«I ŭ doždž, i ŭ śnieh viarchom». Školnica pryručyła dzikuju kabyłu FOTY
U vialikaj haspadarcy siamji Hućko ź vioski Amnievičy, što ŭ Baranavickim rajonie, koni byli amal zaŭsiody, jak tolki atrymałasia zarabić na pieršuju kabyłku. Biez hetaj žyvioliny na vioscy jak biez ruk, adnak dla 15-hadovaj Kaci koni z samaha dziacinstva — nie prosta pamočniki, a siabry i asnoŭnaje chobi. A jašče ź imi źviazanaja jaje hałoŭnaja mara: adkryć ułasny konny kłub.
Kacia nie padobnaja na svaich ravieśnikaŭ: surjoznaja nie pa hadach i razvažlivaja. Jana nie ŭ temie chajpaŭ i apošnich trendaŭ jutuba, moža pasłuchać rep, ale nie sočyć za navinkami, bo ŭ cełym addaje pieravahu kłasicy. Adzinuju dyskateku, što niepadalok, u Haradziščanskim domie kultury, i tuju nie naviedvaje — sumna.
Paśla zaniatkaŭ u tym ža Haradziščy jana zakidvaje rukzak za plečy i siadaje na školny aŭtobus, jaki advozić jaje damoŭ, u Amnievičy. Kacia imkniecca chutčej zrabić chatniaje zadańnie, kali treba, dapamahčy što baćkam pa haspadarcy i adrazu da svajoj Adel — dvuchhadovaj paŭkroŭki: napałovu — kabardzinki, napałovu — hanovierskaj.
Kachańnie, jakoje ciahnie na kinascenar
Amnievičy — rodnaja vioska baćki Kaci Valancina. Siońnia tut staić dvaroŭ 70, ale maładych siamiej nie naźbirajecca i piać.
Siudy, u baćkoŭskuju chatu, Valancin i pryvioŭ svaju žonku Irynu, jakaja naradziła jamu troch dačok: starejšyja Vala i Nastaśsia ŭžo źjechali ŭ inšyja harady vučycca muzyčnaj i kandytarskaj spravam.
Valancin žartuje, što pra historyju jaho ź Irynaj kachańnia možna było b źniać film, jaki pa siužetnym napružańni abyšoŭ by ŭsie inšyja ŭ lubym kinakonkursie. Raśli jany ŭ roznych vioskach, ale viedali adno adnaho praz ahulnych znajomych: sa starejšaj siastroj Iry Valancin navat pracavaŭ na adnym paštovym vuźle.
Ale zavarušycca i zrabić niejki surjozny krok nasustrač pryhožaj i haspadarlivaj dziaŭčynie (maci Iryny pamierła, kali joj było 12 hadoŭ, tamu dziaŭčynie rana pryjšłosia stać samastojnaj) jaho prymusiła tolki navisłaja kankurencyja. Irynie zrabiŭ prapanovu inšy chłopiec, užo navat była pryznačanaja data viasiella i viančańnia — 13 lutaha.
Svajaki Valancina pačali nahniatać: «Takuju dziaŭčynu ŭpuskaješ — ałkaholiku addaješ!» Za miesiac da viasiella Iry Valancin niejak nahnaŭ jaje na prypynku i pryvioz u baćkoŭski dom: dziaŭčynie jon taksama daŭno padabaŭsia, ale raz prapanoŭ nie pastupała, to pahadziłasia pajści zamuž za taho, chto byŭ sprytniejšym. Praŭda, u vyniku pieramožcam usio ž akazaŭsia Valancin. «Niedamuž» paśla, kaniečnie, sprabavaŭ bujanić, viarnuć niaviestu, ale ničoha nie atrymałasia.
Siońnia razam z maci Valancina jany dahladajuć vialikuju haspadarku: byki, indyki, kury, try hiektary ziamli i, kaniešnie, koń. Heta pry tym, što kožny ź ich jašče pracuje: Iryna — dajarkaj, a Valancin — traktarystam u pryvatnika na fiermierskaj haspadarcy.
Konnyja historyi
Pieršuju kabyłu sabie ŭ haspadarku Valancin nabyŭ jašče ŭ maładyja hady. Addaŭ niekalki zarobkaŭ, ale paśla jana akupiłasia ź liškam: za try tydni pracy ŭ siezon ź joj na leciščach jon lohka moh zarabić siaredni miesiačny viaskovy zarobak.
Apošniaja kabyła Maška prasłužyła siamji vieraj i praŭdaj 22 hady: haspadary ŭsio dumali, što jana zmoža naradzić žarabia, ale žyviolina nijak nie pakryvałasia, kolki sprob ni rabili.
Mienavita na Mašcy baćka vučyŭ Kaciu jeździć viarchom (jon — adziny ŭ siamji, chto pa-majstersku heta robić: navat praź viaskovyja płaty raniej skakaŭ) — i heta stała jaje samym lubimym sposabam baŭleńnia času.
Kali Maški nie stała, dziaŭčyna pačała čeznuć na vačach. Baćki nie mahli spakojna hladzieć na stan dački i padaryli novuju kabyłu na dzień narodzinaŭ: 24 vieraśnia, kali Kaci spoŭniłasia 15 hod.
Padarunak mary
«Spačatku my šukali kania ŭ internecie — abrali adzin varyjant pa abjavie ŭ Minsku, ale kali pryjechali pahladzieć, ubačyli, što taja kabyła nie vielmi vysokaja: mnie ž chaciełasia adšukać takuju, na jakoj ja b mahła hodna vystupać na spabornictvach», — raskazvaje Kacia.
