«Ja mahu nie dychać pad vadoj 5 chvilin i 40 siekund». Razmova z čempijonam Biełarusi pa frydajvinhu
Niahledziačy na svajo šmattysiačahadovaje isnavańnie, frydajvinh staŭ adnosna ahulnaviadomym i raspaŭsiudžanym tolki niadaŭna. Da vynachodnictva śpiecyjalizavanaha ryštunku jon zastavaŭsia praktyčna adzinaj viadomaj i dastupnaj čałavieku mahčymaściu dziejničać pad vadoj. U Biełaruś frydajvinh pryjšoŭ mienš za dziesiać hadoŭ tamu, a zusim niadaŭna novy rekord našaj krainy ustalavaŭ Alaksandr Zajkin, jaki prapłyŭ pad vadoj na adnym dychańni ažno 183 mietry!
U hutarcy z Alaksandram my daviedalisia pra toje, što ŭjaŭlaje saboj hety niezvyčajny vid sportu i nakolki jon raźvity ŭ Biełarusi.
— Alaksandr, raskažycie padrabiaźniej pra frydajvinh, jakim vy zajmajeciesia, i pra vaš rekord.
— U adroźnieńnie ad dajvieraŭ, frydajviery nie vykarystoŭvajuć śpiecyjalnaj ekipiroŭki, jakaja dapamahaje dychać pad vadoj. Hetym sportam možna zajmacca jak u basiejnie, tak i ŭ adkrytym vadajomie. U frydajvinhu ŭ basiejnie jość try dyscypliny: zatrymka dychańnia ŭ nieruchomym stanie (statyka) i dźvie dynamičnyja dyscypliny: nyrańnie ŭ daŭžyniu biez łastaŭ i ŭ łastach (monałaście). Ja pastaviŭ rekord Biełarusi ŭ nyrańni ŭ daŭžyniu z monałastam. Papiaredni rekord taksama naležaŭ mnie — 165 mietraŭ. Zaraz ja pabiŭ jaho, prapłyŭšy pad vadoj 183 m. Suśvietnym rekordam — 300 m — vałodaje palak Mateuš Malina. Moj asabisty rekord pa zatrymcy dychańnia — 5 chvilin i 40 siekund.
— Nakolki raźvity frydajvinh u Biełarusi? Dzie vy trenirujeciesia?
— U nas jość talenavity instruktar i arhanizatar Mikałaj Śpiryn, kiraŭnik kłuba «Enierhija hłybini», stvorany Alaksandram Bobryšavym, jaki i abjadnoŭvaje ŭsich minskich frydajvieraŭ. Mikałaj Śpiryn stvaryŭ letam 2017 hoda hramadskaje abjadnańnie Fiederacyja frydajvinhu Biełarusi. Da hetaha my adnosilisia da rasijskaj fiederacyi, u jakoj jość svaje prahrama trenirovak i płany padrychtoŭki instruktaraŭ.
Trenirovačnaja baza — basiejn «Frystajł» na vulicy Surhanava. Chłopcy trenirujucca tam pa viečarach. U mianie pa viečarach nie atrymlivajecca praz pracu, tamu trenirujusia samastojna pa ranicach ŭ basiejnie «Alimp» na vulicy Jakuba Kołasa try razy na tydzień pa hadzinie-paŭtary.
Hety sport naohuł vielmi małady. Spradvieku ludzi nyrali pa žemčuh, pa hubki, z metaj padvodnaha palavańnia, dla vajskovych patrebaŭ. Spartyŭny intares da apuskańnia na hłybiniu ŭźnik u 1950-ch hadach u Jeŭropie: pačali nyrać u zakład, chto hłybiej, spaborničać, chto daŭžej pad vadoj pratrymajecca. U pačatku 2000-ch ruch frydajvinhu pryjšoŭ u Rasiju, a zatym i da nas.
— Jak vy daviedalisia pra hety vid sportu?
— Kali ja ŭpieršyniu ŭbačyŭ na jutubie rolik pra toje, jak talenavity francuz-frydajvier nyraje na hłybiniu, ja jaho zahledzieŭ da dzirak, pačaŭ hladzieć inšyja tematyčnyja videa. Tak i daviedaŭsia pra isnavańnie takoha cikavaha vidu sportu. Ja pačaŭ z hłybinnaha frydajvinhu. U 2012 hodzie ŭpieršyniu źjeździŭ u Jehipiet, dzie asvoiŭ apuskańnie na hłybiniu. Z taho času kožny hod ja apuskaŭsia ŭsio hłybiej.
