Уся гэтая народная любоў тлумачыцца цэлай сукупнасцю фактаў. Але галоўны — Ядвіга была і ёсць адданая музыцы, у імя якой яна гатовая на ўсё. І сваім дарам яна бескарысліва дзеліцца з людзьмі.
Гэтым матэрыялам разам з Samsung Galaxy S9|S9+ мы працягваем цыкл «Беларускія гераіні». Калі абмінулі ўвагай, абавязкова знайдзіце час на тое, каб пагрузіцца ў захапляльны серыял па біяграфіях беларускіх дзекабрыстак, Эміліі Плятэр, Веры Харужай, Ларысы Геніюш, Алаізы Пашкевіч, Алены Кіш, Жанны Капуснікавай, Марыны Лобач. Сёння ж прапануем вам з галавой акунуцца ў музычны сусвет народнай артысткі Беларусі Ядвігі Паплаўскай.
Ля вытокаў жаночага гёрлбэнду
Злавіць Ядвігу хаця б на 15-хвілінную гутарку амаль немагчыма. Яна пагаджаецца на гутаркі ў крайніх выпадках, бо свой асабісты час дзеліць сёння выключна на дзве сферы: сям’ю і музыку. Спявачка была і застаецца запатрабаванай: шмат гастралюе і праводзіць доўгія гадзіны ў студыі за аранжыроўкамі і стварэннем новых песень для сябе і іншых артыстаў.
Не ўсе ведаюць, але яе музычная дзейнасць выходзіць далёка за межы сцэны. Напрыклад, яна выступіла рэдактарам і падрыхтавала на слых фартэпіянны зборнік песень для нотнага альбома «Уладзімір Мулявін. Беларусь — мая песня». Акрамя эстраднай, працавала з музыкай да тэатра і кіно, была аўтаркай саўндтрэку да мастацкага фільма «Рыфмуецца з каханнем» рэжысёра Аляксандра Яфрэмава. Пісала сімфанічныя творы, цыкл прэлюдый, санаты, дзіцячыя п’есы для фартэпіяна, рамансы. Сёння яе часта можна сустрэць на дабрачынных канцэртах: артыстка актыўна бярэ ўдзел у зборах сродкаў для людзей з інваліднасцю.
Так ці інакш, але Ядвігу Паплаўскую многія ўспрымаюць як адно цэлае з Аляксандрам Ціхановічам, яе партнёрам і мужам, з якім яны разам пражылі больш за 40 год. У 2017-м, пасля некалькіх гадоў барацьбы з хваробай лёгкіх, Аляксандра не стала. Але для Ядвігі ён усё адно прысутнічае побач і цяпер. У песнях, якія яна выконвае, у постаці дачкі, таксама артысткі Анастасii Цiхановiч, у вейках унука Iвана…
«Я адчуваю Сашу кожны дзень. Для кагосьці яго няма, але для мяне гэтая прысутнасць абсалютна рэальная. Уражанне, быццам ён проста з’ехаў і хутка вернецца», — паўтарае яна.
Іх пару называлі ідэальнай, узорнай, але на справе ўсё было як i ва ўсiх — жыццё з яго кантрастамі, якое яны падзялілі на дваіх.
Упершыню маладыя перасекліся ў Беларускай дзяржаўнай філармоніі, дзе абое працавалі: яна — у жаночым ВIА «Верасы», а ён граў у джаз-рокавым гурце «Мiнск», названым так па прыкладзе амерыканскай групы «Чыкага». Праўда, «Мiнск» хутка прыкрылі, бо музыка не адпавядала ідэям савецкага часу. «Верасы» ж павінны былі стаць папулярным савецкім гёрлбэндам: як «Песняры», толькі з дзяўчат.
Ціхановічу Ядвіга спадабалася пры самай першай сустрэчы, але ён доўга не рашаўся зрабіць крок ёй насустрач: яна здавалася сур’ёзнай і непрыступнай. Паводзіны Паплаўскай тлумачыліся проста: дзяўчыну ў тыя часы цікавіла толькі музыка. Хлопцы і спатканні стаялі нават не на другім месцы, а яшчэ далей, таму падступіцца да яе было няпроста.