Dva hady tamu jana trapiła ŭ łahier konnaha kłuba «Troja», što niepadalok ad Amnievičaŭ, u vioscy Zialonaja, i amal adrazu paprasiłasia pracavać tam vałancioram. Za toje, što vałanciory dahladajuć žyvioł, prybirajucca na terytoryi, jany majuć prava zajmacca biaspłatna.
Kacia pryjšła ŭ kłub užo padrychtavanaj, tamu vielmi chutka navučyłasia vykonvać usie asnoŭnyja truki džyhitoŭki: skački stojačy i ŭniz hałavoj, na dvuch koniach i hetak dalej. Biez padzieńniaŭ u takim vidzie sportu, kaniečnie, nie abychodzicca, ale surjoznych traŭm Kacia nie atrymlivała. Tolki adzin raz niaŭdała saskočyła z kania i pryziamliłasia na piatki, tady nohi raspuchli na niekalki dzion.
Z 16 kłubnych koniej Kaci dastałasia piacihadovaja biełaruskaja zapražnaja Niura, ź jakoj jana paŭsiul i vystupaje. U kožnaha kania, jak i ŭ čałavieka, svoj charaktar i temp, tamu vielmi važna adrazu pasiabravać z tym samym, jaki stanie dla vieršnika najlepšym partnioram. Ale navat pry ŭdałym partniorstvie ź Niuraj Kacia ŭsio adno maryła pra ŭłasnaha kania.
Mienavita haspadynia «Troi» Śviatłana Kryvickaja paraiła Kaci źviarnucca da ajca Źmitra z Žyrovič. Nastajaciel Słonimskaha Śviata-Trajeckaha sabora Źmicier Siomucha dahladaje ŭnikalny zaasad, na terytoryi jakoha amal biez abmiežavańniaŭ hulajuć nie tolki koni, ale i miadźviedź, i navat viarblud.
U Žyrovičach Kacia sustrełasia narešcie sa svajoj Adel — šakaładnaj vysokaj kabyłaj. Kaštavała siamji jana 900 dalaraŭ. Praŭda, prosta tak zabrać jaje nie atrymałasia, heta vam nie mašyna z sałona.
«Amal usie koni śviatara žyvuć u dzikich, naturalnych umovach, pryjšłosia siłaj zahaniać Adel u chleŭ i sprabavać nakinuć na jaje abroć — jana nijak nie davałasia, stanaviłasia na dyby. Tolki nakinuŭšy joj na šyju piatlu, my zmahli choć niejak upravicca ź joj i advieści da mašyny», — raskazvaje Kacia.
Transpartavali Adel u śpiecyjalnaj kaniavozcy. Pieršyja dni jana prastajała ŭ chlavie: Kacia sprabavała pryvučyć jaje jeści z ruk i ŭvohule da pastajannaj čałaviečaj prysutnaści. Praz čatyry dni kabyła ŭžo była nie suprać, kab novaja haspadynia vyvodziła jaje na vulicu. Treba było jašče niekalki tydniaŭ, pierš čym jana dazvoliła nadzieć na siabie abroć, siadło, a paśla i pryzvyčaiłasia da čałaviečaj vahi na śpinie.
U miesiac na charčavańnie kania sychodzić kala 500 kiłahramaŭ siena. Taksama Adel dajuć avios i jačmień. Usio heta Hućko narychtoŭvajuć, zapasajuć sami. Žartujuć, što pakul haradskija letam adpačyvajuć na kurortach, jany tut pracujuć u niekalki źmien.
Ale samy lubimy łasunak Adel — morkva, jakuju jana atrymlivaje za pasłuchmianaść.
Z marami pra ŭłasny konny kłub
«Jak tolki dačka abjeździła Adel, dyk užo pačała prosta na joj jeździć u konny kłub — i ŭ doždž, i ŭ śnieh, jak ja ni łajaŭsia», — miakka skardzicca baćka.
«Aha, a ŭ haspadarcy nam vykarystoŭvać kania nie daje, zabaraniaje — usio trenirujecca», — praciahvaje maci.
I tak, sapraŭdy, jakoje b ni było za aknom nadvorje, dziaŭčyna zaprahaje viernaha siabra i imčyć za 5 kiłamietraŭ u Zialonuju, na treniroŭki i da inšych koniej. Mo, tamu i nie chvareje — zahartavanaja.
Jość i jašče adna nahoda naviedvać lubimaje miesca čaściej: na treniroŭkach Kacia paznajomiłasia sa svaim chłopcam Vadzimam. Jon vučycca na traktarysta, ale taksama maje prychilnaść da adnakapytnych. U kłubie zajmajucca i siabry Kaciaryny: u rodnaj vioscy siabroŭ-adnahodak nie znajšłosia.
«Ja vielmi chaču stać vieterynaram, choć z chimijaj i bijałohijaj nie vielmi siabruju, ale dziela mety možna viedy i padciahnuć. Heta mnie abaviazkova spatrebicca ŭ budučyni, kali spraŭdzicca maja mara pra ŭłasny konny kłub. Kali chto z žyvioł zachvareje — ja adrazu budu viedać, što rabić», — dzielicca samym patajemnym dziaŭčyna.
I čamuści, hledziačy na jaje ŭpeŭnienaść i nastojlivaść, vierycca, što ŭsio ŭ jaje ŭdasca.
Asudžany za «Hajun» da chimii brat Ihara Łosika ŭciok ź Biełarusi1
Asudžany za «Hajun» da chimii brat Ihara Łosika ŭciok ź Biełarusi
Piśmieńnica Taćciana Zamiroŭskaja raskazała pra novuju knihu, sny pra Łukašenku, košt žyćcia ŭ Ńju-Jorku i toje, čamu złuje na niekatorych biełarusaŭ1616
Kamientary