«Tolki kali ja havaru pa-rusku, ludzi čamuści pytajucca: «Ty z Uźbiekistana?» Palihłot z Brazilii dałučyŭ da śpisa vyvučanych moŭ biełaruskuju
Elizieu naradziŭsia ŭ Brazilii, ale ŭžo try hady žyvie ŭ Polščy. Jon pracuje ŭ IT, havoryć na bolš čym dziesiaci movach, u tym liku i pa-biełarusku, i viadzie linhvistyčny padkast. A jašče słuchaje stendap Słavy Kamisaranki i adnu z ulubionych biełaruskich śpiavačak — Palinu, piša «Jeŭraradyjo».
«Biełarusy fałoviać mianie ŭ instahramie, a siabra advioŭ na draniki»
Kali Elizieu tolki pryjechaŭ u Polšču, jon ničoha nie viedaŭ pra Biełaruś. Navat nie ŭjaŭlaŭ dakładna, dzie jana znachodzicca. A paśla ŭ jaho źjaviłasia siabroŭka ź Biełarusi. Tady jon šmat daviedaŭsia pra našu krainu, ale vučyć pačaŭ nie biełaruskuju, a ruskuju movu. Paśla da ruskaj dadałasia ŭkrainskaja.
I tolki hetaj viasnoj Elizieu vyrašyŭ kinuć sabie vyklik: pahladzieć, jak dobra jon zmoža avałodać biełaruskaj movaj. I daŭ sabie na heta ŭsiaho tolki try miesiacy.
«Toje, što pačało adbyvacca dalej, — fantastyčna! Ciapier biełarusy fałoviać mienia ŭ instahramie, jany pytajucca, ci patrebnaja mnie dapamoha ŭ vyvučeńni movy, prapanoŭvajuć pahavaryć sa mnoj pa-biełarusku. Heta vielmi miła.
A ŭčora moj siabra spytaŭ: «Ty ŭžo jeŭ draniki?» Ja kažu: «Nie». Jon: «Dobra, adviadu ciabie ŭ Beer Station». Maŭlaŭ, tam najlepšyja draniki ŭ horadzie. I heta było — vaŭ. Vielmi smačna. Mnie spadabałasia.
Heta fantastyčny dośvied. Spačatku ja vyvučaŭ vašuju movu jak vyklik, jak challenge. Ale ciapier usio inakš: heta dośvied. Dośvied stasunkaŭ ź ludźmi, znajomstva z novaj kuchniaj.
«Adnojčy ja pačnu čytać knihi pa-biełarusku, ale pakul čytaju naviny, naprykład, «Jeŭraradyjo». I z navin ja daviedvajusia pra kantekst žyćcia ŭ Biełarusi.
Ja hladžu vašyja videa na jutubie, hladžu i inšyja biełaruskija miedyja. Ale taksama mnie padabajecca biełaruski stendap: naprykład, Słava Kamisaranka.
Z muzykaŭ mnie padabajucca Iva Sativa i Palina. Prosta ciapier u mianie dźvie lubimyja pieśni: «Dadomu» ad Iva Sativa i «Jak ty» ad Paliny. Pamiataju, kali ja pieršy raz pasłuchaŭ «Jak ty».
«Heta byŭ važny momant dla mianie. Da jaho ja nie viedaŭ, što mahu razumieć biełaruskuju movu».
«Biełaruś — heta nie tolki «bulba» i «Łukašenka»
Kali Elizieu havoryć pa-biełarusku, ludzi dumajuć, što jon biełarus. Kali jon havoryć pa-ŭkrainsku, ličać, što ŭkrainiec.
«I tolki kali ja havaru pa-rusku, ludzi čamuści pytajucca: «Ty z Uźbiekistana?» Cikava», — dzielicca nazirańniami Elizieu.
Časam biełarusy pišuć jamu ŭ instahramie i pryznajucca, što brazilec matyvuje ich samich razmaŭlać na rodnaj movie. Heta asablivaja radaść dla jaho.
«Ja naradziŭsia ŭ Brazilii i razmaŭlaju pa-partuhalsku. Ale partuhalskaja — heta nie mova Brazilii. Heta mova kałanistaŭ. U Brazilii amal nie havorać na movie karennaha nasielnictva. Ale ž vielmi važna pačać havaryć na svajoj movie.
Viedajecie, ja lublu movy. I liču, što nielha raspavieści historyju krainy na zamiežnaj movie. Tak, dobra, kali ludzi viedajuć anhielskuju, viedajuć ruskuju, ale naša rodnaja mova zaŭsiody najvažniejšaja.
Ja ŭpeŭnieny, što ŭsie biełarusy viedajuć svaju movu, mohuć pačać razmaŭlać na joj, choć i krychu pavolna. Ja rekamienduju, kab pačać bolš svabodna havaryć pa-biełarusku, treba pačać dla pačatku čytać usłych.
Da taho ž, upeŭnieny, u kožnaha biełarusa jość siabar, jaki moža svabodna havaryć pa-biełarusku. Skažycie jamu, što chočacie bolš praktyki, i pačynajcie havaryć».
Sam Elizieu nie prosta razmaŭlaje pa-biełarusku. Jon razmaŭlaje pa-biełarusku pra Biełaruś.
— Ja namahajusia raskazvać svaim siabram-zamiežnikam nie tolki pra palityku. Ludzi amal ničoha nie viedajuć pra Biełaruś, a Biełaruś — heta nie tolki «Łukašenka» i «bulba». Heta vielmi pryhožaja kraina, z pryhožaj kulturaj, z pryhožaj movaj. Biełarusy, jakich ja sustreŭ, — fantastyčnaja ludzi, artystyčnyja ludzi.
— Darečy, a vašyja siabry cikaviacca ŭ adkaz Brazilijaj? Ci prasili jany navučyć ich, prynamsi, partuhalskaj movie?
— Chm. Nie pamiataju takoha. Ale kali niechta ź biełarusaŭ zachoča vyvučyć partuhalskuju — ja mahu dapamahčy, jak ciapier usie biełarusy dapamahajuć mnie ź biełaruskaj.
Ja lublu dapamahać ludziam vučyć movy, bo heta nie tak ciažka, jak jany dumajuć.
Elizieu havoryć pa-partuhalsku, pa-ispansku, pa-katałonsku, pa-italjansku, pa-niamiecku, pa-francuzsku, pa-rusku, pa-polsku, pa-vienhiersku i pa-ŭkrainsku. I abiacaje, što chutka i pa-biełarusku zahavoryć svabodna. I tady pryśviecić biełaruskaj movie asobny vypusk svajho linhvistyčnaha padkasta.
A pakul možacie pasłuchać pra jaho dośvied vyvučeńnia moŭ. Raptam i vy adčujecie, što zahavaryć na zamiežnych movach nie tak i ciažka. Ci, moža, vam zachočacca śledam za Elizieu zahavaryć pa-biełarusku?
Sam ža palihłot užo płanuje kinuć siabie novy vyklik. Na svoj dzień narodzinaŭ jon płanuje pačać vyvučać kitajskuju movu.
«U mianie była hutarka z kadebistam». Historyi zamiežnikaŭ, jakija vyvučyli biełaruskuju movu ŭ darosłym uzroście
«Moj chłopiec navučyŭ mianie biełaruskaj movie». Ukrainka vyvučyła biełaruskuju praz kachańnie da palitviaźnia
Na zaniatki pa biełaruskaj movie ŭ Japonii pryjšło bolš studentaŭ, čym płanavałasia
Vializnaja chvala zatrymańniaŭ — stała zrazumieła, na kaho hetym razam palavali KDB i HUBAZiK1
Kamientary