Katalickaja carkva i biełaruskija ŭłady: šedeŭr palityčnaj raŭnavahi

2 lutaha 2016 hoda Upaŭnavažany pa spravach relihij i nacyjanalnaściaŭ Biełarusi Leanid Hulaka raskrytykavaŭ katalickuju carkvu za «niedastatkova aktyŭnuju kadravuju padrychtoŭku» i «destruktyŭnuju dziejnaść niekatorych biełaruskich śviataroŭ siarod nasielnictva».

Praz dva dni Kanfierencyja katalickich biskupaŭ Biełarusi ŭ aficyjnaj zajavie vyznačyła hetyja pytańni jak «vyklučna ŭnutranyja spravy Kaścioła». Biskupy prapanavali, kab padobnyja pytańni «abmiarkoŭvalisia asabista». Adnak hety publičny abmien dumkami nie pryciahnuŭ hramadskaha intaresu.

U apošnija hady Upaŭnavažany pa spravach relihij i nacyjanalnaściaŭ staŭ ruparam pretenzij uładaŭ u dačynieńni da katalikoŭ. Jon vykazvaŭ hetkuju ž niezadavolenaść «kadravaj padrychtoŭkaj» i dziejnaściu siarod nasielnictva ŭ 2014 i 2015 hadach.

Tym nie mienš publičnaja krytyka Hulaki ničym nie pahražaje supracoŭnictvu Kaścioła i dziaržavy. Z času padobnych vykazvańniaŭ u studzieni 2015 hoda kardynał Pjetra Paralin ažyćciaviŭ aficyjny vizit u Minsk, była zarehistravanaja Katalickaja akademija teałohii imia Jana Paŭła II, a Alaksandr Łukašenka ŭručyŭ ajcu Česłavu Kurečku prezidenckuju ŭznaharodu za duchoŭnaje adradžeńnie.

Napady dziaržaŭnaha čynoŭnika ździajśniajucca z metaj pravieryć palityčnuju łajalnaść Kaścioła. U svaju čarhu, Kanfierencyja biskupaŭ ścipła abviarhaje abvinavačvańni, pieranakiroŭvaje dyjałoh u inšy bok i nikoli nie krytykuje biełaruskija ŭłady.

Katalicki status-kvo ŭ biełaruskaj palitycy

Kala 80% viernikaŭ Biełarusi vyznačajuć siabie jak pravasłaŭnyja i 10% — jak kataliki. Ułady ličać hetyja dźvie kanfiesii najbolš lehitymnymi i važnymi.

U 2009 hodzie daśledavańnie Gallup pakazała, što Biełaruś źjaŭlajecca adnoj z najmienš relihijnych krain u śviecie. Pavodle hetych dadzienych, relihija adyhryvaje važnuju rolu ŭ štodzionnym žyćci 27% biełarusaŭ, i tolki 6% biełarusaŭ rehularna naviedvajuć carkvu. Ale kataliki źjaŭlajucca bolš aktyŭnymi viernikami: 50% ź ich rehularna naviedvajuć niadzielnuju imšu, u toj čas jak ličba pravasłaŭnych naviednikaŭ składaje 18%.

Biełaruskaja dypłamatyja vykarystoŭvaje dobryja adnosiny z Vatykanam u jakaści farposta na zachodnim napramku. Čynoŭniki i dziaržaŭnyja srodki masavaj infarmacyi havorać pra Kaścioł tolki ŭ stanoŭčym rečyščy.

Ajciec Alaksandr Amialčenia, dyrektar Biełaruskaj Słužby Radyjo Vatykana, skazaŭ, što «dla taho, kab stvaryć stanoŭčy imidž krainy, varta stvarać stanoŭčy vobraz Kaścioła».

Ułady zaprašajuć arcybiskupa Tadevuša Kandrusieviča na najvažniejšyja dziaržaŭnyja mierapryjemstvy. Niadaŭna ijerarch pryniaŭ udzieł u cyrymonii malitvy za Biełaruś, i siadzieŭ u pieršym šerahu padčas piataj inaŭhuracyi prezidenta Łukašenki. Prysutnaść Kandrusieviča na aficyjnych rytuałach demanstruje łajalnaść Kaścioła da biełaruskaha režymu.

Zatrymańnie ajca Uładzisłava Łazara pa abvinavačvańni ŭ dziaržaŭnaj zdradzie, napeŭna, było najbolš vidavočnym prykładam adnosin Kaścioła i ŭładaŭ. 30 maja 2013 hoda KDB aryštavaŭ katalickaha śviatara. Łukašenka abviaściŭ pra heta ŭ lipieni, a paźniej fakt byŭ paćvierdžany pres-sakratarom Kanfierencyi biskupaŭ. Arcybiskup Kandrusievič abmiežavaŭsia zaklikam malicca za ajca Łazara.

U toj čas jak hramadskija inicyjatyvy rabili namahańni vyzvalić śviatara, katalickija ijerarchi maŭčali. Treciaha śniežnia ŭłady vyzvalili ajca Uładzisłava i sprava nie dajšła da suda, ale ni adzin z bakoŭ nie raskryŭ anijakich akaličnaściaŭ aryštu. Katalickija ijerarchi zastajucca ciarplivymi navat u samyja ciažkija momanty adnosin z uładami.

Dzie sutykajucca intaresy dziaržavy i Kaścioła?

