«Džyn vypuščany z butelki». Pačałasia praca pa stvareńni štučnaj čałaviečaj DNK
U Kiembrydžy startavaŭ navukovy prajekt, jaki stavić pierad saboj ambicyjnuju metu — sintezavać čałaviečuju DNK z nula, litaralna pa atamie. Heta biesprecedentnaja inicyjatyva, jakaja moža stać čarhovym krokam u raźvićci bijałohii i miedycyny, piša Bi-bi-si.
Prajekt padtrymała miedycynskaja dabračynnaja arhanizacyja Wellcome Trust, vydzieliŭšy na daśledavańni kala 14 miljonaŭ dalaraŭ.
Da niadaŭniaha času padobnyja raboty byli zabaronienyja z-za strachu pierad mahčymaściu stvareńnia «dyzajnierskich» dziaciej abo niepradkazalnych nastupstvaŭ dla čałaviectva. Ale ciapier navukoŭcy śćviardžajuć, što patencyjnaja karyść pieraŭzychodzić ryzyki: heta moža pryvieści da raspracoŭki lekaŭ ad ciažkich spadčynnych chvarob i navat da stvareńnia kletak, ustojlivych da roznych zachvorvańniaŭ.
Pa słovach adnaho z udzielnikaŭ, prafiesara Džulijana Siejła, u budučyni takaja technałohija moža dazvolić zamianiać paškodžanyja tkanki piečani, serca ci imunnaj sistemy sintetyčnymi zdarovymi kletkami.
Adnak krytyki zaniepakojenyja tym, što hetyja raspracoŭki mohuć być vykarystanyja nie pa pryznačeńni — naprykład, dla stvareńnia hienietyčna «palepšanaha» čałavieka abo bijałahičnaj zbroi.
Viadučy hienietyk Edynburhskaha ŭniviersiteta, prafiesar Bił Ernšou papiaredžvaje: technałohija ŭžo zapuščanaja, i kali niechta z dostupam da abstalavańnia zachoča jaje vykarystać — spynić heta budzie amal niemahčyma.
«Džyn užo vypuščany z butelki, — zajaviŭ Ernšou ŭ intervju Bi-bi-si. — My, viadoma, mahli b uvieści ciapier šerah abmiežavańniaŭ — ale kali arhanizacyja, jakaja maje dostup da adpaviednaha abstalavańnia, vyrašyć pačać što-niebudź padobnaje sintezavać, ja nie dumaju, što ŭ nas jość sposab heta spynić».
Paralelna z navukovaj častkaj budzie pravodzicca sacyjałahičnaje daśledavańnie, kab vyśvietlić, jak hramadstva stavicca da takich pieraŭtvareńniaŭ u hienietycy i jakija ŭ ludziej jość strachi ci čakańni.
U vyniku navukoŭcy spadziajucca nie tolki zrabić miedycynu bolš efiektyŭnaj, ale i vyklikać šyrokuju dyskusiju pra etyku vykarystańnia takich mahčymaściaŭ.
Navukoŭcy raskryli tajamnicu rudych katoŭ, jakaja nie davała spakoju dziesiacihodździami
Čamu vy ŭvieś čas stamlajeciesia? Mahčyma, vam brakuje chalinu
Navukoŭcy ŭvaskrasili lutavaŭkoŭ ź sieryjała «Hulnia tronaŭ»
«Prosta ŭ straŭnik myšy zalivajem dozu ałkaholu». Navukoviec — niasumna pra azempik, tłušč, ałkahol i źmienu hienaŭ
Ciapier čytajuć
Zavadčanin Ihar, jaki viartaŭsia dadomu buchim, upieršyniu ŭ žyćci jedzie za miažu. A jašče jon chałasty8
Kamientary
NN, navina, heta toje, što ŭžo zdaryłasia, a nie toje što moža (a moža i nie) zdarycca.