Pradstaŭnik łukašenkaŭskaha Moładzievaha parłamienta dałučyŭsia da ruchu «Supraciŭ» i raskazaŭ, jak pierajšoŭ u apazicyju
Jarasłaŭ Hryhorjeŭ siońnia nazyvaje siabie biełaruskim nacyjanalistam, choć jašče niadaŭna bolš nahadvaŭ typovaha karjerysta časoŭ Łukašenki: staršynia Moładzievaha parłamienta Mahilova, kiraŭnik BRSM u svaim instytucie. Dy jašče i hramadzianin Rasii. Chłopiec raskazaŭ, jak źmianialisia jaho pohlady i jak jon pryjšoŭ da «Supracivu» — adnoj z samych radykalnych płyniaŭ biełaruskaj apazicyi i staŭ staršynioj vilenskaj filii «Ruchu biełaruskich nacyjanalistaŭ».
«Mnie nie soramna za ŭdzieł u Moładzievym parłamiencie»
Ja byŭ delehatam Moładzievaha parłamienta Mahilova ź dziaviataha kłasa. I mnie nie soramna za heta.
My staralisia zrabić šmat dobrych rečaŭ. Da prykładu, my prasoŭvali inicyjatyvu, kab dazvolili padavać dakumienty adrazu ŭ niekalki VNU (u vyniku abituryjentam usio adno heta zabaranili — NN). Spačatku my źbirali za heta podpisy, ale miascovyja ŭłady skazali, što podpisy — heta mietady apazicyi.
My nie chacieli iści na kanflikty, tamu źviarnulisia da JUNISIEF, i jany praviali sacapytańnie nakont hetaha. Paśla hetaha z nami vyjšli na dyjałoh Ministerstva adukacyi i sam Karpienka (na toj momant ministr adukacyi — NN). Stali stvaracca pracoŭnyja hrupy, ale pačaŭsia karanavirus, i inicyjatyva zharnułasia sama saboj.
Hety parłamient choć i mieŭ peŭnuju stupień kantrolu, ale byli mahčymaści dla ŭzajemadziejańnia i ź niezaležnymi strukturami. My pracavali navat z Tavarystvam biełaruskaj movy.
Nas padšturchoŭvali da ŭzajemadziejańnia z rasijskimi moładzievymi parłamientami, ale jany stavilisia da nas z pahardaj. U ich heta prafiesijnaja arhanizacyja, dzie ludzi z roznych palityčnych partyj, ale maładziejšyja. Tamu była para čysta farmalnych sustreč, ale ni da čoha heta nie pryviało.
Pry hetym atrymałasia naładzić supracu ź Jeŭrapiejskim moładzievym parłamientam i damovicca navat pra toje, što jany ŭ nas arhanizujuć hramadska-palityčnuju škołu. Ale prablema była ŭ tym, kab atrymać dazvoł — i harvykankam admoviŭ.
Nastroi siarod siabroŭ Moładzievaha parłamienta byli prajeŭrapiejskija. Moj namieśnik Maćviej Fiedzin byŭ źbity na pratestach, pra jaho navat pisaŭ Tut.by, i jon byŭ zmušany vyjechać ź Biełarusi.
Ale svaje pohlady treba było chavać. Viadoma, što na nizavym uzroŭni ŭsie viedali, chto što dumaje. Ale pry čynoŭnikach i inšych funkcyjanierach vyjaŭlać ich było nielha — tady mianie abo inšaha čałavieka źniali b, a na majo miesca pasadzili b bolš pasłuchmianaha čałavieka, i nie było b tam ani biełaruščyny, ani dobrych inicyjatyŭ.
Bo ŭ inšych moładzievych parłamientach, jak ja bačyŭ, usio było zusim sumna, i dla nas heta było niedapuščalna. My chacieli, jak my tady dumali, rabić paŭpadpolna choć niešta.
Vybary i BRSM
U mianie było niašmat iluzij, choć ja ŭ intervju «Mahiloŭskaj viaśnie» kazaŭ, što nie vieru ŭ toje, što hałasy i miescy ŭ Savietach deputataŭ zahadzia raźmierkavanyja. Ale paśla praviadzieńnia kampanii (i razhromnaj parazy na vybarach) pierakanaŭsia ŭ inšym.
