Ekśpiert pra JEAES: Biełaruś nie zdabyła takich ekanamičnych vyhad, na jakija raźličvała

— 29 traŭnia spaŭniajecca 5 hadoŭ z dnia padpisańnia damovy ab stvareńni Eŭrazijskaha ekanamičnaha sajuzu, kudy ŭvachodziać Armenija, Biełaruś, Kazachstan, Kirhizstan i Rasieja. Naš siońniašni hość, Andrej Jelisiejeŭ, padrychtavaŭ vialikaje daśledavańnie pra toje, što prynios Eŭrazijski sajuz jahonym udzielnikam. Što ž prynios EAES Biełarusi?

— Z majho daśledavańnia vynikaje, što najbolšyja vyhody EAES prynios Kirhizstanu. Najmienš vidavočnyja vyhody — dla Kazachstanu. Biełaruś i Armenija niedzie pasiaredzinie, jany zbolšaha zachavali tyja vyhody, jakija mieli ŭ supracoŭnictvie z Rasiejaj jašče da ŭstupleńnia ŭ EAES.

U Armenii, prynamsi, vidać stanoŭčaja dynamika rostu ekspartu tavaraŭ na rasiejski rynak, pa Biełarusi takoha niama. Biełaruś i da ŭstupleńnia ŭ EAES mieła dostup na rasiejski rynak, tamu tut vialikich čakańniaŭ nie było. Čakańni byli — atrymać bolej vyhodaŭ ad enerhietyčnych uhodaŭ z Rasiejaj. Ale vyjšła tak, što z pryčyny padzieńnia cenaŭ na naftu Biełaruś nie zdabyła takich maštabnych ekanamičnych vyhodaŭ, na jakija raźličvała.

— Kali ŭzhadać historyju stvareńnia EAES, to mnohija ŭžo nia pamiatajuć, jakija haračyja dyskusii išli tady, za niekalki miesiacaŭ da padpisańnia damovy, kali Alaksandar Łukašenka rašuča patrabavaŭ roŭnych umovaŭ haspadarańnia. Ale za apošnija hady sam kiraŭnik Biełarusi nieadnarazova krytyčna vykazvaŭsia ŭ tym sensie, što abiacanych roŭnych umovaŭ tak i niama.

— Torh prachodziŭ niekalki stadyjaŭ. U 2010 hodzie była zaciataja sprečka vakoł pakietu dakumentaŭ pra eŭrazijskuju ekanamičnuju prastoru. U 2014 hodzie Biełaruś damahłasia pastupleńnia myta ad prodažu rasiejskich naftapraduktaŭ u biełaruski biudžet. Potym, adrazu paśla ratyfikacyi damovy, dabiłasia, kab usia suma, a nie pałova, zastavałasia ŭ biudžecie.

Tak što Łukašenka nibyta damohsia dobrych umovaŭ, ale padzieńnie cenaŭ na naftu ŭdaryła pa hetych patencyjnych vyhodach, na jakija raźličvaŭ Miensk.

— Andrej, vy ŭžo druhi raz zhadvajecie hety čyńnik. Vychodzić, što hetaje padzieńnie anulavała ŭsiu patencyjnuju karysnaść Eŭrazijskaha sajuzu? Kali ceny na naftu znoŭ pačnuć padać — ci aznačaje heta, što nijakich vyhodaŭ nia budzie i hety EAES Biełarusi asabliva i nie patrebny?

— Jość niejkija dalokasiažnyja vyhody, jakija iduć ad stvareńnia sapraŭdnaha supolnaha rynku tavaraŭ, pasłuhaŭ, kapitału i pracoŭnaj siły. I chutkija vyhody, jakija Biełaruś dy inšyja chacieli atrymać adrazu, nie praz 5—10 hadoŭ. Tamu vakoł hetaha i vioŭsia asnoŭny handal. I tam

najbolš paciarpieli čakańni Miensku. A tyja barjery i pieraškody dla stvareńnia supolnaha rynku — skasavańnie ich taksama moža prynieści efekt, ale jon našmat mienšy za prybytak u miljardy, jaki Biełaruś spadziavałasia atrymać ad nafty.

— My pakul kazali pra niejkija plusy ad siabroŭstva ŭ EAES, ale naturalna, što chapaje i minusaŭ.

— Viadoma, tut možna abmiarkoŭvać minusy i admoŭnyja nastupstvy ŭ sfery palityčnaj, hieapalityčnaj. Čysta z ekanamičnaha hledzišča my bačym, što Eŭrazijskaja ekanamičnaja kamisija maje vielmi abmiežavanyja paŭnamoctvy, jakija nie dazvalajuć joj prymać važnyja rašeńni i chutčej ruchacca da stvareńnia supolnaha rynku. U šerahu vypadkaŭ vielmi važnyja rašeńni Kamisii prosta blakavalisia rasiejskim uradam. Takim čynam, rašeńni Kamisii, u adroźnieńnie ad Eŭraźviazu, mahli blakavacca vyšejšymi orhanami, naprykład, Mižuradavaj Radaj. Rasieja niaredka vykarystoŭvała hetaje svajo prava, i časam heta zakranała i ekanamičnyja intaresy Biełarusi.