«Нягледзячы на надыходзячую папулярнасць i шматлікія гастролі, на жаль, некаторыя ўдзельніцы нашага жаночага калектыву пасля шлюбаў былі вымушаныя ўсю сваю ўвагу аддаваць не сцэне, а сям’і. I мы вырашылі зрабіць «Верасы» змяшаным калектывам, дзе будуць браць удзел не толькi дзяўчаты, але i хлопцы», — расказвае Ядвіга.
Аляксандр Цiхановiч не прамінуў скарыстацца новымі абставінамі. На той момант яму прапаноўвалі працаваць у куды больш перспектыўным ансамблі «Тоніка», кіраўніком якога быў народны артыст Беларусі Віктар Вуячыч. Але ў 1973 годзе Аляксандр абраў «Верасы», бо кахаў Ядвігу. У 1976-м годзе яны ажаніліся.
«Саша быў абаяльным, лёгкім, ён зрабіў добрае ўражанне на маіх бацькоў, якія, у сваю чаргу, пастаянна паўтаралі мне, што праца працай, але прыйшоў час ісці замуж, тым больш раз сустрэўся такі добры хлопец, выдатны музыка», — згадвае артыстка.
Але нават у ЗАГСе, перш чым сказаць будучаму мужу «так», Ядвіга памаўчала секунд 30, змусіўшы ўсіх нервавацца. А праз некалькі тыдняў пасля замужжа ўжо нават падумвала пра развод. Але пасля прыйшла ідылія: «Яна была яго, а ён яе», як гаворыцца ў «Гульні тронаў».
У адной з гутарак Ядвіга шчыра прызнавалася, што лічыць жаночым пакліканнем захаваць сям’ю, знайсці сілы перацярпець крызісныя моманты.
З цяжкасцямі ў сям’і яна працавала гэтак жа самааддана, як і з новымі выклікамі ў музыцы. І Аляксандр гэта цаніў. «У самыя складаныя моманты мяне заўсёды падтрымлівала Ядзя. Жонка разам з дачкой праявілі анёльскае цярпенне, асабліва калі я стаў злоўжываць алкаголем і не толькі… Я быў на краі бездані, ледзь не памёр. Бог выратаваў…» — пасля казаў ён.
«Верасы — акуляры і вусы»
Для тых, хто ў тэме гісторыі савецкай эстраднай музыкі, не сакрэт, што Ядвіга з’яўляецца дачкой вядомага дырыжора, хормайстра, заслужанага дзеяча культуры БССР Канстанціна Паплаўскага. Менавіта ён разам з Генадзем Цітовічам стаяў ля вытокаў Беларускага дзяржаўнага народнага хору. У іх увогуле была музыкальная дынастыя. Напрыклад, у 1906 годзе прадзед Ядвігі Клямент Паплаўскi на прэстыжнай выставе атрымаў прэмію за арган, які сам вырабіў з гліны. А яго брат Пятро майстраваў музычныя інструменты.
З успамінаў:
«У нашай сям’і было трое дзяцей: старэйшая сястра Крысцiна, малодшы брат Чэслаў і я. У таты была мара зрабіць сямейнае трыа. Крысціна павінна была граць на фартэпіяна, я — на скрыпцы, а малодшы Чэслаў — на віяланчэлі. Шчыра кажучы, першы год я вельмі старалася, займалася добрасумленна. Але мне было так цяжка доўга стаяць і трымаць у руках скрыпачку, што на мяне махнулі рукой і пасадзілі за фартэпіяна. Тут я праявіла ўседлівасць, таму што мне было цікава падбіраць мелодыі, граць з сястрой у 4 рукі і бачыць, як гэта падабаецца маці і бацьку».