Ja prychodziŭ da žančyny z adździeła ideałohii ŭ harvykankamie, i navat jana kazała: maŭlaŭ, «ty ž sam viedaješ, jak vybary prachodziać». A nastaŭniki ŭ škołach i ŭniviersitetach paśla raskazali, što im prychodziać śpisy, dzie hałasy zahadzia raźmierkavanyja.
Ale ja ŭžo tady išoŭ na parłamienckija vybary ad ruchu «Za svabodu», choć i tajemna. Kali b heta vykryłasia, to mianie vyklučyli b z Moładzievaha parłamienta, a ja chacieŭ jašče zrabić praź jaho niešta karysnaje.
Taksama ja ŭznačalvaŭ jačejku BRSM, kali vučyŭsia ŭ BIPie. Ja hanarusia tym, što my litaralna ničoha nie rabili — nie zdavali ŭnioskaŭ i nie pravodzili nijakich imprez. Ale za heta ja atrymlivaŭ źnižku na vučobu.
«Dumaŭ pasprabavać źmianić sistemu znutry, ale rasčaravaŭsia ŭ svaim padychodzie»
Hledziačy na toje, u jakim stanie znachodziłasia apazicyja, ja nie bačyŭ vialikich mahčymaściaŭ dla taho, kab jana mahła na niešta ŭpłyvać. Tady na svoj jašče małady studencki rozum ja padumaŭ: varta pasprabavać źmianić sistemu znutry. Praz Moładzievy parłamient ja dobra zrazumieŭ, nakolki pamylaŭsia.
Naprykład, my pravodzili kampaniju pa prafiesijnaj aryjentacyi. Było tak: školniki damaŭlalisia z dyrektarami roznych kampanij, da prykładu, bankaŭ, kab jany pravodzili adkrytyja ekskursii i pakazvali, jak znutry heta pracuje. Školnik viadzie pierapisku z dyrektaram kampanii biez pasiarednikaŭ — i heta dla nas była sapraŭdnaja pieramoha.
Ale kali tak zvanyja kuratary ź ideałahičnaha adździeła harvykankama pabačyli, što inicyjatyva idzie nie ad ich, a źnizu, ad moładzi, to pačali stavić nam pałki ŭ koły, škodzić roznymi šlachami. Da prykładu, zabaraniali nabirać ludziej u arhanizacyju, kali ludzi sychodzili praz nadumanyja pryčyny, praz što ŭ peŭny momant u nas było tolki 50% ad składu.
Pieršy hod, jak mianie abrali kiraŭnikom Moładzievaha parłamienta, to ŭ nas było ŭsio narmalna, nas navat padtrymlivali ŭłady. Kazali spačatku: maŭlaŭ, vy parłamient, zajmajciesia zakanadaŭčymi inicyjatyvami. Ale paśla stała ciažka niešta rabić.
U vyniku ja vielmi rasčaravaŭsia ŭ svaim padychodzie i maja rytoryka i dziejańni stali bolš radykalnymi ŭ dačynieńni da ŭłady. Było heta na 3-4 kursie, z 2019 hoda prykładna.
Farmalna navat u 2020 hodzie ja taksama byŭ u parłamiencie, ale tady ŭžo pačalisia pratesty, i stała nie da kiravańnia Moładzievym parłamientam. Apošniaje, što ja paśpieŭ zrabić, — my sprabavali dapamahčy fiederacyi hłuchich u Mahilovie, jakija byli ŭ žachlivym budynku i litaralna zamiarzali tam biez aciapleńnia.
My napisali zajaŭku na hrant ad JUNISIEF i atrymali jaho, ale ja byŭ vymušany źjechać ź Biełarusi paśla ŭdziełu ŭ pratestach i nie darabiŭ hetuju spravu. Kazali paśla, što hrošy zabraŭ sabie ideałahičny adździeł harvykankama, i jany byccam by musili ich pieradać «kudy treba».