Tamu my bačym, što struktura Eŭrazijskaha sajuzu maje vialikija chiby, i kali paraŭnoŭvać z Eŭraźviazam — to jana šmat u čym jamu sastupaje.

— Akramia EAES, isnuje taksama i «sajuznaja dziaržava» Biełarusi i Rasiei. Ale mnohija, navat nie apazycyjnyja eksperty, zajaŭlajuć, što šmat jakija jaje funkcyi i normy pierajšli ŭ EAES i «sajuznaja dziaržava» funkcyjanalna zžyła siabie. Čamu tady kiraŭniki Rasiei i Biełarusi padtrymlivajuć isnavańnie hetaj faktyčna fantomnaj struktury?

— Sapraŭdy, šmat jakija sfery pierachodziać ciapier u formy Eŭrazijskaha sajuzu. Naprykład, akcyznaja palityka. Ale nia ŭsie. «Sajuznaja dziaržava» — heta našmat hłybiejšaja forma intehracyi, jakaja, naprykład, praduhledžvaje stvareńnie adzinaha parlamenckaha orhanu — čaho nia maje EAES. Tamu Eŭrazijski sajuz nie abnulaje całkam tyja šmatlikija punkty, jakija jość u «sajuznaj» damovie.

Mienavita tamu «sajuznaja dziaržava» i nie zdymajecca z paradku dnia. Tam havorycca i pra ahulnaje hramadzianstva, i pra asobnyja nadździaržaŭnyja symbali. Cikava taksama, što damova ab «sajuznaj dziaržavie» maje pałažeńni pra toje, što jana adkrytaja da dałučeńnia inšych krainaŭ. To bok heta faktyčna alternatyŭnaja, bolš hłybokaja forma intehracyi, jakuju Rasieja prapanuje Biełarusi dy inšym postsavieckim dziaržavam.

— Mnohija demakratyčna nastrojenyja i praeŭrapiejskija biełarusy nia bačać nijakaj pazytyŭnaj perspektyvy dla krainy ad znachodžańnia ŭ strukturach, u jakija ŭvachodzić Rasieja. Ci źjaŭlajecca znachodžańnie ŭ EAES jakaram, pieraškodaj dla budučaj praeŭrapiejskaj aryjentacyi Biełarusi? Ci moža heta pry źmienie palityčnaj sytuacyi zapavolić ruch Biełarusi ŭ Eŭropu, ci, naadvarot, vyjści adtul budzie dastatkova prosta, kali na toje budzie palityčnaja vola?

— Heta davoli mocny jakar. Heta, ułasna,

adna z asnoŭnych metaŭ Rasiei — stvaryć takuju sytuacyju, kab intehravać da siabie šerah krainaŭ, kab ichni hieapalityčny kurs nie mianiaŭsia navat paśla źmieny ŭłady.

My heta pabačyli ŭ vypadku Armenii. Praŭda, Armenija vielmi zaležnaja ad Rasiei ŭ vajskovym planie. Bo Rasieja dla Armenii — harant ad ahresii z boku Azerbajdžanu ci Tureččyny. Dla Rasiei hety Eŭrazijski sajuz vielmi važny, kab jahonyja ŭdzielniki nie pačali raźbiahacca ŭ roznyja baki da hieapalityčnych kankurentaŭ.

Kali pahladzieć sacyjalahičnyja apytańni, to pabačym, što ŭ eŭrazijskich krainach davoli vialikaja dola hramadzianaŭ, jakija prychilna staviacca da Eŭrazijskaha Sajuzu, asabliva ŭ Kazachstanie i Kirhizstanie. U mienšaj stupieni ŭ Biełarusi i Armenii — ale i tam heta bolš za pałovu. Tak što

navat kali źmieniacca palityčnyja režymy ŭ šerahu krainaŭ hetaha sajuzu — heta nia budzie aznačać chutki raspad EAES.

Bo, pa-pieršaje, jość davoli vysokija ličby padtrymki ŭ hramadztvie. Pa-druhoje, palityčnyja elity hetych krainaŭ časta kamunikujuć pamiž saboj, raźvivajuć usiebakovyja suviazi, jakija nitujuć ich. Tamu ja liču, što nia varta stavicca da EAES jak da struktury, jakaja adrazu razvalicca na druhi dzień paśla taho, jak źmianicca ŭłada ŭ hetych krainach. My bačym, što ŭ Armenii ŭłada źmianiłasia, ale hieapalityčny kurs hetaj krainy zastaŭsia niepachisny.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0