6 naiŭnych pytańniaŭ pra chryścijanskuju tradycyju šanavańnia moščaŭ

Što takoje moščy?

Heta pareštki ludziej, jakija paśla śmierci byli pryznanyja śviatymi. Fienomien šanavańnia moščaŭ isnuje ŭ pravasłaŭnaj i katalickaj cerkvach, a taksama ŭ šerahu mienšych pa pamiery chryścijanskich jurysdykcyjach — naprykład, u anhlikanstvie.

Jość mierkavańnie, što moščy abaviazkova pavinny być niatlennymi, to-bok cieła niabožčyka musić vyhladać tak, byccam jon tolki što pamior. Niatlennaść moščaŭ nasamreč usprymajecca ŭ chryścijanstvie jak cud, ale na siońnia bolšaść pareštkaŭ śviatych — heta chutčej kostki, a nie niatlennyja cieły, ci častkova niatlennyja pareštki.

Da taho ž, pad niatlennaściu časta razumiejuć mumifikavanaść cieła — tkanki takich pareštkaŭ zbolšaha zachoŭvajucca, ale pry hetym ź ich vyparajecca vada. Mumifikacyja moža adbyvacca praz naturalnyja pryčyny — naprykład, nizkaja tempieratura ci śpiakotnaje i suchoje pavietra pieraškadžajuć pracesu hnijeńnia. Siarod ciełaŭ u takim stanie chapaje pareštkaŭ ludziej, nie pryznanych śviatymi, tym bolš što časam takaja mumifikacyja maje masavy charaktar, a kazać pra masavuju śviataść składana.

Ale jość jašče adzin kryter šanavańnia moščaŭ — cudy, što adbyvajucca ad ich (naprykład, praz malitvu śviatomu la moščaŭ ci dotyk da ich). Niaredka ŭ historyi śviatoha (adpaviedna, i jaho moščaŭ) ciažka adździalić praŭdu ad tradycyi, vydumki, palityčnaj metazhodnaści i mnostva inšych abstavinaŭ. Naprykład, jak stavicca da moščaŭ śviatoha Illi Piačerskaha, jakoha ličać pratatypam taho samaha Illi Muramca?

Navošta ich uvohule šanavać?

Ideju pra abaviazkovaje šanavańnie moščaŭ zaćvierdzili ŭ 787 hodzie na Druhim Nikiejskim sabory (sabrańni pravasłaŭnych ijerarchaŭ). Pa tym kanonie ŭsio vielmi stroha: jepiskapy i śviatary, što nie zhodnyja z šanavańniem moščaŭ, za heta musiać pazbavicca sanu, a zvyčajnych viernikaŭ za takoje treba adłučać ad carkvy. Praŭda, jak heta časta byvaje ŭ pravasłaŭnych kanonach, ich strohaść kampiensujecca nieabaviazkovaściu vykanańnia.

Jość vielmi šmat bahasłoŭskich vykazvańniaŭ nakont taho, za što ž varta šanavać moščy. Kali koratka, to pryncyp nastupny: cieła śviatoha — heta byccam krynica božaj łaski, i praź ich Boh robić cudy ci inšym čynam spryjaje tamu, chto šanuje hetyja moščy. A kali čałaviek źviartajecca z malitvaj da śviatoha, kamu naležać moščy, toj moža paprasić za hetaha čałavieka ŭ Boha — i tady, kali prośbu malitoŭnika ahučvaje niechta «bolš aŭtarytetny», čym jon sam, heta musić spryjać jaje zadavalnieńniu.

Navošta dzialić moščy na častki?

Dla taho, kab božaja łaska ŭ ich stała dastupnaj jak maha bolšaj kolkaści ludziej. Naprykład, jašče ŭ pieršyja stahodździ chryścijanstva było pryniata słužyć liturhiju na mahiłach mučanikaŭ. Hetaja tradycyja ŭ źmienienym vyhladzie dajšła da nas, i ciapier u kožnym pravasłaŭnym chramie jość moščy: jany albo lažać u kaŭčežyku pad prastołam (stoł, na jakim adbyvajecca centralnaja padzieja Liturhii, to-bok Jeŭcharystyja), abo ŭkładajucca ŭ antymins — kavałak tkaniny, abaviazkovy dla ździajśnieńnia Liturhii. Napeŭna, było b ciažka zachoŭvać hetuju tradycyju, kali b dla kožnaha chrama patrabavałasia asobnaje cieła śviatoha. Dy i bolš mahčymaściej dla zvyčajnaha pakłanieńnia maščam, kali možna ich «raźmierkavać», a nie zachoŭvać u adnym miescy.

Možna padazravać i jašče adnu pryčynu taho, što skłałasia tradycyja padzialać moščy. Ciaham času pareštki śviatych stali nie tolki duchoŭnaj, ale i šmat dla kaho materyjalnaj kaštoŭnaściu. Tolki ŭjavicie: naprykład, moščy śviatoha Iaana Załatavusta ciapier zachoŭvajucca ŭ Stambule, ale ich čaścinki jość u roznych krainach śvietu. Da prykładu, u maskoŭskim chramie Chrysta Zbaŭcy jość mierkavanaja hałava Załatavusta. I kali pravasłaŭny viernik choča pamalicca hetamu śviatomu, pakazać svaju addanaść, jon moža nie jechać u Stambuł, a pryjści ŭ maskoŭskuju carkvu, a zaadno i pakinuć tam trochi hrošaj na śviečki dy zapiski.

Vykažam zdahadku, što chram, bahaty na relikvii nakštałt moščaŭ dy kaštoŭnych abrazoŭ, budzie ličycca bolš prestyžnym, čym zvyčajnaja cerkaŭka ź biełymi ścienami i prostym ikanastasam. Prostamu vierniku, napeŭna, vialikaj roźnicy nie budzie. A voś, da prykładu, zamožny pravasłaŭny miecenat, jakich ciapier bahata ŭ Rasii, chutčej paniasie svaje hrošy tudy, dzie jaho vizit budzie najbolš hučny i nadaść jamu bolš aŭtaryteta.

Čakajcie, ale heta cieła niabožčyka. Jak možna šanavać jaho ci navat jaho kavałki?

Znoŭ ža: u bahasłoŭi pryniata šanavać nie cieła samo pa sabie, a pareštki śviatoha praz tuju božuju łasku, jakaja praź ich ździajśniajecca. Ličycca, što hetaja siła nie źmianšajecca, navat kali moščy dzielać na častki. Viadoma, kožny čałaviek razumieje dahmaty pa-svojmu, i, mahčyma, chtości ź viernikaŭ (ci navat śviataroŭ) heta nie ŭśviedamlaje, ale davodzicca ličyć heta ich adkaznaściu.

A čamu moščy voziać pa śviecie?

Kab jak maha bolš ludziej mahło dakranucca da śviatyni, ale i tut možna znajści tajemnyja sensy. Vy kali-niebudź bačyli, jak prachodzić šanavańnie takich pryviezienych śviatyniaŭ u rasijskim pravasłaŭi? Akramia čerhaŭ viernikaŭ, jakija žadajuć nablizicca da relikvii, u takich miescach źjaŭlajucca jašče i kijoski dy prośbity roznaha kštałtu: achviarujcie na chram, kali łaska, napišycie zapisačku ci nabudźcie śviečku, voś tannaje maślica ź Jerusalima i h.d. Ujaŭlajecie, jakija heta moža prynosić prybytki?

Ci ŭsie moščy sapraŭdnyja?

Isnuje bahata dakumientaŭ, jakija byccam musiać dakazvać sapraŭdnaść relikvij, u tym liku moščaŭ. Ale davajcie hladzieć na situacyju praściej. Kali havorka pra pareštki samych znakamitych śviatych nakštałt taho ž Iaana Załatavusta, hetym pareštkam stahodździ, a ŭ niekatorych vypadkach i bolš za tysiaču hadoŭ, nie kožnaja papiera stolki pieražyvie. Za hetyja hady pa Jeŭropie prakacilisia sotni vojnaŭ i mižusobic, dziejničali machlary, dy i prosta kamuści mahło być cikava atrymać sabie śviatyniu — kali nie ŭ chram, to dla chatniaj malitvy. Dyk ci možna ŭ takoj situacyi dzivicca raskazam pra niekalki «kamplektaŭ» moščaŭ adnaho i taho ž śviatoha?

Kali kamuści važna ŭšanavać moščy i niama sposabu vyśvietlić, ci jany sapraŭdnyja, vidać, važniej sapraŭdnaść pačućciaŭ taho ci inšaha viernika. Ale i nie varta zabyvać, što dla kahości moščy mohuć stać krynicaj vyklučna materyjalnaha dabrabytu.

Čytajcie taksama:

Ci možna pradavać carkoŭnyja relikvii? Mierkavańni śviatara, relihijaznaŭcy i pravavyja realii

Praz sto hadoŭ na rasijskim aŭkcyjonie ŭspłyła relikvija ź minskaha kafiedralnaha sabora

Moščy italjanskaha śviatoha znajšli ŭ kaściole pad Baranavičami. Vierahodna, jany tam zachoŭvalisia z XVII stahodździa

• 11
• 0
• 7
• 21
• 3
• 2
• 5
• 0