«Ja — hramadzianin Rasii»
Ja naradziŭsia ŭ Kalininhradzie i tak, ja hramadzianin Rasii.
Maci maja z Mahiloŭščyny. A prababula, jakuju ja pamiataju žyvoj, — ź Bieraściejščyny. Baćka — pałova na pałovu.
Maci skončyła ŭniviersitet imia Kulašova ŭ Mahilovie i pracavała nastaŭnicaj mastactva ŭ škołach. A paśla sustreła baćku na adpačynku ŭ niejkim sanatoryi, a jon žyŭ u Kalininhradzie. Kachańnie, sprava maładaja, i jana pierajechała da jaho. Tam i naradziŭsia ja.
Ale jany razyšlisia, kali mnie było šeść hadoŭ. U vyniku maci dapracavała ŭ Kalininhradzie, i razam ź siamjoj my pierajechali ŭ Biełaruś, kali ja byŭ u siomym kłasie. Z taho času ja stała ŭvieś čas byŭ u Biełarusi da pratestaŭ 2020-ha. Biełaruskaha hramadzianstva ja tak i nie atrymaŭ, a ŭnutrany rasijski pašpart abnaŭlaŭ u Smalenskaj vobłaści.
Pierachod u apazicyju
Apazicyjnaja maja historyja ciahnułasia z taho času, jak ja źviazaŭsia z rucham «Za svabodu», ale tady ja ŭdzielničaŭ nie vielmi aktyŭna i ŭsio rabiŭ tajemna. A paśla pačaŭsia 2020 hod. Tady, da prykładu, my stajali la SIZA, ja ŭdzielničaŭ u samich pratestach.
U niejki momant za mnoj pačali sačyć, i mnie paviedamili, što na mianie moža być zaviedziena kryminalnaja sprava. Tamu ja vyrašyŭ terminova vyjechać u Rasiju — heta było 28 žniŭnia. U Rasii kala troch miesiacaŭ paśpieŭ papracavać u Cińkof Banku kansultantam pa kartkach.
Jeŭrapiejcy paličyli moj strach za ŭłasnuju svabodu adekvatnym i dali humanitarnuju vizu prykładna praz paŭhoda čakańnia. Z taho času ja žyvu ŭ Jeŭropie.
Biełaruščyna i nacyjanalizm
Pašpart — heta prosta farmalnaść, i daloka nie ŭsie ludzi z rasijskim pašpartam ličać siabie rasijanami.
Ja vychoŭvaŭsia ŭ biełaruskaj siamji i časta jeździŭ u Biełaruś. Da studenctva ja saromieŭsia biełaruščyny. U mianie, da prykładu, u hutarkovaj movie časta praskokvaje trasianka. I asiarodździe było takoje, što ź mianie paśmiejvalisia, kali niešta skažu nie tak.
Ale paśla ja znajšoŭ biełaruskija supołki, dzie mnie było ŭtulna i kamfortna, da prykładu, «Mova nanova». I ja pačaŭ cikavicca pieršakrynicami, biełaruskaj historyjaj i kulturaj. Praz heta ja paznajomiŭsia z BNF, z rucham «Za Svabodu» i pradstaŭnikami Zadzinočańnia biełaruskich studentaŭ, i hetaje asiarodździe mocna na mianie paŭpłyvała.
My nikoli nie byli dalokija ad biełaruščyny, supołkaj ad Moładzievaha parłamienta chadzili na kursy «Mova nanova», rabili i inšyja rečy.
Da prykładu, kali režysior Alaksiej Pałujan arhanizoŭvaŭ kinaprahlad «Voziera radaści» ŭ Minsku, to my vyrašyli arhanizavać jaho i ŭ Mahilovie. Pajšli z prapanovami pa ŭsich kinateatrach, ale pahadziŭsia tolki kinateatr «Čyrvonaja zorka». Z nas patrabavałasia pryvieści hledačoŭ na sieans, i my pačali aktyŭna pijaryć mierapryjemstva — achvotnikaŭ było mora. Kali adździeł adukacyi pabačyŭ vialikuju cikavaść da prahladu, to prapanavaŭ arhanizavać jaho biaspłatna, i heta byŭ anšłah, usie miescy zaniatyja.
