Zasakrečanaja historyja. Što napałochała ŭładu ŭ daŭniaj stenahramie siesii Viarchoŭnaha Savieta BSSR
U Nacyjanalnaj biblijatecy źnikła stenahrama niečarhovaj siesii Viarchoŭnaha Savieta, jakaja prajšła 20 lipienia 1994 hoda. Mienavita na joj adbyłasia pieršaja inaŭhuracyja Alaksandra Łukašenki. Navinu pra heta i mierkavańni, čamu takoje mahło adbycca, vykazaŭ na «Svabodzie» Siarhiej Navumčyk.
Sakretnaja stenahrama
Niadaŭna atrymaŭ ad adnaho znajomaha paviedamleńnie, što jamu tak i nie ŭdałosia znajści ŭ Nacyjanalnaj biblijatecy Biełarusi stenahramu pasiedžańniaŭ niečarhovaj siesii Viarchoŭnaha Savieta, jakaja adbyłasia 20 lipienia 1994 hodu.
Heta ździviła, bo ŭ 2018-m ja bačyŭ tuju stenahramu ŭ biblijatečnym katałohu. Ciapier ža stenahramy inšych siesijaŭ u adkrytym dostupie zastalisia, a voś hetaj — niama.
Chacia, zdajecca, musiła b być naadvarot: heta stenahramy inšych siesij, jakija časam ciahnulisia miesiacami, mahli b być niedastupnyja. A hetuju, niečarhovuju, jakaja prajšła za niekalki hadzin, varta było b addrukavać jak maha bolšym nakładam — kab chapiła dla kožnaha nastaŭnika historyi, kožnaha ideołaha, nie kažučy ŭžo pra kožnaha dziaržaŭnaha prapahandysta.
Bo jakraz z hetaha dnia — 20 lipienia 1994-ha — i viaduć prapahandysty i ideołahi adlik sapraŭdnaj (jak jany śćviardžajuć) biełaruskaj dziaržaŭnaści — jak u svoj čas sa strełu «Aŭrory» pa Zimnim pałacy adličvali «eru sacyjalizmu» ŭ SSSR.
Mienavita na toj samaj niečarhovaj siesii Viarchoŭnaha Savieta prynios Alaksandr Łukašenka prysiahu ŭ jakaści pieršaha prezidenta Respubliki Biełaruś. Ułasna, dla inaŭhuracyi prezidenta siesija i źbirałasia.
Kali vy dumajecie, što ŭłady nie pažadali, kab čytačy ŭbačyli, pad jakim ściaham prynosiŭ Łukašenka prysiahu (pad bieł-čyrvona-biełym) i jaki hierb upryhožvaŭ vokładku Kanstytucyi, na jakuju Łukašenka pakłaŭ ruku (Pahonia), pamylajeciesia. Stenahramy siesij vychodzili biez fotailustracyj, tam tolki tekst.
Drukavalisia stenahramy, miž inšym, nakładam nie bolšym za 500 asobnikaŭ, na zvyčajnaj «hazietnaj» papiery, jakaja za try dziesiacihodździ pažaŭcieła i zrabiłasia krochkaj.
Možna było b padumać, što taki biascenny ekzemplar vyrašyli źbierahčy dla naščadkaŭ i nie vydavać aby-kamu, ale tady b jaho zamianili kopijaj ci mikrafilmam.
Što ž mahło nie spadabacca ŭ stenahramie siesii, jakaja išła ŭ žyvoj tele– i radyjotranślacyi i jakuju słuchali i hladzieli, bieź pierabolšvańnia, miljony biełarusaŭ? Čamu jaje pieramiaścili ŭ «śpiecchran»?
Da čaho zaklikaŭ Łukašenka
Całkam mahčyma, što ideołahi nie žadajuć, kab byli apublikavanyja cytaty z pramovy Zianona Paźniaka, jaki ŭ svaim vystupie nahadaŭ Łukašenku pra jahonaje abiacańnie zmahacca z karupcyjaj i vykazaŭ nadzieju, što źviazanyja z sumnieŭnymi hiešeftami asoby z atačeńnia byłoha premjera Viačasłava Kiebiča narešcie buduć pryciahnutyja da adkaznaści. Jak viadoma, adkaznaści nichto nie panios, a niekatoryja piersanažy z «antykarupcyjnaha» dakłada Łukašenki zaniali važnyja pasady ŭ prezidenckaj administracyi.
Zdavałasia b, sprava daŭniaja, cikavaja tolki dla historykaŭ, ale niadaŭni vystup adnaho z kiraŭnikoŭ MUS z pahrozaj «dajści da kožnaha» karupcyjaniera aktualizuje temu: tryccać hadoŭ «iduć» i ŭsio nijak nie mohuć dajści. Moža, iduć nie tudy? Ci nie tam šukajuć?
Nie vyklučana, što pryčynaj mahło być adno niepažadanaje imia. Paśla inaŭhuracyi Łukašenki Viarchoŭny Saviet, u adpaviednaści z Kanstytucyjaj, zaćvierdziŭ prapanavanych prezidentam kiraŭnikoŭ urada i klučavych ministraŭ.
Byŭ siarod ich i ministr unutranych spraŭ. Na hetuju pasadu Łukašenka vyłučyŭ svajho byłoha paplečnika pa «antykarupcyjnaj kamisii» pałkoŭnika Juryja Zacharanku — zrazumieła, ź mierkavańniaŭ prafiesijanalizmu i vysokich maralnych jakaściaŭ.
Los Juryja Zacharanki skłaŭsia, jak viadoma, trahična.
Narešcie, pryčynaj moža być i źmiest inaŭhuracyjnaj pramovy hałoŭnaha hieroja siesii. Pad toj pramovaj, zdajecca, moh by padpisacca kožny, chto ŭ toj momant znachodziŭsia ŭ Avalnaj zali. I chiba kožny ź miljonaŭ biełarusaŭ, jakija słuchali jaje praz tranślacyju.
Bo hałoŭnaj temaj inaŭhuracyjnaha vystupu, jaho idejnym stryžniem byŭ zaklik da stanu hramadstva, jaki možna vyznačyć davoli vialikim sensavym i sinanimičnym šeraham.
A mienavita: uzajemnaja zhoda, kampramis, ciarpimaść, uzajemarazumieńnie, talerantnaść, hramadzianski mir.
U siońniašniaj Biełarusi z vusnaŭ Łukašenki i jahonych paplečnikaŭ hetyja słovy praktyčna nie hučać.
Biełaruskija śpiecsłužby kupili na imia Ramana Pratasieviča dva aŭtamabili ŭ Polščy — «Hazieta Vyborča»4
Kamientary