«Не спраўляешся з замовамі і бегаеш, як уджалены». Каваль з Магілёўшчыны расказаў, як зрабіў хобі прафесіяй
42-гадовы Павел Малахаў — аграном па спецыяльнасці, але заняўся кавальствам, і сёння замоў у яго бывае столькі, што «бегаеш, як уджалены», піша «Вячэрні Бабруйск».
«Мой прадзед пан Антонік быў знакамітым сталяром і цесляром»
Павел Малахаў нарадзіўся і жыве ў райцэнтры Кіраўск. У свой час скончыў Жыліцкі сельгаскаледж. Праўда, па спецыяльнасці ніколі не працаваў, гэтыя веды спатрэбіліся хіба што на ўласным падворку. Замест таго працаваў кіроўцам, у тым ліку дальнабойнікам, затым шмат гадоў — будаўніком у Маскве.
Кавальскаму майстэрству мужчына спецыяльна нідзе не навучаўся. Кажа, што цяга да рамёстваў магла дастацца яму ў спадчыну.
«Мой прадзед Антон Францавіч Сычэўскі, паляк, жыў у вёсцы Стаўпішча Кіраўскага раёна, — расказвае Павел. — Ён быў знакамітым ва ўсёй акрузе сталяром і цесляром. У вёсцы ўсе яго звалі пан Антонік. Ён будаваў хаты, рабіў сані, брычкі. Расказваюць, што нават карэту зрабіў самому гаспадару Жыліцкага палаца, за што атрымаў у падарунак каня».
Спачатку Павел займаўся дрэвам: рабіў шафы, столікі, але, кажа, што душа да гэтага занятку «не лягла». А гадоў з восем таму захапіўся кавальствам.
«Спачатку рабіў для сябе. Першым маім вырабам была металічная брамка з элементамі кавання, — працягвае мужчына. — Тады ў мяне яшчэ не было спецыяльнага абсталявання, элементы купляў асобна, пры дапамозе зваркі злучаў. Потым патрэбны быў казырок для дома, вырашыў зрабіць сам, пазней — агароджу для кветніка, і так пайшло, зацягнула. Чытаў у інтэрнэце, што і як рабіць, глядзеў майстар-класы на ютубе».
Каля года таму Павел афіцыйна зарэгістраваўся ў якасці самазанятага, плаціць прафдаход — 10% ад прыбытку.
Сёння ён можа зрабіць лавачкі, мангалы, садовыя аркі, рытуальныя загарадкі, кветачніцы, паліцы для абутку, казыркі для дома, кашпо для кветак і многае іншае.
«Прадаў машыну — купіў абсталяванне»
«Галоўнае, што трэба для гэтага занятку — вялікае жаданне», — лічыць Павел Малахаў.
Але і без абсталявання не абысціся.
«Ведаю, што некаторыя працуюць на ручных станках (такі абыдзецца даляраў у 500), але на абсталяванні з электрарухавіком атрымліваецца нашмат хутчэй і якасней, — тлумачыць майстар. — Я абраў другі варыянт: замовіў у Расіі кавальска-згінальны станок «Профі-2М» з вялікім наборам аперацый. Абышоўся ён дзесьці ў тры з паловай тысячы долараў. Потым купіў ручны трубазгінальны станок, зварачны апарат, балгарку… Усё гэта задавальненне не з танных.
Прадаў машыну — купіў абсталяванне. Вядома, гэта была пэўная рызыка. Я не быў упэўнены на сто адсоткаў, што ўкладзеныя грошы хутка акупяцца, але я вельмі хацеў гэтым займацца».
У сваёй працы майстар выкарыстоўвае метад халоднага кавання.
«Халоднае каванне мае на ўвазе абточку, згінанне, скручванне і зварку элементаў, — тлумачыць Павел. — Працэс адбываецца прыкладна пры пакаёвай тэмпературы, у адрозненне ад класічнага гарачага кавання, дзе працуюць з распаленай сталлю».
Для вытворчасці сваіх вырабаў Павел выкарыстоўвае прафтрубу і ліставую сталь.
«Прафтрубу ў Кіраўску прадаюць па 3,60 за метр пагонны, у Мінску можна купіць і па 2 рублі, — распавядае майстар. — Я летась набыў у Мінску вялікую партыю, дык атрымалася больш выгадна. Сталёвы ліст памерам 1,20 на 2,5 метра каштуе каля 300 рублёў».
Практычна ўсю працу Павел робіць сам. Жонка дапамагае на этапе складання эскізаў — яна добра малюе. Двум сынам Паўла — 11 і 12 гадоў, і рамяством бацькі яны пакуль не цікавяцца.
«Бывае месяц пусты, а бывае, што не спраўляешся з замовамі»
Свае вырабы Павел не рэкламуе, бо ўпэўнены, што найлепшая рэклама — гэта «сарафаннае радыё». Але каталог сваіх вырабаў замовіў, яго паказвае сваім патэнцыйным кліентам.
Удзелу ў кірмашах майстар таксама пакуль не браў. Кажа, для перавозкі такога габарытнага і цяжкага тавару патрэбны грузавік, а яго ў Паўла пакуль няма. Але плануе купіць да лета, калі атрымаецца.
У асноўным замоўцы ў яго з Кіраўска, Бабруйска і Кіраўскага раёна.
«Неяк вазіў сястры ў падарунак у Маскву лавачку, стол, кветачніцу, — кажа мужчына. — Многія яе суседзі зацікавіліся, але як дастаўляць туды прадукцыю?»
Кошт каваных лавачак у Паўла пачынаецца ад 250 руб., мангалаў — ад 150. Казыркі для дома каштуюць ад 400 да 800 руб., паліцы для абутку — ад 120 да 300 руб. Нядаўна Павел зарабіў адразу аж 1200 рублёў — прадаў вялікія арэлі, праўда, у растэрміноўку.
Яшчэ рабіў чалавеку прыгожыя брамку, вароты і частку плота, дык толькі на гэтай замове зарабіў 2,4 тысячы рублёў.
Шкада, што такія заказы бываюць не занадта часта. Заробак у яго, як і ва ўсіх рамеснікаў, нерэгулярны.
«Бывае месяц пусты, а бывае, што не спраўляешся з замовамі і бегаеш, як уджалены, — усміхаецца суразмоўца. — Але ў сярэднім тысячы паўтары-дзве ў месяц можна зарабіць».
Вядома, спадзявацца яму, акрамя як на сябе, у такой працы няма на каго, аплачаны адпачынак ці бальнічны ніхто не дасць, затое ні ад каго не залежыш. Таму Павел пакуль не плануе мяняць працу.
«Ну а калі нешта з каваннем пойдзе не так, запасны варыянт заўсёды ёсць — у Маскву на працу зноў клікалі, — кажа мужчына. — На будоўлі я шмат чаму навучыўся».
«Уся мэбля была пасечана сякерай». Рыэлтары распавялі пра незвычайныя гісторыі з практыкі
«Часам людзі кажуць, што яны дачны дом купілі танней, чым абышлася печка». Прафесійны пячнік расказаў пра тонкасці свайго занятку
«З дыскрымінацыяй сутыкнулася толькі ў прыёмнай камісіі Акадэміі мастацтваў, а так ад гендарнай неадпаведнасці толькі плюсы». Як працуецца ў Беларусі жанчыне-кавалю
Каментары