Hetaje žadańnie siamji ahučyŭ kniaź Maciej Radzivił, jaki ciapier razam ź Mikałajem Radziviłam haściuje ŭ Minsku, raspavioŭ «Našaj Nivie» Hleb Łabadzienka.
7 lipienia siamja Radziviłaŭ maje namier źviarnucca da arcybiskupa Tadevuša Kandrusieviča pa dabrasłavieńnie. Jany chočuć, kab Čyrvony kaścioł užo sioleta pryniaŭ prach Mahdaleny, kvatera jakoj mieściłasia ŭ domie, što staić sprava ad kaścioła.
Mahdalena Radzivił ciapier pachavanaja razam z dačkoj i blizkaj siabroŭkaj u Šviejcaryi, kudy pierajechała ŭ 1932-m hodzie i dzie pamierła ŭ 1945-m.
«Jana chacieła viarnucca ŭ Biełaruś, — kaža Hleb Łabadzienka. — I pra heta nie skazana ŭ testamiencie tolki tamu, što ŭ 1943 hodzie, kali jana jaho pisała, Minsk byŭ akupavany. Jana i ŭjavić nie mahła, što kaliści jaje vola zmoža być vykananaja. Ciapier ža, dziakujučy naščadkam, jość takaja mahčymaść. Pavodle voli Mahdaleny razam ź joj była pachavanaja jaje blizkaja siabroŭka. I hetuju volu siamja parušać nie choča. Tamu ŭ vypadku pierapachavańnia abiedźvie kabiety znojduć spačyn u Biełarusi».
Kvatera Mahdaleny Radzivił była adnym z najvialikšych kulturnych asiarodkaŭ biełaruščyny ŭ tahačasnym Minsku.
8 lipienia spoŭnicca 155 hod z dnia naradžeńnia Mahdaleny Radzivił. Hleb Łabadzienka źviartaje ŭvahu, što mienavita napiaredadni hetaj daty naščadki vyrašyli ahučyć znakavuju navinu.
Radziviły dobra viedajuć rolu Mahdaleny ŭ biełaruskaj kultury. Jana finansavała biełaruskija škołki, pieršyja knihi Maksima Bahdanoviča, Jakuba Kołasa, Kanstancyi Bujło — vydańni Biełaruskaha vydavieckaha tavarystva. Płaciła stypiendyju studentam-biełarusam, jakija navučalisia ŭ Pieciarburhu, apiekavałasia tamtejšaj biełaruskaj biblijatekaj. U 1918 hodzie horača padtrymała stvareńnie Biełaruskaj Narodnaj Respubliki.
Mahdalena Radzivił (1861—1945, u dziavoctvie — Zaviša) naradziłasia 8 lipienia 1861 hoda ŭ Varšavie. U 1906 hodzie vyjšła zamuž za maładziejšaha za siabie na 19 hod Mikałaja Radziviła (1880—1914), jaki byŭ aktyŭnym źbiralnikam biełaruskaha falkłoru.
Paśla zaniaćcia Minska balšavickimi vojskami vyjechała ŭ Varšavu. U 1919 sprabavała viarnucca ŭ Minsk, ale atrymała admovu novych uładaŭ. Źmianiŭšy niekalki miescaŭ žycharstva, u 1932 pryjechała ŭ Fryburh (Šviejcaryja), adkul praciahvała padtrymlivać niekatoryja biełaruskija supołki. Pamierła 6 studzienia 1945 hoda tam ža, u klaštary siaścior-daminikanak. Pachavanaja ŭ Fryburhu.
Žycharcy Mahilova pahražajuć kryminałkaj za toje, što źniała ranišniuju čarhu ŭ rehistraturu1
Kamientary