Što vyznačaje, u jakich ludziej my ŭlublajemsia? Čamu my adčuvajem mocnyja pačućci da adnaho čałavieka, ihnarujučy inšych? Nad hetym pytańniem zadumvajucca nie tolki paety, ale i vučonyja. Jany prapanujuć novyja adkazy na daŭnija razvažańni i papiaredžvajuć ab raspaŭsiudžanych pamyłkach.
Kachańnie možna paraŭnać z vułkanam, jaki niečakana vyviarhajecca, zachoplivajučy ŭsio vakoł svajoj žarściu; akijanam, spakojnym i dalikatnym, ale zdolnym padniać štorm u adno imhnieńnie; połymiem, jakoje moža sahreć ci abpalić; muzykaj, jakaja hučyć pa-roznamu dla kožnaha, ale zaŭsiody znachodzić vodhuk u dušy.
Jak piša Die Welt, z navukovaha punktu hledžańnia ŭsio pačynajecca… sa stresu. Bijapsichołah Bieate Dytcen (Beate Ditzen) z Hajdelbierhskaha ŭniviersiteta tłumačyć: kali my sustrakajem kahości pryvabnaha i ŭlublajemsia, u arhaniźmie zapuskajecca mahutnaja psichałahičnaja i bijałahičnaja stresavaja reakcyja.
Mnohija pamiatajuć, jak pry pieršaj zakachanaści paciejuć dałoni i čyrvaniejuć ščoki. Heta vynik aktyvizacyi stresavych sistem, jakija sihnalizujuć, što my žadajem iznoŭ ubačyć čałavieka i naładzić ź im suviaź. Z časam cieła adaptujecca: blizkaść partniora i jaho dakranańni pačynajuć źmianšać uzrovień stresu.
Faktary vybaru partniora: źniešnaść, status ci niešta jašče?
Zvyčajna mužčyny źviartajuć bolšuju ŭvahu na źniešniuju pryvabnaść, a žančyny — na sacyjalny status. Adnak daśledavańni pakazvajuć, što asabistyja pieravahi ŭ vybary partniora zaležać nie stolki ad połu, kolki ad indyvidualnych asablivaściaŭ, naprykład, sacyjaseksualnaj aryjentacyi (nakolki čałaviek schilny da vypadkovych suviaziaŭ abo doŭhaterminovych adnosin).
Psichołah Manfred Chasebraŭk (Manfred Hassebrauck) śćviardžaje, što roźnica pamiž mužčynami i žančynami ŭ vybary partniora nie takaja vialikaja, jak pryniata ličyć. Daśledavańni pakazvajuć, što žančyny bolš źviartajuć uvahu na źniešnaść pry pošuku karotkaterminovaha ramana, ale nie pry vybary surjoznych adnosin.
Razam z tym asabistyja pieravahi ŭnutry kožnaha połu vielmi adroźnivajucca: adny ludzi schilnyja da burnych ramanaŭ, a inšyja naadvarot — paźbiahajuć ich.
U sučasnym śviecie žančyny radziej šukajuć u partniory tolki «karmilca», usio bolš ceniačy inšyja jakaści. A kłasičnaja madel «źniešnaść suprać statusu» zanadta sproščanaja, kab rastłumačyć siłu pryciahnieńnia pamiž dvaimi ludźmi.
Kaho my ličym pryvabnym?
Daśledavańni anłajn-znajomstvaŭ pakazvajuć, što ludzi čaściej vybirajuć partnioraŭ, padobnych da siabie. Heta tyčycca rostu, relihii, uzroŭniu adukacyi, a časam navat takich drobiaziaŭ, jak apieracyjnaja sistema na telefonie.
Adnak poŭnaje padabienstva nie zaŭsiody spryjaje dobrym adnosinam: naprykład, dvoje intraviertaŭ radziej stvarajuć paru. Najaŭnaść chacia b adnaho ekstravierta pavyšaje šancy na pośpiech.
