«Kazki stali našym usim», — žartujuć u Akademii navuk. Paśla taho, jak kiraŭnik Akademii Uładzimir Husakoŭ zachapiŭsia kazkami — nichto nie zrazumieŭ čamu, u NAN adbyvajecca adzin kazačny forum za druhim.
Uładzimir Husakoŭ. Fota: BiełTA
Kazkami Uładzimir Husakoŭ zachapiŭsia bolš za piać hadoŭ tamu. Z vusnaŭ Husakova na adnoj z naradaŭ prahučała, niby spantanna, dumka, ale jon za jaje ŭchapiŭsia. I abaviazaŭ Centr daśledavańniaŭ biełaruskaj kultury, movy i litaratury pryśviacić kazkam admysłovy fiestyval.
Niekatoryja z navukoŭcaŭ zhadvajuć, što kiraŭnik Akademii tady zahadaŭ pryvieźci ŭ Minsk 300 kazačnikaŭ i pastavić ich u faje na pieršym paviersie budynka Prezidyuma, kab jany vystupali pierad usimi.
«Kazki raptam stali našym usim. U toj čas Husakova ŭdałosia pierakanać, što nie ŭ kampietencyi Akademii navuk ładzić fiestyvali. Jon pahadziŭsia, što heta buduć forumy», — apaviadaje adzin z byłych supracoŭnikaŭ Akademii.
Paŭstała, adnak, prablema, dzie ŭziać śpiecyjalistaŭ. Pa narodnaj kazcy ich niama, tolki pa litaraturnaj. Na litaraturnuju kazku i zrabili akcent.
Pieršy forum praviali ŭ mai 2018 hoda. Pryjechali zamiežnyja hości, vystupali aŭtentyčnyja nośbity: kazki čytali ludzi starejšaha vieku.
Druhi forum prypaŭ na pandemiju karanavirusa, i jaho ŭ 2021 hodzie pravodzili anłajn.
Udzielničali daśledčyki kazak z Francyi, Litvy, Łatvii, Estonii, Ukrainy, Polščy. Praz sacyjalnyja sietki arhanizavali konkurs čytalnikaŭ kazak siarod dziaciej. Videa z kazkami dzieci vystaŭlali ŭ tyktoku.
Letaś u kastryčniku Husakoŭ zahadaŭ pravieści i treci forum. Supracoŭniki aŭralna prydumali prahramu, i 22 śniežnia zahad byŭ vykanany.
Byli zaprošanyja na jaho majstry batlejki, jakija pakazali kłasičny narodny śpiektakl pra cara Irada.
Ciapier Husakoŭ patrabuje najchutčej vydać zbornik biełaruskich kazak.
«Jość kazki pra žyvioł, čaraŭnictva, pobyt i inšaje. U Biełarusi isnuje 580 siužetaŭ kazak. U suviazi z hetym jość ideja stvaryć zbornik, jaki abjadnaje ŭsie hetyja siužety. Bo falkłor — heta naša histaryčnaja spadčyna, kultura i vychavańnie dla budučych maładych pakaleńniaŭ», — davodziŭ jon.
Navukoŭcy ździŭlajucca: niaŭžo nie viedaje Husakoŭ, što ŭ minułym stahodździ i daśledavańni pravodzilisia, i zborniki vydavalisia? Za savieckim časam daśledčykam u knižnaj sieryi «Biełaruskaja narodnaj tvorčaść» udałosia vydać 5 akademičnych tamoŭ kazak z kamientarami. Apošni pabačyŭ śviet u 1989 hodzie.
«NAN ryzykuje pieratvarycca ŭ kazačnuju akademiju», — žartujuć u navukovaj supolnaści.
Niekatoryja ŭ toj ža čas adznačajuć, što ŭvaha daśledavańniam kazak nie lišniaja, inšaje pytańnie — što pravodzicca jany pavinny nie tak, jak patrabuje kiraŭnictva.
«Vyhladali forumy hruntoŭna, tamu skazać, što imprezy pra kazku — bzdura, heta pierabolšvańnie, — ličyć adzin z supracoŭnikaŭ Akademii. — Ale jany zaśviedčyli, što ludzi na kiroŭnych pasadach absalutna nie razumiejuć, što takoje kazka ź jaje mnostvam žanravych kirunkaŭ. I najhałoŭniejšaje — što kazka nie zaŭždy zabavačka».
Jon kaža, što pravieści dobruju navukovuju, z praktyčnaj častkaj kanfierencyju pra kazku było b dobra, bo jana ŭ ajčynnym humanitarnym dyskursie apošniaha času razhladajecca minimalna.
«Kali nadyšli bolš libieralnyja časy, to falkłarysty ŭbačyli proćmu niedaśledavanych płastoŭ narodnaj tvorčaści: relihijnyja, mahičnyja, jakim raniej nie nadavałasia asablivaja ŭvaha i jany stali pierśpiektyŭnymi, — tłumačyć situacyju navukoviec. — A daśledavańni kazki akazalisia ŭ zaniadbańni.
Maładyja śpiecyjalisty znachodzili sabie bolš prestyžnyja hrašovyja miescy, bo zarobki ŭ «kazačnikaŭ» mizernyja i prestyžu nul. Dla ciapierašniaha pakaleńnia navukoŭcaŭ kazka — učarašni dzień. Akramia taho, syšło staroje pakaleńnie, jakoje mahło b vyznačać kirunki daśledavańniaŭ kazačnaj śfiery».
U Akademii spadziajucca, što ŭ novym zachapleńni Husakova budzie chacia b adzin plus: udasca vybić dadatkovaje finansavańnie na vydańnie toma novych zapisaŭ kazak, jakija zachavalisia ŭ archivach.
Jak składvałasia navukovaja karjera Husakova
Uładzimir Husakoŭ, jak i Łukašenka, skončyŭ Horackuju sielskahaspadarčuju akademiju.
Pa jaje skančeńni try hady adpracavaŭ hałoŭnym ekanamistam u kałhasie, a potym jaho žyćcio kruta źmianiłasia — Husakoŭ pajšoŭ u navuku.
Kandydackuju dysiertacyju jon abaraniŭ nie ŭ Biełarusi, a ŭ łatvijskaj Jełhavie — u miascovaj sielskahaspadarčaj akademii.
Dziadźka Husakova, Ściapan Skarapanaŭ, byŭ akademikam i ministram sielskaj haspadarki savieckaj Biełarusi ŭ hady Piatra Mašerava.
Na pasadu staršyni prezidyuma Nacyjanalnaj akademii navuk Łukašenka pryznačyŭ Husakova ŭ 2013 hodzie. Pa jaho słovach, jamu było nakazana, kab Nacyjanalnaja akademija navuk pavialičyła zapatrabavanaść navukovych raspracovak, jakija «mielisia dać krainie realny ekanamičny efiekt».
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆKiraŭnik Akademii navuk: Biełaruś budzie vypuskać vakcyny, «adaptavanyja dla našych ludziej»
Ad Biełarusi chočuć zapuścić u kosmas dziaŭčynu
Kiraŭnik Akademii navuk: Biełaruś hatovaja vypuskać całkam svoj elektramabil
Jak skłaŭsia los chłopca ź viadomaha žyćcieśćviardžalnaha fota studenckaha maršu-2020?4
Kamientary