U kancy 2015 hoda ŭ vydaviectvie «Biełaruskaja navuka» vyjšaŭ dysk, jakoha ŭžo daŭno čakali tyja, kaho cikaviać biełaruskaja mova i litaratura XIX stahodździa.
«Kankardans biełaruskaj movy XIX st.», stvorany ŭ Instytucie movaznaŭstva Akademii navuk (aŭtar-składalnik N.M. Siankievič), ujaŭlaje saboj kompleks słoŭnikaŭ, składzienych na asnovie poŭnaha korpusa tekstaŭ biełaruskaj litaratury hetaha pieryjadu. Korpus uklučaje praktyčna ŭsie tvory mastackaj litaratury, napisanyja ŭ XIX st. na biełaruskaj movie, jakija zachavalisia da našaha času. Pieravažnaja bolšaść tekstaŭ źjaŭlajucca aŭtentyčnymi, i, što asabliva kaštoŭna, jany padadzienyja ŭ kankardansie ŭ amal niaźmiennym vyhladzie: tranślitaracyja z łacinskaha ałfavita na kiryličny i minimalnaje redahavańnie tekstaŭ nie zakranuli charakternych asablivaściaŭ movy ich aŭtaraŭ.
Kompleks słoŭnikaŭ, składzienych na asnovie tekstaŭ, uklučaje ŭłasna kankardans (daviednik, u jakim kožnaje słovaŭžyvańnie tekstu supravadžajecca tekstavaj ilustracyjaj i źviestkami pra jaho častatu i miescaznachodžańnie), pakazalnik słoŭ, 6 častotnych słoŭnikaŭ i advarotny słoŭnik. Akramia słoŭnikaŭ i tekstaŭ tvoraŭ, «Kankardans biełaruskaj movy XIX st.» źmiaščaje dva roznych pa źmieście i pa formie padačy materyjału śpisy tekstaŭ, jakija ujaŭlajuć saboj sistematyzavany biblijahrafičny daviednik biełaruskamoŭnaj mastackaj litaratury hetaha pieryjadu.
Ahulny kankardans dapoŭnieny niekalkimi aŭtarskimi kankardansami: V. Dunina-Marcinkieviča, A. Jelskaha, K. Kahanca i K. Kalinoŭskaha.
Va ŭvodzinach da kankardansa aŭtary dajuć vyčarpalnuju infarmacyju ab korpusie tekstaŭ i słoŭnikach, prapanoŭvajuć aptymalny sposab karystańnia daviednikam.
«Kankardans biełaruskaj movy XIX st.» źjaŭlajecca ŭnikalnym prajektam, jaki ŭpieršyniu ažyćcioŭleny ŭ biełaruskaj leksikahrafii. Śpiecyjalisty ŭ roznych halinach movaznaŭstva atrymali vielmi zručny daviednik, jaki zabiaśpiečyć ich roznabakovaj, dastupnaj i, hałoŭnaje, abjektyŭnaj infarmacyjaj ab biełaruskaj litaraturnaj movie na etapie jaje stanaŭleńnia, jaki z-za adsutnaści dastatkovaha faktyčnaha materyjała zastajecca adnym z najmienš daśledavanych pieryjadaŭ u historyi biełaruskaj movy.
Nie mienš karysnym budzie kankardans dla litaraturaznaŭcaŭ, a taksama dla šyrokaha koła čytačoŭ, jakija atrymali dostup da bahataj skarbnicy tvoraŭ biełaruskaj mastackaj litaratury XIX stahodździa.
Hałoŭny ideołah Biełarusi znajšoŭ u krainie «psieŭdapatryjatyčnyja jačejki» i zaklikaŭ da zmahańnia ź imi «adzinym bajavym kułakom»23
Kamientary