Jość teoryja, što ludzi šukajuć partnioraŭ, jakija kampiensujuć ich słabaści. Ale, pavodle Bieate Dytcen, dla praciahłych adnosin važniejšaje sacyjalnaje i ekanamičnaje padabienstva, a taksama supadzieńnie charaktaraŭ. Kali aboje partnioraŭ emacyjanalna niestabilnyja, heta moža stać surjoznaj prablemaj.
Chimija kachańnia: jakoje značeńnie maje pach?
Intuityŭnaje pryciahnieńnie moža być źviazana ź imunnaj sistemaj. Navukoŭcy źviartajuć uvahu na tak zvany kompleks MHC (Major Histocompatibility Complex) — sistemu białkoŭ, jakaja adkazvaje za imunny adkaz. Jany dapamahajuć arhanizmu raspaznavać «svaje» i «čužyja» kletki, abaraniajučy jaho ad virusaŭ, bakteryj i inšych patahienaŭ. Pavodle adnoj z hipotez, MHC moža padśviadoma ŭpłyvać na vybar partniora.
Psichołah Iłona Kroj (Ilona Croy) z Univiersiteckaha špitala ŭ Drezdenie z kalehami vyjaviła, što žančyny sapraŭdy mohuć adčuvać roźnicu ŭ MHC-profili patencyjnych partnioraŭ, u toj čas jak mužčyny nie aryjentujucca na pach pry vybary pary.
Žančyny ličać pach mužčyny bolš pryvabnym, kali jaho MHC dapasujecca da ich ułasnaha, ale nie supadaje ź im. Heta možna rastłumačyć evalucyjna: pry roznym MHC u baćkoŭ dzieci atrymlivajuć bolš mocnuju imunnuju sistemu, što pavyšaje ich šancy na vyžyvańnie.
Adnak daśledavańnie Kroj, u jakim vyvučałasia 3700 siamiejnych par, pakazała, što značnych adroźnieńniaŭ u MHC-profilach u partnioraŭ, što znachodziacca ŭ šlubie, nie vyjaŭlena. Heta śviedčyć, što ŭ sučasnych umovach MHC užo nie adyhryvaje vyrašalnaj roli ŭ vybary partniora ŭ adroźnieńni ad minułaha, kali ludzi žyli ŭ małych supolnaściach i vybar byŭ abmiežavany.
Kachańnie jak zaležnaść?
Pakul rola bijachimii ŭ vybary partniora da kanca nie vyvučana. Adnak bijapsichołah Bieate Dytcen dakazała, što kachańnie pakidaje fizičnyja ślady ŭ mozhu i moža navat vyklikać stan, padobny da zaležnaści.
U adnym z ekśpierymientaŭ jana źmiaščała zakachanyja pary ŭ MRT-skaniery i prasiła ich adpraŭlać adno adnamu ramantyčnyja paviedamleńni.
Daśledavańnie pakazała, što ŭ momant pierapiski aktyvujucca vobłaści mozhu, jakija adkazvajuć za zadavalnieńnie i zaležnaść, naprykład, pałasataje cieła (stryatum). Akramia taho, aktyŭnaść mozhu partnioraŭ pačynaje sinchranizavacca.
Dytcen robić vysnovu, što partniory sinchranizujucca nie tolki emacyjanalna, ale i bijałahična. Tamu tradycyjnaja mietafara «harmonii sercaŭ» užo nie takaja aktualnaja — mahčyma, ciapier paetam varta šukać ryfmy da pracy mozhu, bo kachańnie kirujecca nie sercam, a niejrabijałahičnymi pracesami ŭ šerym rečyvie.
Pach cieła — jak adbitak palcaŭ. Chutka moža nadyści čas, kali pa pachu cieła pra nas možna budzie sčytać usio, u tym liku chvaroby
Siem praviłaŭ siabroŭstva, jakija zapatrabavanyja i ŭ kachańni
Niekatoryja ludzi pakidajuć u našym mozhu ŭnikalny chimičny śled — navukoŭcy. Voś što heta mianiaje
Byvaje infarkt, a byvaje «raźbitaje serca»
Mikrachimieryzm śviedčyć, što kožny z nas nosić čaścinku inšaha
Kamientary