Heta ciapier adna z topavych kuciurje ŭ śviecie. Jaje sukienki zavarožvajuć
Irys van Cherpien, adna z samych niezvyčajnych dyzajnierak XXI stahodździa, pieratvaryła modu ŭ splacieńnie navuki, mastactva i architektury. Jaje ŭbory nasiła Łedzi Haha i Bjonsie.
Naradziŭšysia ŭ 1984 hodzie ŭ małym niderłandskim horadzie Viejzie, Irys ź dziacinstva spałučała dźvie zusim roznyja prastory — pryrodnuju stychiju vakoł i prahu da vyjaŭleńnia niabačnaha. Jana skončyła viadomuju hałandskuju akademiju mastactvaŭ ArtEZ. I ŭ 23 hady zasnavała ŭłasny brend i praviała pieršy pakaz na Tydni mody ŭ Amsterdamie.
«Kali ja tolki pačynała, usia maja ŭvaha była zasiarodžana na ručnoj pracy i ramiastvie — ja navat nie vykarystoŭvała šviejnuju mašynu. Ciapier moj tvorčy praces staŭ značna bolš kałabaracyjnym: ja ŭzajemadziejničaju z architektarami, navukoŭcami i inžynierami, kab stvarać adzieńnie, u jakim spałučajucca ekśpierymientalnyja technałohii i tradycyjnaje majsterstva. Takoje miždyscyplinarnaje daśledavańnie naradžaje pastajanny dyjałoh, novyja viedy i vykliki», — havoryć madeljer.
Irys adna ź pieršych u historyi vysokaj mody pačała vykarystoŭvać 3D-druk, łaziernuju rezku, bijamateryjały i ałharytmy, kab stvaryć adzieńnie, što nahadvaje žyvoje.
«Kali ja pracuju z 3D-drukam, ja sapraŭdy starajusia kinuć vyklik jak materyjału, tak i mašynie. My rabili tekstury i materyjały, jakija nam raili nie rabić abo kazali, što heta nie atrymajecca. Mienavita tamu takaja technałohija mnie cikavaja: kali b ja nie pašyrała jaje miežy, ja b nie zmahła stvaryć toje, što niemahčyma zrabić uručnuju», — dzielicca kuciurje.
Sukienki ź jaje kalekcyj niaredka niemahčyma nasić u zvykłym sensie — jany zanadta krochkija, składanyja, jany — art-abjekty. Ale mienavita heta i źjaŭlajecca sutnaściu jaje pracy. Kuciurje nie choča apranać žančyn — jana choča pakazać enierhiju, što zychodzić ź ich ruchu, dumki, isnavańnia.
«Kali ja stvaraju adzieńnie, ja starajusia rassunuć miežy — ci, dakładniej, naša ŭsprymańnie hetych miežaŭ, jakija my sami sabie vyznačajem. Realnaść — heta ŭsio, i sny — heta toje ž samaje: usio zaležyć ad taho, dzie mienavita ty pravodziš miažu pamiž imi. I jak mnie padajecca, hetaja miaža dla mianie moža być zusim nie takoj, jak dla kahości inšaha», — havoryć Irys.
Van Cherpien zachaplajecca pryrodaj, ale nie jak estetyčnym abjektam, a jak sistemaj. Jaje vabić toje, što adbyvajecca ŭnutry: rost, razbureńnie, vibracyi. Mienavita heta robić jaje pracy adnačasova składanymi i hłyboka arhaničnymi.
Jaje sukienki paŭtarajuć to pieralivy mieduz u mory, to ŭzmach kryłaŭ matylka.
Irys stvarała sceničnyja kaściumy dla baleta, opiery, a taksama supracoŭničała z takimi zorkami, jak Kiejt Błanšet, Łedzi Haha, Cilda Suintan, Kara Deleviń, Skarlet Jochansan, Bjork, Hrajms i inšymi. Jaje pracy trapili ŭ Muziej sučasnaha mastactva ŭ Ńju-Jorku, Muziej Viktoryi i Albierta ŭ Łondanie, Muziej dyzajnu ŭ Chielsinki.
Van Cherpien — dyzajnierka, jakaja nie vyznačaje tendencyi ŭ modzie, a pieraasensoŭvaje, što takoje moda ŭvohule. Jaje cikavić nie vyrab, a vopyt; nie forma, a sens. Jana stvaraje nie rečy, a prastory — tonkija, vibrujučyja, sensarnyja.
«Vielmi vialikaja častka mody — heta mary, stvareńnie identyčnaści i stvareńnie historyi dla kahości i z kimści. Ja šyju sukienki dla žanočaha cieła, i baču ŭ hetym svaju muzu. Heta adpraŭny punkt; heta jak majo pałatno. U zaležnaści ad adzieńnia ja mahu aśviatlić roznyja elemienty siłueta», — dzielicca van Cherpien.
Vylecieła ŭ nieviadomym kirunku śpikierka KR Anžalika Mielnikava30
Kamientary