Kaza — chatniaja žyvioła, jakuju pavažali za pładavitaść i niepatrabavalnaść u ježy i dohladzie. Artykuł Aksany Katovič i Janki Kruka ŭ «Źviaździe».
Kaza — chatniaja žyvioła, jakuju pavažali za pładavitaść i niepatrabavalnaść u ježy i dohladzie. U narodnaj kultury kaza stała simvałam pładanosnasci.
U toj ža čas jaje ličyli «niačystaj» žyviołaj, jakaja mieła demaničnuju pryrodu pachodžańnia. U Biełarusi ličyli, što kaza, źniešnie padobnaja na čorta,— z rahami, kapytami, poŭściu, — była, niesumnienna, jaho stvareńniem.
Kazioł, kaza stali tymi žyviołami, jakich nie pavažajuć takija «žychary» chaty i padvorka, jak damavik, łaznik, lešy, avinnik, tamu kazła trymali ŭ haspadarcy jak abiareh ad harez niačystaj siły. Zhodna z pavierjami našych prodkaŭ, kali ŭ chlavie jość kaza ci kazioł, jany nie dazvolać viedźmie zabrać u karovy małako ci chleŭniku zamučać koniej: «Čort kazła nie lubić, damavik jaho nie cierpić: tamu i trymajuć jaho na kaniušni, kab abaranić ad dvaravych i damavych».
Vobraz kazła taksama staŭ simvałam pierakładańnia hrachoŭ ci viny na kahości inšaha. Adsiul i takoje vysłoŭje, jak «kozieł otpuŝienija» (rusk).
Časam, kab «vylečyć» karovu, jakaja stała davać mienš małaka ci małako było z kryvioju, nabyvali kazu i źmiešvali małako kazy z małakom karovy.
Małako kazy ličyłasia adzinym vyratavańniem na pažary, jaki ŭznik ad małanki.
«Kazu» — masku ci čučała, čaściej za ŭsio vykarystoŭvali ŭ kalandarnych abradach, źviazanych z ahrarnaj mahijaj. Tak, kaza stała nieadjemnym piersanažam kaladnych śviatočnych dzion, kali adnym z pažadańniaŭ było pažadańnie dobraha ŭradžaju na nastupny hod, a značyć, i dabrabytu ŭ chacie. Čučała «kazy» rabili nastupnym čynam: z dreva rabili hałavu z rahami i ruchomaj skivicaj, jakuju ŭmacoŭvali na šost; taksama na jaho nadziavali kažuch, vyviernuty poŭściu navierch. Časam chtości z kaladoŭščykaŭ apranaŭ vyviernuty kažuch i masku, i stanaviŭsia «kazoj». Radziej pa padvorkach vadzili žyvuju kazu. Ličyli, što takim čynam možna paspryjać budučamu dobramu ŭradžaju.
Kaza jak vobraz taho, inšaha śvietu, stała ŭvasableńniem prodkaŭ, jakija pavinny byli abaviazkova pryjsci ŭ chatu na Kalady i błasłavić siamju dla žyćcia ŭ nastupnym (novym) hodzie.
Dziakujučy pładavitasci kazy, jaje vobraz sustrakajecca ŭ šlubnaj simvolicy: u pieśniach‑kachankach voŭk zalacajecca da kazy, kab źjesci (simvał žanicha, jaki ŭziaŭ sabie cnatlivuju niaviestu (žonku).
Jak za biełaruskimi apazicyjanierami špijoniła madel Onlifans1
Kamientary