhadna», — kaža «Ivanoŭ».
Padobnaja ž situacyja i na astatnich rynkach stalicy i krainy.
«Niepasredna ŭ nas kala 80% tych, chto handluje vopratkaj, zakrylisia. Skažam tak, uziali paŭzu. Jany častkova apłočvajuć pracoŭnyja miescy, čakajuć, što budzie dalej», — kamientuje Hienadź Finski, dyrektar Červieńskaha rynka.
Finski kaža, što rašeńni pavinny być pryniatyja jak maha chutčej. Inakš sam rynak jak pradpryjemstva spynić svajo isnavańnie. «Nas taksama hety ŭkaz nie zadavalniaje. Ale što zrobiš. My ź Biełaruskim sajuzam pradprymalnikaŭ padrychtavali prajekt mieraŭ pa vyrašeńni situacyi, — kaža jon. — Pry hetym my pryvatnaje pradpryjemstva. Sami brali valutny kredyt, kab padrychtavać hetuju placoŭku… I mahu skazać, što kali prajekt ukaza ŭ bližejšy čas nie budzie źmienieny, to my, arhanizacyja «Červieński rynak», budziem padavać na bankructva, bo nie zmožam płacić pa rachunkach».
Pa słovach Finskaha, pradprymalniki čakajuć, što kančatkovy adkaz im daduć u studzieni.
Kamientary