Paśla dziesiacihodździaŭ ateizmu ŭ Savieckim Sajuzie svaboda relihii viartałasia ŭ Biełaruś davoli marudna. Kamunisty źniščyli mnostva cerkvaŭ, a bolšaść chramaŭ vykarystoŭvałasia ŭ jakaści składoŭ abo pramysłovych zbudavańniaŭ. Niedachop śviataroŭ, adsutnaść administracyjnych struktur i chramy, jakija majuć patrebu ŭ adnaŭleńni, zastajucca klučavymi prablemami Kaścioła siońnia. Vyrašeńnie ŭsich hetych pytańniaŭ zaležyć ad biełaruskich uładaŭ.

Z 1989 hoda polskija śviatary hrali važnuju rolu ŭ adradžeńni Kaścioła. Pavodle statystyki Aparata Upaŭnavažanaha pa spravach relihij i nacyjanalnaściaŭ, na siońniašni dzień jany składajuć bolš za 25% ad ahulnaj kolkaści katalickich śviataroŭ u Biełarusi. Krytykujučy «niedastatkova aktyŭnuju padrychtoŭku kadraŭ», Hulaka mieŭ na ŭvazie nieabchodnaść zamieny zamiežnych śviataroŭ na miascovych. Źmianšeńnie kolkaści polskich śviataroŭ było adnym z pryjarytetaŭ pracy hetaha čynoŭnika na praciahu mnohich hadoŭ. Pavodle Hulaki, niekatoryja polskija śviatary «sprabujuć zajmacca palitykaj» i «nie lubiać našu krainu, naš zakon, uładu».

Kanfierencyja biskupaŭ śćviardžaje, što ŭ 2009—2015 hadach kolkaść polskich śviataroŭ skaraciłasia z 168 da 113. Značnaja kolkaść ź ich, niahledziačy na pratesty z boku viernikaŭ, nie atrymała dazvołu na pracu ŭ Biełarusi.

Infarmacyja pra bolšaść hetych vypadkaŭ abychodzić ŚMI, ale ŭryŭki infarmacyi pakazvajuć, što ŭ 2009 hodzie čatyrom polskim śviataram admovili ŭ atrymańni vizy, u 2012 hodzie — trom, a ŭ 2014 — dvum. Raptoŭnaje źmianšeńnie liku śviataroŭ moža značna ŭskładnić funkcyjanavańnie Kaścioła.

Novyja prychody hadami čakajuć dazvołu na budaŭnictva chrama, i Łukašenka asabista padpisvaje kožny ź ich. Katalickaja ijerarchija, adnak, nikoli publična nie vykazvaje svaju zaniepakojenaść hetym pytańniem. Pratest viernikaŭ u Hrodnie ŭ śniežni 2006 hoda byŭ adzinym adchileńniem ad hetaj palityki maŭčańnia.

Ajciec Alaksandr Šemiet, pračakaŭšy dziesiać hadoŭ na atrymańnie dazvołu na budaŭnictva chrama, arhanizavaŭ haładoŭku. U vyniku praź piać dzion ułady vydali dazvoł. Alaksandr Kaškievič, hrodzienski biskup, byŭ prainfarmavany pra zapłanavanuju akcyju pratestu, ale mocnaja padtrymka viernikaŭ i rospač śviatara nie dali jamu zabaranić hety krok.

Sustreča Papy Francyska i Patryjarcha Kiryła: novy šaniec dla biełaruskaj dypłamatyi?

Niekatoryja analityki ličać hetuju histaryčnuju sustreču dvuch chryścijanskich lidaraŭ na Kubie asabistym pravałam Łukašenki. Biełaruski prezident byŭ zaŭziatym prychilnikam takoj sustrečy ŭ Minsku. Arcybiskup Kandrusievič z entuzijazmam zajaŭlaŭ, što «vierahodnaść taho, što Papa naviedaje Biełaruś bolšaja, čym kali-niebudź». Bolš pryjaznyja adnosiny z katalikami stvarajuć novyja mahčymaści dla biełaruskaj źniešniaj palityki i jaje ciapierašnich namahańniaŭ narmalizavać adnosiny z Zachadam.

Całkam mahčyma, što arcybiskup Tadevuš Kandrusievič atrymaje niekatoryja dadatkovyja bonusy, takija jak licenzija na katalickaje radyjoviaščańnie na karotkich chvalach. Adnak lubyja harantyi, padmacavanyja zakanadaŭstvam, zastajucca małaimaviernymi. U 2008 hodzie padčas sustrečy z kardynałam i dziaržsakratarom Tarčyzia Biertone, Łukašenka vykazaŭ hatoŭnaść padpisać kankardat z Vatykanam, ale paźniej Minsk zamaroziŭ pieramoŭny praces.

Lešak Šarepka, były ambasadar Polščy ŭ Minsku, u artykule ŭ Tygodnik Powszechny pisaŭ, što «isnujučaja sistema, jakaja harantuje dziaržavie bahaty instrumientar kantrolu i ŭpłyvu na relihijnyja supołki», całkam zadavalniaje biełaruskaha lidara.

Katalickaja carkva maje bahaty vopyt funkcyjanavańnia ŭ aŭtarytarnych režymach. Va ŭmovach biaskoncych publičnych pravakacyj arcybiskup Kandrusievič zdoleŭ paźbiehnuć uciahvańnia ŭ hulni ŭładaŭ. U 2007 hodzie vice-premjer Alaksandr Kosiniec zajaviŭ, što «na praciahu čatyroch hadoŭ u Biełarusi nie budzie zamiežnych śviataroŭ». Tym nie mienš, polskija śviatary praciahvajuć pracavać u biełaruskaj dziaržavie. Mahčyma, katalickaja kalidornaja dypłamatyja vyhladaje niepryvabna, ale jana dakazvaje svaju efiektyŭnaść.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0