Źmicier Bartosik. Dreva maich prodkaŭ

Źmicier BARTOSIK

Dreva maich prodkaŭ

Niejak ja pasprabavaŭ zrabić svajo hienealahičnaje dreva. Ale namalavanaja schiema na dreva pachodziła mała. Chutčej — na ptušku, adno kryło jakoj było ŭ dva razy daŭžejšaje za druhoje. Hałavoju hetaj niepraparcyjnaj kanstrukcyi byŭ, viadoma, ja. A kryłami, adpaviedna, adeskija palaki pa baćku i šmatlikaja nižnienaŭharodzkaja radnia pa maci. Razmach kryłaŭ zabiraŭsia ŭ minułaje stahodździe j achoplivaŭ niemałuju terytoryju ad Čornaha mora da Ałtaju. Nia kažučy ŭžo pra sasłoŭi.

Sa schiemy vynikała, što ŭsie hetyja ludzi isnavali, lubili, dziejničali dy pakutavali tolki dziela taho, kab adnojčy abviaściŭ śvietu pra svajo źjaŭleńnie ja. Nižnieharodzki nehacyjant, kupiec pieršaj hildyi, budavaŭ svaje dachodnyja damy dla taho, kab praz stahodździe ja hladzieŭ «Vija» — u kinateatry, uładkavanym na pieršym paviersie adnaho z tych damoŭ. A sielanin ź vioski Kanstancinava, jaki pryjechaŭ na zarobki na Sormaŭski zavod, nijak nia maryŭ paśla svajoj śmierci paradnicca ź miljaneram. I abodvum im było da lampački toje, što na druhim kancy imperyi, u dalokaj Adesie, niejki drobny handlar žyvoj rybaj Franc Bartosik nabyŭ svajmu synu Anatolu hitaru. Projdzie nievialiki čas, i ŭspychnie połymia pieršaj vajny, na jakoj zahinie sormaviec, a paśla zakrucicca koła rasiejskaj revalucyi, jakoje razdušyć pabornika «Damastroju» i stvorany im suśviet. I XX-je stahodździe, składzienaje ź niezaŭvažnych i vialikich padziejaŭ, budzie hulać losami ludziej dziela... Dziela majho źjaŭleńnia na śviet! Jak vynikaje sa schiemy.

Dziela hetaj padziei moj dzied Anatol Bartosik adabje ŭ evakuacyjnym Barnaule hieneralskuju žonku, a syn represavanaha kupca zakachajecca ŭ dačku sormaŭskaha rabotnika. I dziela hetaha ichnyja dzieci prasiaknucca Melpamenaju, kab, skončyŭšy teatralnyja vučelni, sustrecca ŭ zaštatnym i hałodnym horadzie Rybinsku. U jakim i adbudziecca kancovaja padzieja majoj ehaistyčnaj schiemy.

...Ja siadžu za kamputaram u krainie, pra isnavańnie jakoj ludzi z majho «dreva» i nie zdahadvalisia, i marna namahajusia vynajści niejki inšy sens hetaj hałavałomki. Byccam unikaju toj adkaznaści, tak doraha dziela mianie apłočanaj zadoŭha da majho naradžeńnia nieznajomymi pamiž saboju ludźmi. Jany nie napisali vialikich knih, nie zrabili viekapomnych adkryćciaŭ, ich proźviščy dy imiony nikomu ničoha nia skažuć. Nikomu, akramia mianie. Niby vykinutyja akijanam času, na maim stale lažać zavušnicy firmy Marozava, niekali padaravanyja starostam nižnienaŭharodzkaha kirmašu svajoj budučaj niaviestcy, majoj babci. A ŭ matčynaj spalni visić ikona, na jakuju niekali maliłasia maja sormaŭskaja prababka. Moža, hałoŭny punkt u namalavanaj mnoju kanstrukcyi — zusim nia ja, a toje, što siarod hetych ludziej nie było złačyncaŭ i niahodnikaŭ? Dziakujučy čamu mnie nia strašna malavać hetaje «dreva»? I nia soramna niekali stać jahonym praciaham. Kali tak, dyk heta sapraŭdy niamała.