Пра маці Стэфанію Пятроўну Ядвіга расказвае асобна:
«У яе быў вельмі добры слых, яна спявала ў касцёле. Калі мы пачалі займацца музыкай, маці сядзела з намі на ўроках і настолькі хутка ўсё схоплівала, што пасля магла дома ўказаць нам на нейкія памылкі. Яна ўзяла на сябе ўвесь побыт, а калі дзеці з’явіліся ўжо і ў нас, дапамагала з імі. Толькі дзякуючы ёй мы маглі нармальна гастраляваць».
Усе нашчадкі сям’і Паплаўскіх з дзяцінства адкрылі для сябе не толькі творчасць Чайкоўскага, Моцарта, але і пазнаёміліся амаль з усім тагачасным рэпертуарам Опернага тэатра. Для некаторых дзяцей выбар хобі бацькамі — пакаранне і, як вынік, пратэст. Але тут зоркі сышліся: усе дзеці сталі музыкамі і ніколі не шкадавалі пра гэта.
«Менавіта музыка зрабіла мяне пазітыўным чалавекам. На гэтым і трымаюся», — сцвярджае Ядвіга.
У 1970-я гады «Верасы» імкліва ўварваліся ў савецкую эстраду. Вусы Ціхановіча і акуляры Паплаўскай сталі адметнасцю, разынкай. З усімі хітамі ансамбля так ці інакш звязаныя пэўныя жыццёвыя гісторыі. Так, за песню «Я ў бабулі жыву» гурту нават прыйшла падзяка ад Міністэрства аховы здароўя. Лічыцца, што жаласлівыя радкі («У меня сестренки нет, у меня братишки нет. Говорят, с детьми хлопот невпроворот. Что же будет на земле через сто ближайших лет, если мода на детей совсем пройдет?») спрацавалі на падвышэнне нараджальнасці лепш, чым дзяржаўныя праграмы.
Ідэі светлай савецкай будучыні пакрысе цярпелі крах: дэградацыя эканомікі, вялікая колькасць дэфіцытных тавараў і беспаспяховыя спробы ўсё гэта рэанімаваць. Для многіх кніжкі і музыка былі адзіным душэўным скарбам, а добрыя, пазітыўныя песні «Верасоў» стваралі адпаведны настрой.
На жаль, крызіс не абмінуў і музыкаў. У 1986 годзе Паплаўская i Цiхановiч былі вымушаныя сысці з калектыву, але гэтае выпрабаванне стала прыступкай у іх творчасці. Яны знайшлі новую форму сцэнічнага існавання — дуэт «Шчаслівы выпадак».
Ядвіга і Аляксандр не толькі спявалі самі, але і сталі заснавальнікамі Тэатра песні з творчай студыяй пры ім. Праз яе прайшлі такія беларускія артысты, як Іна Афанасьева, Аляксандр Саладуха, Георгiй Воўчак і многія іншыя. З цягам часу тэатр вырас у прадзюсарскі цэнтр народных артыстаў Беларусi i неаднойчы станавіўся iнiцыятарам музычных тэлепраектаў (нацыянальны конкурс песнi «Хiт-момант», першая беларуская фабрыка зорак «Зорны дылiжанс»). Менавіта з гэтых праектаў выйшлі вядомыя цяпер артысты Герман, Аня Шаркунова, Дзмiтрый Калдун, Каця Iванчыкава з гурту «Аёва» i іншыя. Сёння пры цэнтры існуе вакальная школа «Белы парус», якая заўсёды адкрытая для тых, хто хоча паспрабаваць сябе на прафесійнай сцэне.
«У мяне часта запытваюцца пра тое, з чаго складаецца мае жыццё сёння… Дзякуючы маёй сям’і, маім родным, блізкім, сябрам, а таксама нашым прыхільнікам i гледачам, іх вялікай падтрымцы, шчырасці i каханню, я вынаходжу натхненне ствараць i жаданне па-ранейшаму дарыць людзям свае песні, усмешкі, добры настрой, а самае галоўнае — сваю любоў», — прызнаецца Ядвіга.
Тэкст быў апублікаваны ў жніўні 2018 года
Каментары