«Biełarusijana», «Supraciŭ», Kaardynacyjnaja rada i «Ruch»
Ja vioŭ kanał «belarusiana» jašče «Ukantakcie» z 2019 hoda, taksama padpolna. Paśla pierajšoŭ u telehram. Praz kanał mianie zaŭvažyŭ Pavieł Kułažanka, jaki byŭ pradstaŭnikom ruchu «Supraciŭ» — supolnaści, jakaja vystupaje za bolš, skažam tak, rašučyja mietady baraćby z dyktaturaj. My paznajomilisia i znajšli supolnuju movu.
Paŭdzielničali navat u ŠOSie, jaki arhanizoŭvała Volha Karač, heta była takaja sproba abjadnańnia demakratyčnych sił. Sproba nie samaja ŭdałaja, jak akazałasia.
Ale paśla my ŭsio bolš roznych supolnych prajektaŭ rabili razam. I mnie prapanavali stać častkaj kamandy i pradstaŭlać moładź ruchu «Supraciŭ». A paśla prapanavali stać delehatam Kaardynacyjnaj rady ad ruchu «Supraciŭ». Usia hetaja historyja ciahnułasia, moža, hod-paŭtara.
(«Naša Niva» spytałasia ŭ pradstaŭnicy «Kibierpartyzanaŭ» Juljany Šemietaviec pra toje, jak Jarasłaŭ staŭ pradstaŭnikom «Supracivu». Jana raskazała, što chłopiec prajšoŭ šerah pravierak, a ŭsie jahonyja bijahrafičnyja źviestki jany ličać dakładnymi i nieadnarazova pravieranymi. Taksama Juljana kaža, što ŭ «Supracivie» rašeńni prymajucca kalehijalna, i jany supolna ŭchvalili jahonuju kandydaturu.)
Jašče ja kiraŭnik litoŭskaha filijała «Ruchu biełaruskich nacyjanalistaŭ», jaki nazyvajuć prosta «Ruch». U Vilni my publična debiutavali na «Čarnobylskim šlachu» 26 krasavika 2023 hoda. My stali suarhanizatarami, a naš błok byŭ zaŭvažny, i my atrymali davoli šmat zajavak na dałučeńnie.
Ja — biełaruski nacyjanalist. Kali hladzieć na nacyjanalizm jak niejkuju šavinistyčnuju ideałohiju i niepryniaćcie inšych, to takoha ŭ mianie niama. Adzinaje, što staŭleńnie da zbližeńnia z Rasijaj, da Sajuznaj dziaržavy i takoha kštałtu ŭtvareńniaŭ u mianie radykalna admoŭnaje.
«Jość sens u tym, kab udzielničać u ruchach u emihracyi»
Sens majho znachodžańnia ŭ Kaardynacyjnaj radzie ŭ asnoŭnym u tym, kab prasoŭvać intaresy ruchu «Supraciŭ».
Da prykładu, heta harantyi dla aktyvistaŭ «na ziamli» taho, što jany nie paniasuć adkaznaści za radykalnyja dziejańni ŭ Biełarusi ŭ budučyni i buduć całkam reabilitavanyja. Ciapier takich harantyj niama. Na našu dumku, siłavy supraciŭ musić być dazvolenym, i bieź jaho vyzvalić Biełaruś nie atrymajecca.
Taksama heta dapamoha biełaruskim dobraachvotnikam va Ukrainie: jak tym, chto choča pajści vajavać abo vajuje ciapier, hetak i tym, chto demabilizavaŭsia. Demabilizavanyja musiać mieć mahčymaść biez prablem lehalizavacca ŭ Jeŭropie, a taksama atrymlivać reabilitacyju i pracaŭładkoŭvacca. Ciapier heta robicca niesistemna.
Maja meta — prasoŭvać heta ŭ publičnaje pole i naładžvać pracu z arhanizacyjami, jakija hetym užo zajmajucca. I spravy ruchajucca ź miortvaha punktu, choć i bolš marudna, čym chaciełasia b, tamu rana pakul kazać pra niejkija vialikija dasiahnieńni.
