Гісторыя1111

Чаму Горадзен стаў Горадняй?

Гісторык Мікола Волкаў у фэйсбуку расказаў пра заўважаныя ім заканамернасці ў называнні старажытных населеных пунктаў на тэрыторыі сучаснай і гістарычнай Беларусі, прымяніўшы метады параўнальнай лінгвістыкі. 

Стары замак у Гродне. Фота: Wikimedia Commons

«Працуючы разам з калегам над гісторыяй Берасця, высветліў, што назва горада і ў гістарычных крыніцах, і для мясцовага насельніцтва была мужчынскага роду, а з'яўленне формы «Берасце» ў ніякім родзе трэба інтэрпрэтаваць як гістарыяграфічную памылку.

Пры гэтым калегі звярнулі ўвагу на досыць выразна бачную заканамернасць: амаль усе старажытныя рускія гарады маюць назвы ў мужчынскім родзе. Гэта амаль правіла.

Трансфармацыя формы «Городенъ» у «Городно» — не гістарыяграфічная памылка, яна добра бачная па крыніцах XVI стагоддзя. А прычынай гэтага, верагодна, была Літва.

Таксама як з рускімі назвамі мужчынскага роду, уражвае распаўсюджанне жаночага роду сярод ранніх літоўскіх назваў: Крэва, Ліда, Вільна, Коўна і г. д. Можна дастаткова хутка дзясяткі такіх назваў адразу прывесці, згадваючы геаграфію гістарычнай Літвы.

Прычым русіны спрабавалі іх перакручваць у мужчынскі род кшталту: Ковенъ, Кревъ. Пазней з гэтым дапамаглі палякі, для якіх назвы кшталту «Керново» заўжды набывалі мужчынскі род — «Kiernów».

Я быў здзіўлены, калі па крыніцах XV-XVI стагоддзяў разабраўся, што вядомае мястэчка Ракаў пад Менскам называлася першапачаткова «Раково».

Адпаведна, літоўскім уплывам можна патлумачыць і з'яўленне Горадна/Горадні. Атрымліваецца такая цікавая дыхатамія мужчынскага і жаночага, рускага і літоўскага.

Каментары11

  • даведка
    29.01.2025
    «Молочный мир» сделал своим премиальным брендом «ГороденЪ», когда возглавил Гродненский облисполком Владимир Кравцов, уроженец Ленинградской области.
    Который речь на белорусском языке даже по бумажке не смог правильно зачитать.
  • Гарадзенец
    29.01.2025
    Чаму НН піша Гродна, Мінкс замест Горадня, Менск?
  • рабі пільна і зноў будзе Вільна
    29.01.2025
    але літоўская Вільня з нейкага перапуду цяперака мужчынскага роду - Вільнюс
 
Націсканне кнопкі «Дадаць каментар» азначае згоду з рэкамендацыямі па абмеркаванні.

Цяпер чытаюць

Яўген Дудкін патлумачыў, чаму стаў сакрэтным агентам КДБ16

Яўген Дудкін патлумачыў, чаму стаў сакрэтным агентам КДБ

Усе навіны →
Усе навіны

Польская паліцыя закрыла справу, заведзеную пасля суіцыду беларуса ў Варшаве

Оле-Эйнар Б'ёрндален больш не рэкардсмен па перамогах на чэмпіянатах свету

Ціханоўская: Вызваленні адбываюцца не праз гуманнасць Лукашэнкі, а праз ціск на рэжым36

Памёр Валеры Петрыкевіч3

У Перу паліцэйскі апрануўся ў касцюм капібары, каб захапіць наркадылера з доказамі злачынства ВІДЭА

Спецпрадстаўнік Трампа Кіт Келаг не бачыць Еўропы за сталом мірных перамоў38

Сапраўдная прычына, чаму моладзь усё часцей мае патрэбу ў псіхатэрапіі24

Спявак з Італіі заявіў, што яго ўжо запрасілі ў Маскву на «канцэрт міру»3

Мазырскі НПЗ прызнаў сваю стратнасць і расказаў пра павелічэнне загрузкі

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Яўген Дудкін патлумачыў, чаму стаў сакрэтным агентам КДБ16

Яўген Дудкін патлумачыў, чаму стаў сакрэтным агентам КДБ

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць