Piracha — jość u Brazilii takaja niezvyčajnaja mova: maci i baćku tam nazyvajuć adnolkava
U Brazilii jość takaja niezvyčajnaja mova piracha (pirara) — adna z tych moŭ, vakoł jakich adbyvajucca surjoznyja linhvistyčnyja batalii. Chacia nośbitaŭ movy ŭsiaho kala 400 čałaviek, jany nie pierajšli na partuhalskuju i navat źjaŭlajucca monalinhvami.
Što cikavaha ŭ hetaj movie:
— Na movie piracha možna i nie razmaŭlać, na joj možna śvistać, napiavać i jaje možna kadziravać u muzycy.
Takim čynam na movie piracha možna «razmaŭlać» prosta pry dapamozie vyšyni hukaŭ, nacisku i rytmu. Maci vučać svaich dziaciej hetkaj movie, napiavajučy im z małoha adny i tyja ž mieładyčnyja malunki.
— Samaja prostaja ŭ fanietyčnym płanie mova — usiaho 10 faniem (niekatoryja navukoŭcy śćviardžajuć, što faniem usio-tki 12), ale pry hetym jość 3 sensaadroźnivalnyja tony. Zyčnych u movie žančyn – 6, u mužčyn – 7 (žančyny zamiest S kažuć Ch).
— Piracha — nadzvyčaj redkaja mova, u jakoj niama nasavych, M źjaŭlajecca ałafonam B, a N — ałafon H.
— Ličebniki praktyčna adsutničajuć, ale jość dva słovy, jakija vykonvajuć ich rolu: «niekalki» (1-4) i «šmat» (5 i bolej).
Tłumačycca heta tym, što dla kultury piracha ličby nie źjaŭlajucca niečym patrebnym. Była sproba navučyć ličyć piracha na praciahu… 8-mi miesiacaŭ chacia b da 10-ci i z hetaha ničoha nie vyjšła — «vypuskny ekzamien» usie družna pravalili, navat nie zdoleli rašyć zadačku «1+1». Ematykon smile. Piracha nie ličać navat na palcach. Dadakovyja daśledavańni pakazali, što ŭ piracha całkam adsutničaje kancepcyja liku.
— Nie zusim zrazumieła ci ŭ movie piracha jość paznačeńnie koleraŭ i ŭłasna kancepcyja «koleru».
— Niama liku navat u zajmieńnikaŭ.
— Zajmieńniki chutčej za ŭsio zapazyčanyja.
— Niama słoŭ dla paznačeńnia času. Piracha žyvuć «tut i ciapier» – usio ich žyćcio adbyvajecca tolki ciapier i tamu jany nie majuć, naprykład, mifałohii ab stvareńni žyćcia.
Maci dzieciam nie raskazvajuć kazak (ich prosta niama) i ŭvohule nichto nikoli nie raskazvaje jakich-niebudź historyj. Niama anijakaha mastactva. Usio, što niavažna dla «ciapier», piracha zabyvajuć imhnienna i nie durać sabie hołaŭ. Navat kali vy zapytajeciesia ŭ piracha imiony ich babul i dziadul, to redka chto ŭzhadaje. Usprymańnie navakolnaha ŭśvietu ŭ piracha vielmi prostaje: « Usio — adnolkavaje, rečy zaŭsiody jość»
— Piracha majuć samuju prostuju ŭ śviecie sistemu rodnaści: adno słova dla maci i baćki, a taksama adno słova dla bratoŭ i siaścior… i ŭsio.
— Mova piracha, mahčyma, abviarhaje teoryju Čomskaha pra toje, što ŭsie movy rekursiŭnyja, pakolki, mahčyma, jość adzinaj movaj u śviecie, jakaja nie maje padparadkavalnych skazaŭ.
— Piracha nazyvajuć siabie «pramyja (ščyryja, prostyja) ludzi».
— Misijanier, jaki niekatory čas žyŭ ź piracha ŭ vyniku admoviŭsia ad chryścijanstva i staŭ ateistam:)))
Kamientary