Hihin: Hienijuš nikomu nie zdradziła, ale reabilitavać nielha. A Bykava pryniać jak častku miaciežnaj intelihiencyi
Deputat i prapahandyst Vadzim Hihin vykazaŭ svoj pohlad na viadomych piśmieńnikaŭ.
«Nikoha nie zabiła, nikomu nie zdradziła, ale tym nie mienš»
Hihin śćviardžaje, što jon daŭno i padrabiazna zajmaŭsia pytańniem reabilitacyi Łarysy Hienijuš, bačyŭ u archivie KDB jaje spravu.
«Ja spadziajusia, bližejšym časam my jaje nie reabilitujem. Tak, jana nie była, u adroźnieńni ad Natalli Arsieńnievaj, aŭtara himna «Mahutny Boža», aktyŭnaj kałabaracyjanistkaj. Jana supracoŭničała, ale ničoha takoha. (…)
Ja čytaŭ jaje dziońnikavyja zapisy. Jak my možam reabilitavać čałavieka pa dvuch padstavach? Pieršaje: nastupaje naša Čyrvonaja Armija. Hienijuš siadzić u Prazie. Jana ŭ dziońniku pieradaje svaje dumki: «ruchajucca manholskija ordy» voś hetych balšavikoŭ. Takim čynam, jana nie choča, kab Čyrvonaja Armija pryjšła i vyzvaliła, vyzvaliła Aśviencym, Treblinku, Majdanak.
Jana baicca hetaha, nie žadaje pieramohi Čyrvonaj Armii. I my pavinny budziem našym ludziam skazać: voś u nas była takaja paetesa? Budziem jaje vieršy čytać? Jana pryhoža pra pryrodu biełaruskuju pisała. Heta dziŭna».
Druhaja pretenzija ŭ Hihina da vierša Hienijuš «Partyzany». Deputat razvažaje, što paśla vajny byli supiarečnaści pamiž frantavikami i partyzanami:
«My pra heta redka havorym, ale šmat jakija frantaviki nie razumieli partyzan, ličyli, što tyja ŭ lesie siadzieli, ničoha nie rabili, a jany hinuli na frantach. Pa-roznamu składvalisia adnosiny. Tut možna zrazumieć».
Ale paprakaje Hienijuš:
«Ty siadzieła ŭ abozie, pracavała na niemcaŭ. Tak, ty nikoha nie zabiła, nikomu nie zdradziła, ale tym nie mienš. Što piša Hienijuš u hetym vieršy? Jon vielmi jaskravy. Piša, što ptuška ratuje svajo ptušania, kožny starajecca vyratavać, a partyzany nie. Im by mastok uzarvać, rejku, miedal atrymać. Voś vy takija biesčałaviečnyja, piša Hienijuš. Nu jak my možam reabilitavać takuju dziejnaść? Zrazumieła, što nie možam».
«Heta vielmi składany čałaviek, jaki ŭbudoŭvaŭsia ŭ čas»
Što da Vasila Bykava, Hihin zhadaŭ, što pierad 100-hodździem z dnia narodzinaŭ piśmieńnika viadziecca šmat dyskusij i jon nie viedaje, jaki kurs abiare Administracyja Łukašenki i Ministerstva kultury. Prapahandyst pryhadaŭ słovy Łukašenki z adkrytaha ŭroka 1 vieraśnia 2022-ha hoda:
«Jon skazaŭ, što heta jaho palityčny praciŭnik, čałaviek, jaki ŭ finale svajho žyćcia staŭ na bok Biełaruskaha narodnaha frontu, Zianona Paźniaka, šmat čaho nahavaryŭ. Chacia ŭ nas jość śviedčańni taho ž Mikałaja Ivanaviča Čarhinca i šmat kaho inšaha, što ŭžo pierad samaj śmierciu Bykaŭ šmat u čym rasčaravaŭsia ŭ hetym svaim łahiery.
Tym nie mienš, heta tolki nievialikaja častka Bykava jak hrandyjoznaj fihury piśmieńnika. Dla našych praciŭnikaŭ jon važny nie «Sotnikavym», nie «Treciaj rakietaj», nie «Alpijskaj baładaj». A važny tym, što jon byŭ členam kamandy Zianona Paźniaka. Jany takim čynam prynižajuć Bykava».
Hihin nie ličyć Bykava dysidentam:
«Dobra być dysidentam, kali ty atrymlivaješ usie ordeny, usie dabroty, źjaŭlaješsia deputatam u saviecki čas».
U jakaści prykładu jon pryvodzić 1984 hod:
«Bykaŭ byccam by dysident, Sacharaŭ — dysident, Lubimaŭ — nie dysident, ale taki «z dulaj u kišeni», i Tarkoŭski. Dyk voś, u 1984 hodzie Sacharaŭ znachodzicca ŭ ssyłcy ŭ Horkim pad nahladam. Tarkoŭskaha pazbaŭlajuć savieckaha hramadzianstva, jon zastajecca za miažoju i tam zdymaje svaje apošnija vydatnyja filmy. A Lubimavu nie dazvalajuć viarnucca ŭ Saviecki Sajuz. Jon zastajecca ŭ Łondanie i potym tolki ŭ hady pierabudovy viartajecca. A Bykavu ŭ 1984-m hodzie dajuć Hieroja Sacyjalistyčnaj pracy.
Heta lišni raz padkreślivaje, što jon nie byŭ nijakim dysidentam.
Heta vielmi składany čałaviek, jaki ŭbudoŭvaŭsia ŭ čas. I tak my pavinny jaho ŭsprymać, ni za što nie asudžać, a prosta ŭsprymać jak častku miaciežnaj intelihiencyi, jakaja adlustroŭvała niekatoryja pavievy času.
Taksama, jak jaho ź inšaha boku adlustroŭvali Michaił Andrejevič Savicki, Ivan Šamiakin i ceły šerah vybitnych našych tvorcaŭ».
Čytajcie jašče:
Łarysa Hienijuš: čamu jana nie złamałasia
Jak Bykaŭ staŭ Bykavym: što zrabiła jaho takim, jakim jon byŭ — bijahrafija
Hihin: Leŭ Sapieha — ruski čałaviek da mozhu kaściej
Hihin pryznaŭsia, što «Kałasy pad siarpom tvaim» vyklučyli sa školnaj prahramy ź jaho inicyjatyvy
Polski sudździa-pierabiežčyk: «Idyjoty ź Biełarusi nikoli hetaha nie zrazumiejuć. Ciapier ja raźvitvajusia»7
Kamientary
Ty nichto. Ty śmiećcie. Ciabie nichto nikoli nie ŭspomnić, a Bykaŭ i Hieniuš naša historyja. Ich buduć viedać i pavažać.
Hetamu režymu zastałosia nie šmat, i reštki svajho vartamu žalu žyćcia ty praviadzieš u turmie.