 |
| а.Аляксандар Надсан, апостальскі візытатар для беларусаў-каталікоў замежжа ФОТА АНАТОЛЯ КЛЕШЧУКА |
Калядныя сьвяты прыходзяць з занудлівай рэгулярнасьцю кожны год ужо колькі стагодзьдзяў. Столькі слоў было сказана пра гэтае сьвята, столькі прыгожых песьняў створана, што, здавалася б, ужо не засталося нічога новага сказаць. Дый ці трэба высільвацца на нешта новае, ці ня варта часам затрымацца і ўдумацца ў старое, ужо сказанае, як, прыкладам, толькі што прыведзеныя словы прарока Ісаі, сказаныя за больш чым сямсот гадоў да нараджэньня Хрыста.
“Дзіця нарадзілася нам…” Што можа быць больш бездапаможным, больш бяскрыўдным і адначасова больш нявінным, як нованароджанае дзіцятка? Ягонае існаваньне цалкам залежыць ад іншых людзей, у першую чаргу бацькоў. І трэба мець сапраўды закамянелае сэрца, каб не адчуць цеплыні й спагады, калі гэтая маленькая істота працягвае да цябе даверліва свае ручкі.
“Улада супачыла на ягоных плячох”. І вось гэты Ўладар сам добраахвотна аддаецца ў рукі сваіх падуладных, як бездапаможнае дзіцятка. Ён адмаўляецца ад якой-колечы сілы ці прымусу. Ён хоча людзкіх сэрцаў, каб у іх устанавіць сваё валадарства. А тут ніякі прымус не дапаможа, бо сэрца даецца толькі добраахвотна.
Такім чынам, Госпад Ісус ад самага пачатку адмаўляецца ўжываць сілу і прымус. Ягонае валадарства перш за ўсё ў сэрцах людзкіх: “Валадарства Божае ўнутры нас” (Лк 17:21). Ён ведаў, што той, хто пойдзе за ім добраахвотна, дзеля любові да Яго, будзе старацца жыць і рабіць так, як Ён, паводле словаў Сьвятога Апостала Паўла: “Хай у вас будуць тыя самыя пачуцьці, што ў Хрысьце Ісусе” (Піліп 2:5). У сьвятле гэтага зразумелымі стаюцца на першы погляд парадаксальныя словы Сьвятога Аўгустына: “Любі і рабі што хочаш”.
Ня ведаю, ці зразумелі гэта валадары гэтага сьвету, але яны адчулі ў гэтым малым дзіцятку небясьпеку для сябе і зрэагавалі ў адзіны спосаб, які яны ведалі: вырашылі зьнішчыць Яго. І хоць ім гэта тады не ўдалося, яны прынесьлі шмат гора і пакутаў іншым, ні ў чым ня вінным людзям. Але для іх гэта было няважна, гэта былі непазьбежныя ахвяры дзеля гэтак званага “агульнага дабра”. У сучаснай вайсковай тэрміналёгіі гэта называецца далікатна “lateral damage” (пабочныя страты). Бяда толькі, што ахвярамі ніколі не бываюць кіраўнікі, а толькі іх падуладныя.
Праблемы, якія існавалі ў часы Хрыста, засталіся і ў наш час, толькі яны набылі жахлівы, глябальны характар. Досыць глянуць на краіну, дзе нарадзіўся Хрыстос, дзе ўжо амаль паўстагодзьдзя ідуць намаганьні сілаю ўстанавіць “спакой” і “пабочныя страты” дасягаюць дзясяткаў, калі ня сотняў тысячаў бязьвінных ахвяраў.
У некаторых дзяржавах улады хочуць панаваць нават над думкамі і душамі сваіх падуладных, і яны ня супраць выкарыстоўваць дзеля гэтага тых, хто лічыць сябе духоўнымі правадырамі і настаўнікамі народу. Сумна тое, што знаходзяцца духоўныя правадыры, гатовыя шукаць падтрымкі ў сьвецкай улады, каб утрымаць сваё становішча. У гэтым няма нічога новага. У часы Хрыста духоўныя праваднікі Ягонага народу шукалі дапамогі ў сьвецкай улады, каб укрыжаваць Яго. Яны не разумелі, як не разумеюць у наш дзень і іхнія пераемнікі, што ёсьць рэчы, дзе ўсялякі прымус бясьсільны. Прыгадаем словы гусьляра ў паэме Янкі Купалы “Курган”:
Сілен, княжа, караць, галаву сілен зьняць,
Не скуеш толькі дум ланцугамі.
Сёньня мы глядзім зь непакоем на нашых дзетак і думаем, якая будучыня іх чакае. Хрыстос прыйшоў у сьвет як дзіцятка і працягваў рукі, каб знайсьці месца ў нашых сэрцах. Ён робіць гэта і ў наш час. Але дзьверы сэрца адчыняюцца толькі зьсярэдзіны. А “сэрца вашае, дзе скарб ваш” (Мц 6:11).
У гэты сьвяты дзень Нараджэньня Хрыстовага жадаю ўсім знайсьці свой скарб, які б стаўся асноваю лепшай будучыні для нашых дзетак, для нашай краіны і для ўсяго сьвету.
Хай Князь супакою, Госпад і Бог наш Ісус Хрыстос, які дзеля нас нарадзіўся ў Бэтлееме, блаславіць вас і будзе заўсёды з вамі.
Каляды 2002 г.
а.Аляксандар Надсан, апостальскі візытатар для беларусаў-каталікоў замежжа
