Ilustracyja z knihi «Sonia, stoj!»
U vydaviectvie Gutenberg Publisher vyjšła navinka — biełaruskamoŭnaja kniha napramku young adult «Sonia, stoj!» Sašy Huk. Aŭtarka pakazvaje, ź jakimi prablemami, pieražyvańniami sutykajecca padletak, čyjo staleńnie prypała na składanyja časy.
Hałoŭnaja hierainia apovieści, piatnaccacihadovaja Sonia, namahajecca znajści punkt apory ŭ toj čas, kali jość prablemy i ŭ siamji, i ŭ hramadstvie, siabry abirajuć roznyja šlachi, a da ŭsich bied dałučajecca prykraja chvaroba.
U knizie padziei asabistaha žyćcia školnicy razhortvajucca na fonie kryzisaŭ u śviecie, siarod jakich i 2020 hod u Biełarusi. «Darosły» śviet mianiajecca, a padletak, jaki pierastaŭ być dziciom, usio jašče nie moža na jaho ŭpłyvać, adnak hłyboka pieražyvaje. Asensavać hety davoli składany dośvied i sprabuje aŭtarka apovieści «Sonia, stoj!».
Kab zrazumieć, ź jakimi prablemami sutykajucca padletki i jak ich pieražyvajuć, vam varta pračytać knihu. Nabyć jaje možna ŭ vydaviectvie Gutenberg Publisher pa spasyłcy. My ž prapanujem pahavaryć pra toje, jakija samyja častyja pamyłki robiać baćki ŭ kamunikacyi ź dziećmi-padletkami.
Zrazumieła, što nie isnuje ŭnikalnaha receptu, jaki dapamoža znajści padychod da kožnaha dziciaci. Ale kali vy paznajecie siabie ŭ apisanych prykładach, mahčyma, parady psichołaha dapamohuć vam znajści hety padychod da svajoj dački ci syna i dapamahčy im lahčej prajści niaprosty pieryjad u poŭnym uzajemarazumieńni z vami.
«Naša Niva» prapanavała biełaruskamu psichołahu (imia my nie nazyvajem u metach biaśpieki) nazvać 5 hałoŭnych pamyłak baćkoŭ, z nastupstvami jakich jamu davodzicca pracavać.
Pamyłka № 1: niedachop kamunikacyi
— Mabyć, hałoŭnaja pamyłka, jakuju mohuć zrabić baćki — heta mała kamunikavać z padletkam. Byvaje, naprykład, jany ad psichołaha daviedvajucca, što ich dzicia cikavicca paezijaj ci dobra maluje — i ščyra ździŭlajucca.
Bavić razam čas z synam ci dačkoj nieabchodna nie tolki dla taho, kab jany nie źviazalisia z drenaj kampanijaj. Viedajučy pra toje, što cikavić padletka, možna dapamahčy z prafaryjentacyjaj.
Davoli časta da mianie prychodziać baćki i kažuć: «Ja nie viedaju, kudy nakiravać svajo dzicia, jak dapamahčy jamu vyznačycca z vybaram prafiesii». Ja ŭ hetym vypadku zvyčajna prapanuju im zadać padletku prostaje pytańnie: «A čym ty zachaplaješsia?» I tut časam niečakana vyśviatlajecca, što ŭ dziciaci dobra atrymoŭvajecca pisać teksty ci jano pa anłajn-kursam prahramavać vučycca.
Sapraŭdy, vialikaja prablema ŭ tym, što ŭ mnohich siemjach kamunikacyja zvodzicca da rašeńnia niejkich pobytavych pytańniaŭ: «Uroki zrabiŭ, u pakoi prybraŭ? Nu dobra, idzi spać».
Ilustracyja z knihi «Sonia, stoj!»
Pamyłka №2: tatalny kantrol
— Jość ludzi, jakija chočuć kantralavać dzicia 24 hadziny 7 dzion u tydzień. Jak heta vyhladaje dla padletka? Jon razumieje, što jamu nie daviarajuć, raz kantralujuć kožny krok. Heta nie tolki razdražniaje, ale i padryvaje davier da baćkoŭ.
Padčas terapii ja sustrakaŭ dziaŭčynu, jakaja viała padvojnaje žyćcio: jana dobra vučyłasia ŭ škole i naviedvała muzykałku, ale pry hetym tajemna pačała kuryć i spažyvać ałkahol. Heta byŭ jaje bunt suprać hipierkantrolu z boku maci.
Kaniešnie, treba viedać, čym žyvie tvajo dzicia. Ale nieabchodna źmirycca z tym, što ty nie možaš kantralavać jaho na 100% i navat nie sprabavać heta zrabić. Bo ŭsio, što z hetaha chutčej za ŭsio atrymajecca, strata davieru ŭ siamji.
Ilustracyja z knihi «Sonia, stoj!»
Pamyłka № 3: ihnaravańnie pačućciaŭ padletka
— Chvalavańni padletka mohuć zdavacca darosłym niečym niesurjoznym i ad ich admachvajucca. U jakaści prykłada ja mahu pryvieści historyju siamji ŭ emihracyi: padletak paskardziŭsia baćkam na toje, što chvalujecca praz drennyja adznaki ŭ novaj škole.
Tata i mama byli zaniatyja vyrašeńniem šmatlikich pytańniaŭ žyćcia na novym miescy, tamu prosta admachnulisia: «Spravišsia, heta ŭsiaho tolki adznaki, nie najvažniejšaje ŭ žyćci, zabiej, usio budzie dobra».
U vyniku ŭ padletka skłałasia mierkavańnie, što jaho pačućci i pieražyvańni nie majuć značeńnia. Jon pierastaŭ dzialicca z baćkami lubymi prablemami i chvalavańniami. Praz heta baćki nie daviedalisia svoječasova pra bulinh, jaki pačaŭsia ŭ škole. I kali narešcie jany źviarnulisia za dapamohaj da psichołaha, prablem było ŭžo vielmi šmat.
Pamyłka № 4: pastajannaje paraŭnańnie padletka z kimści
— Tut moža być miem pra syna maminaj siabroŭki, jaki zaŭsiody idealny. Na žal, sapraŭdy chapaje baćkoŭ, jakija bieśpierapynna paraŭnoŭvajuć svajo dzicia ź inšymi.
Da čaho heta pryvodzić? Časta da taho, što dzicio hublaje svajo «ja». Naprykład, u mianie byŭ kiejs, kali baćki dačce stavili ŭ prykład dziaŭčynku, jakaja zajmałasia tancami. U toj čas u dački byli pośpiechi ŭ inšaj śfiery, ale ich ihnaravali. U vyniku dziaŭčynka zakinuła svaje chobi — bo vyrašyła, što dla taho, kab atrymać pachvału baćkoŭ, treba tančyć. U tancach u jaje nie było asablivych dasiahnieńniaŭ, a tym, što sapraŭdy dobra atrymlivałasia, školnica kinuła zajmacca. Ci staŭ ad hetaha niechta bolš ščaślivym? Nie. Baćki jak i raniej chvalili inšuju dziaŭčynku, a ich dačka pakutavała.
U doŭhaterminovaj pierśpiektyvie nastupstvy takich paraŭnańniaŭ prajaŭlajucca ŭ terapii, kali darosłyja ludzi prychodziać sa słovami: «Ja nie viedaju, čaho ja chaču ŭ žyćci, i nie ŭpeŭnieny, ci mahu ja čahości dasiahnuć», pakolki ich ułasnyja patreby, žadańni i imknieńni zaŭsiody ihnaravalisia.
Niaredka potym užo darosłyja dzieci paźbiahajuć kamunikavańnia z baćkami, bo nie chočuć, kab ich znoŭ z kimści paraŭnoŭvali.
Ilustracyja z knihi «Sonia, stoj!»
Pamyłka № 5: ihnaravańnie pośpiechaŭ svajho dziciaci
— Niekatoryja baćki ihnarujuć usio, što padletak dobra robić: jany staviacca da taho, što jon vučycca na 9-10, udzielničaje ŭ konkursach, zajmajecca sportam jak da dadzienaści. Nasamreč, stanoŭčaja zvarotnaja suviaź važnaja dla ŭsich, a dla padletkaŭ asabliva.
Kali tata z mamaj źviartajuć na dzicia ŭvahu, tolki kali źjaŭlajucca niejkija prablemy — drennyja adznaki, zaŭvahi nastaŭnikaŭ — treba być hatovym dla taho, što padletak pačnie rabić usio, što zaŭhodna, tolki kab pryciahnuć uvahu.
Vy, mahčyma, taksama čuli pra takija vypadki, kali idealnaje raniej dzicia — umoŭna kažučy, honar škoły — raptoŭna «psujecca» i pačynaje tvaryć niejki treš, ad jakoha va ŭsich vałasy na hałovach varušacca.
U mianie ŭ terapii była dziaŭčynka-padletak, jakaja dobra razumieła, što jaje pavodziny niedapuščalnyja, ale ŭsio roŭna praciahvała pavodzić siabie takim čynam. Kali ja spytaŭ, navošta, jana adkazała: «Bo kali ja traplaju ŭ niepryjemnaści, baćki pačynajuć sa mnoj razmaŭlać». A pakul jana była «dobraj dziaŭčynkaj», na jaje nie źviartali ŭvahi.
Treba pamiatać ab tym, što nieabchodna nie tolki krytykavać, ale i chvalić, i nie zabyvać kazać «Dziakuj!».
Heta tolki samyja raspaŭsiudžanyja pamyłki baćkoŭ. Chočacie lepš razumieć padletkaŭ — pačytajcie knihu Sašy Huk «Sonia, stoj!». Jana budzie adnolkava karysnaj jak samim padletkam, jakija zmohuć pabačyć tam siabie, tak i baćkam, jakija chočuć pahruzicca ŭ realnaść svaich dziaciej i zrazumieć ich. Znajści jaje možna ŭ vydaviectvie Gutenberg Publisher pa spasyłcy.
Čytajcie taksama:
Siłaviki zatrymali siemiarych padletkaŭ, jakich vinavaciać u teraryźmie i zdradzie dziaržavie
