Jak buduć raźvivacca padziei paśla refierendumu i kaho Maskva bačyć pierajemnikam Łukašenki?
Mahčymyja čatyry varyjanty, piša Arciom Harbacevič.
Pieršy — heta sychod Łukašenki na pasadu kiraŭnika Usiebiełaruskaha narodnaha schodu z zachavańniem kantrolu nad Radaj biaśpieki ŭ jakaści druhoj, siłavoj apory. Inakš heta nie maje sensu.
Dalej buduć praviedzieny novyja vybary, i vakantnaje miesca zojmie novy prezident ź liku staroj namienkłatury. Hramadstvu nie daduć času na padrychtoŭku da vybaraŭ i prapanujuć vybirać z kandydataŭ pa pryncypie «najmienšaje zło».
Novy prezident dla źniaćcia napružańnia ŭ hramadstvie, ustanaŭleńnia miru i, takim čynam, u nadziei pierazapuścić adnosiny z Zachadam, pačnie kantralavanuju adlihu i vyzvaleńnie palitviaźniaŭ.
Kandydaturu novaha prezidenta Łukašenku daviadziecca ŭzhadniać z Maskvoj, jakaja maje arhumient «hetamu my hrošaj nie damo, a hetamu damo». Ličycca, što Maskva nie hatova padtrymlivać samaha vidavočnaha pretendenta Natallu Kačanavu, jakaja robić uražańnie «palityčna zakachanaj» u Łukašenku žančyny, jakaja nie zdolnaja na samastojny kurs.
Inšymi kandydatami nazyvajuć premjer-ministra Ramana Hałoŭčanku, kiraŭnika Administracyi prezidenta Ihara Siarhiejenku, staršyniu Minskaha abłvykankama Alaksandra Turčyna i pieršaha vice-premjera Mikałaja Snapkova.
«Usie jany ludzi z vopytam kiravańnia i razhladajucca Maskvoj jak postaci, zdolnyja harantavać stabilnaść kursu i bolš pahłyblenuju intehracyju z Rasijaj da 2027 hoda», — kaža adzin ź insajdaraŭ.
Zrešty, long-list vierahodnych kandydataŭ možna bačyć za stałom u Łukašenki padčas palityčnych naradaŭ.
Časam možna čuć, što «Maskva simpatyzuje Rumasu». Sapraŭdy, Rumasu dali karmleńnie ŭ vyhladzie pasady pradstaŭnika Rasijskaj Fiederacyi ŭ naziralnaj radzie «Rośsielchozbanka». Ale Rasija prosta trymaje Rumasa ŭ zapasie na vypadak, kali realna daviadziecca ŭdzielničać u vybarach.
Adkrytaj kankurencyi čynoŭnikaŭ za miesca novaha prezidenta čakać nie varta praź instynkt samazachavańnia.
Na vypadak pahroźlivaj dla Łukašenki papularnaści novaha prezidenta ŭ novaj Kanstytucyi praduhledžana norma jaho adstaŭki pa rašeńni Usiebiełaruskaha narodnaha schodu.
Druhi varyjant, heta zachavańnie za Łukašenkam pasady prezidenta, u toj čas jak kiraŭnikom UNS stanovicca padkantrolnaja jamu fihura.
Pry takim varyjancie UNS stanovicca inkubataram pošuku pierajemnikaŭ, jaki moža raściahnucca na termin da 13 hadoŭ, zhodna z kanstytucyjnymi papraŭkami.
Treci varyjant — heta admova ad praviadzieńnia kanstytucyjnaj reformy i kansiervacyja sistemy.
Ale, miarkujučy pa aktyŭnaści palityčnych tłumačalnikaŭ unutry dziaržaŭnaha aparatu i siarod kalektyvaŭ dziaržaŭnych pradpryjemstvaŭ, scenar admovy ad refierendumu małavierahodny.
Čaćviorty varyjant, heta kali i pasadu prezidenta, i pasadu kiraŭnika UNS zojmie adna i taja ž asoba — Łukašenka. Taki varyjant mahčymy, supiarečnaściej pa papraŭkach u Kanstytucyi tut niama. I pakul hety varyjant vyhladaje samym vidavočnym, prynamsi, na bližejšy čas.
Treba razumieć, što my majem spravu z pracesam, jaki pačaŭsia da vybaraŭ. Na kožnym etapie kanstytucyjnaj historyi stavilisia roznyja mety.
Surazmoŭcy «Našaj Nivy» źviazvajuć pieršuju ideju ab źmianieńni kanstytucyi ŭ 2018-m z vopytam reform Sarhsiana ŭ Armienii: pieraraźmierkavańnie paŭnamoctvaŭ ad prezidenta da parłamienta i premjera.
U dalejšym, pad upłyvam «siabra-Dadona» źjaviłasia ideja, što novaja Kanstytucyja pavinna vyklučyć mahčymaść małdaŭskaj situacyi ŭ dalokaj budučyni Biełarusi (kali prezident ciahnie ŭ adzin hieapalityčny bok, a parłamient — u inšy). Źmianieńnie kanstytucyi abmiarkoŭvałasia i jak sposab vyrašeńnia prablemy tranzitu ŭłady.
Paśla vybaraŭ 2020 hoda Łukašenka staŭ vykarystoŭvać źmieny ŭ kanstytucyi jak arhumient «cyvilizavanaj» transfarmacyi ŭłady ŭ razmovach z pracoŭnymi zavodaŭ. Adnak heta tolki na słovach. U realnaści, vyhladaje, što kanstytucyjnaja reforma patrebnaja dla taho, kab pakinuć Łukašenku va ŭładzie, paźbiehnuŭšy pry hetym balučaha dla jaho pracesu — asabistaha ŭdziełu ŭ vybarach.
Kamientary