 |
Dzied Jakub i baćka naradzilisia ŭ Rasiei, ja j maje braty — u Polščy, dzieci bratoŭ — u SSSR, a ŭnuki — u niezaležnaj Biełarusi… Ale, ujavicie, amal usie naradzilisia ŭ adnoj chacie! [u vioscy Bruskaŭščyna, što na Maładziečanščynie - NN].
U 1942 h. Lonhina Zacharkievič uziała šlub z Uładzimieram Bryleŭskim, u toj čas načalnikam Smarhonskaha, a potym — Žodziškaŭskaha rajonu.
U 1943 h. muža aryštavała SD i kinuła ŭ sumnaviadomuju Vialejskuju turmu. Bryleŭskich užo pahruzili ŭ ciahnik dla vysyłki ŭ niamiecki kanclahier, ale ŭ Fanipali Lanhina i Ŭładzimier nadumalisia ŭciakać. Im paščaściła pierakanać achovu, što jany «tolki nabiaruć vady».
Jechać u Miensk ci viartacca na małuju radzimu było niebiaśpiečna, tamu Bryleŭskija pierabralisia ŭ tahačasnuju «stalicu» Biełarusi — Ryhu, dzie niekatory čas pracavali ŭ biełaruskaj versii prapahandysckaha časopisu «Novy šlach». A ŭletku 1944 h. jany ŭžo nazaŭsiody pakinuli Biełaruś.
Paśla troch hadoŭ pobytu ŭ lahierach dla pieramieščanych asob u Nižniaj Saksonii Bryleŭskija pierabralisia ŭ ZŠA, pasialilisia ŭ štacie Ńju‑Džerzi, u naskroź biełaruskim haradku Saŭt‑Ryver:
Saŭt‑Ryver byŭ horadam industryi žanočaj vopratki, a hetym samym horadam imihrantaŭ: polskich, madziarskich i biełaruskich, abo ruskich -- jak jany siabie nazyvali — emihrantaŭ piaredadnia Pieršaj suśvietnaj. Biełaruskija emihranty, na dziva, amal usie byli z‑pad Maładziečna. Amal usie maje ziemlaki, jakija znali majho dzieda j baćku. Tut ja znajšła dvuch dziadźkoŭ: Andreja Vajciachoviča j Tamaša Aŭsiajonka. Dla ich ja była žavarankam z rodnaha pola.
Lonhina Bryleŭskaja aktyŭna ŭklučyłasia ŭ biełaruskaje hramadzkaje žyćcio ŭ Amerycy. Jana była adnym sa stvaralnikaŭ Biełaruskaha kanhresavaha kamitetu ŭ Amerycy, brała ŭdzieł u roznych biełaruskich akcyjach u Ńju‑Džerzi, Ńju‑Jork‑sici, Vašynhtonie.
Mienavita Bryleŭskija, Barys Kit, Franuk Šaŭroŭski spryčynilisia da pašyreńnia biełaruskaj kałonii ŭ Saŭt‑Ryvery i jaho vakolicach. Jany vypisali ŭ Saŭt‑Ryver niekalki dziasiatkaŭ biełaruskich siemjaŭ. I horad, poruč ź Ńju‑Jorkam, staŭ adnym z centraŭ biełaruskaści ŭ Złučanych Štatach. Biełarusy tut zbudavali ŭłasnymi rukami carkvu, hramadzki centar, zasnavali ŭłasnyja mohiłki. Na ich ciapier bolš za 260 pachavańniaŭ.
Što da zarobku hrošaŭ, to spačatku ja pracavała na fabrycy, a potym, kali skončyła kursy, — sakratarkaj u bujnoj inžynernaj firmie. Spoŭniłasia mnie sorak hadoŭ, i ja zvolniłasia. Uvieś horad pracuje, a ja tolki z sabakam hulaju.
Prajšło dva tydni j ja razumieju, što žyć tak nie mahu. Ubačyła ŭ hazecie abjavu, što na ŭźbiarežžy akijanu pradajecca hatel. Pryjechała, pahladzieła — dobraje, bojkaje miejsca. Nabyła jaho i try z pałovaj hady adna jaho dahladała. Była j kiraŭnicaj, i vyšybałaj, i prybiralnicaj. Navat pa mordzie prychodziłasia bić.
U 1976 h. Bryleŭskija pierabralisia, jak i mnohija biełaruskija pensijaniery ŭ ZŠA, u Fłarydu. Jany pasprabavali tam stvaryć biełaruskuju arhanizacyju, ale miascovyja biełarusy — ich tam žyvie kala 40 tys. — pastavilisia da hetaha varoža. Tamu Bryleŭskija reprezentavali Biełaruś tolki na roznych etničnych festvyvalach ci schodach fłarydzkaha adździełu Arhanizacyi paniavolenych narodaŭ.
U adnym ź listoŭ Lonhina Bryleŭskaja pisała, što paśla śmierci Haliny Minkievič‑Astroŭskaj i Mikałaja Minkieviča, Jana i Alicyi Piatroŭskich, Mikałaja Ščorsa, Uładzimiera Bryleŭskaha biełaruskaja Flaryda pierastała isnavać. Jana pamyliłasia, biełaruskaj Flarydy nia stała ź jejnym adychodam.
***
Pachavanaja Lonhina Bryleŭskaja 10 lipienia na biełaruskim mohilniku parafii śv. Jeŭfrasińni Połackaj u Saŭt‑Ryvery, pobač sa svaim mužam.
 Aktyŭ Biełaruskaha kanhresavaha kamitetu Ameryki. Lonhina Bryleŭskaja - piataja źleva ŭ atačeńni Uładzimiera Pielasy, Barysa Ščorsa, a. Mikałaja Łapickaha, Ivana Kasiaka. Krajni sprava - Uładzimier Bryleŭski. Saŭt-Ryver. Na hanku pieršaj biełaruskaj carkvy na Ŭajtched-aveniu. Zdymak 1960 h. |
 Na Tydni Paniavolenych narodaŭ. Uładzimier Bryleŭski, Halina i Ŭładzimier Minkievičy, Lonhina Bryleŭskaja. Majami (Flaryda). Zdymak kanca 1970-ch |
 Lonhina Bryleŭskaja, pa biełaruskaj tradycyi ŭ ZŠA, pastaviła sabie pomnik adrazu pa śmierci muža. Na biełaruskim mohilniku ŭ Saŭt-Ryvery. |