Kaardynacyjnaja rada, na maju dumku, važnaja, bo stavić pytańnie pra toje, što budzie paśla. Umoŭna kažučy, zaŭtra režym Łukašenki niejkim čynam padaje i što rabić dalej? Adkazy na hetyja pytańni musiać być, i ich ciažka dać adnoj ci dźvium strukturam, treba farmavać niejki supolny adkaz. Heta musić być zrazumieła akreślenym.
Praŭda, z taho, što apošnim časam adbyvajecca, ja nie ŭpeŭnieny, što možna budzie dać taki supolny adkaz na ŭsie pytańni. Ale pa asnoŭnych pytańniach jość kansensus: nakont niezaležnaści Biełarusi, pierachodnaha pieryjadu, raźmiaščeńnia ŭ Biełarusi jadziernaj zbroi i hetak dalej. Pa inšych pytańniach iduć dyskusii, da prykładu, nakont palitviaźniaŭ i pieramoŭ z režymam pra ich vyzvaleńnie abo sankcyi.
Kab adbylisia sapraŭdnyja demakratyčnyja źmieny ŭ Biełarusi, treba, kab u abmierkavańniach udzielničała jak maha bolš aktaraŭ, a nie tolki adna-dźvie arhanizacyi, jakija ŭziali na siabie ŭsiu adkaznaść. A biełarusam unutry Biełarusi moža być niecikava nazirać za «mituśnioj emihrantaŭ», heta zrazumieła, ale dziejnaść KR i arhanizacyj, jakija ŭ jaje ŭvachodziać, moža mocna paŭpłyvać na budučyniu Biełarusi.
«Ruch biełaruskich nacyjanalistaŭ» — za «zdarovy nacyjanalizm»
Meta dziejnaści «Ruchu biełaruskich nacyjanalistaŭ» — heta nacyjanalnaje adradžeńnie. Adradžeńnie biełaruskaj movy i kultury, papularyzacyja dziejačaŭ biełaruskaha ruchu i biełaruskaha supracivu, u tym liku antykamunistyčnaha.
Akramia «Ruchu», niama takich arhanizavanych supołak maładych biełaruskich nacyjanalistaŭ. Kali my biarom inšyja nacyjanalnyja siły — prychilnikaŭ Babaryki abo Cichanoŭskaj, to da ich u nacyjanalistaŭ uźnikaje šmat pytańniaŭ praź niavyznačanuju pazicyju. A my majem dakładnyja i akreślenyja mety.
«Ruch» za toje, što ja nazvaŭ by «zdarovym nacyjanalizmam». My nie rasisty i nie zaŭziatyja hamafoby, nie vyklučajem ludziej pa prykmiecie naradžeńnia i adkrytyja da novych ludziej i dyskusij. Hałoŭnaje, što patrabujecca ad taho, chto choča da nas dałučycca, — žadańnie papularyzavać i adradžać biełaruščynu. My nie chočam stać marhinalnaj strukturaj ultranacyjanalistaŭ.
Nacyjanalistam treba sychodzić z vulic u vialikuju palityku. U budučyni ja spadziajusia, što «Ruch» vyjdzie na bolš vysoki ŭzrovień i, mahčyma, navat budzie pradstaŭleny ŭ parłamiencie.
Tamu ja baču dla siabie sens u tym, kab udzielničać u ruchach u emihracyi. I miarkuju, što jany mohuć mocna paŭpłyvać na Biełaruś u budučyni.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆJak byłoha družyńnika i aficera MNS zapisali ŭ «terarysty». Pahutaryli z chłopcam, uklučanym u śpis KDB
Pradstaŭnica kibierpartyzanaŭ raskazała kolki ich i raskryła detali apieracyj. U tym liku na čyhuncy
Susiedka «zdała» susieda za bieł-čyrvona-bieły ściah, a toj paskardziŭsia ŭ milicyju na čyrvona-zialony
Kamientary
ja nielzia było prosto nie vstupať v eto?
ach ža ž skidki i druhije pluški
nu.. "idiejnyj" nu čto tut skažieš