U 2015 hodzie ŭ Biełarusi prajšoŭ pieršy adkryty čempijanat pa frydajvinhu. A ŭžo sioleta adbyŭsia druhi, u jakim brali ŭdzieł spartsmieny z Ukrainy, Rasii, Polščy, Litvy. Z kožnym hodam naša majsterstva raście vialikimi tempami. Usio čaściej my vyjazdžajem na mižnarodnyja spabornictvy, zajmajem pryzavyja miescy.
Hety sport nie zarehistravany ŭ ministerstvie, tamu nijakaha dziaržaŭnaha finansavańnia niama. Časta ŭ roznych krainach kamandy frydajvieraŭ źbirajuć hrošy z dapamohaj kraŭdfandynhu.
— Nakolki frydajvinh darahoje chobi?
— U Biełarusi zarabić, kali ty frydajvier, niemahčyma: sponsaraŭ zusim mała. Maja asnoŭnaja praca — doktar manualnaj terapii.
Kab zajmacca frydajvinham, nie patrebna takaja ekipiroŭka, jak dla zaniatkaŭ dajvinham. Hałoŭnaje — łasty: trenirovačnyja, jakija kaštujuć kala 50 rubloŭ, i monałast dla spabornictvaŭ, jaki moža kaštavać 700 rubloŭ i vyšej, ale słužyć vielmi doŭha. Arendu basiejna dla trenirovak ja apłačvaju sam.
U našych basiejnach tempieratura vady 26—27 hradusaŭ — aptymalnaja tempieratura dla spartsmienaŭ-płyŭcoŭ, pakolki ich vid sportu vielmi aktyŭny. Frydajvinh ža zasnavany na pasłableńni i zaspakajeńni, heta nie chutkasny sport, tamu ŭ takoj vadzie stanovicca choładna i pačynajucca dryžyki, što vielmi mocna spalvaje kisłarod. Vyjście — tonki hidrakaścium, jaki kaštuje ad 300 rubloŭ.
Najlepšaje miesca dla trenirovak — Čyrvonaje mora, pakolki tam niama pierapadaŭ tempieratur, patrebnaja hłybinia, prazrystaja vada. Vyjezdy na takija treniroŭki kaštujuć dosyć vialikich hrošaj.
— Ci nyrali vy ŭ jakich-niebudź biełaruskich vadajomach?
— U nas mała hłybokich azior. Spačatku my nyrali ŭ aziorach Rudakova, Śvietłaje, ale ich hłybinia mienšaja za 30 m. Tamu nam stała sumna, i my pajechali na Lepielskija aziory. Potym nyrali ŭ voziery Doŭhim kala horada Hłybokaje na hłybiniu 47 mietraŭ. Na dnie absalutna niama śviatła: paśla 20 mietraŭ nadychodzić noč. Znajści niešta cikavaje tam składana, pakolki dno saprapielevaje — vielmi druzłaje. My tam nie adzin hruz zhubili. A hetaj zimoj płanuju nyrnuć na hłybiniu pad lodam.
— Ci jość niejkaje niehatyŭnaje ŭździejańnie ad zaniatkaŭ frydajvinham na zdaroŭje?
— Niama nijakich dokazaŭ niehatyŭnaha ŭpłyvu praciahłaj zatrymki dychańnia na arhanizm. Bolš za toje, va ŭsich, chto pačynaje zajmacca frydajvinham, palapšajecca hnutkaść, častata skaračeńnia serca stanovicca radziejšaj. Kab zrabić dobry ŭdych, treba mieć dobruju ruchomaść hrudnoj kletki, hrudnoha adździeła chrybietnika. Čym bolš čałaviek zajmajecca frydajvinham, tym bolšym stanovicca abjom jaho lohkich. U zvyčajnaha čałavieka abjom lohkich składaje mienš za piać litraŭ, u suśvietnych rekardsmienaŭ-frydajvieraŭ jon moža dasiahać dziesiaci.
— Jak vy vyznačajecie, u jaki momant treba vychodzić z vady?
— Pieršapačatkova ŭ kožnaha čałavieka patencyjał vielmi vialiki, a ŭ pracesie rehularnych trenirovak my imkniomsia jašče bolš pavialičvać jaho. Pry doŭhaj zatrymcy dychańnia ŭ ciahlicach vyłučajecca vuhlakisły haz i małočnaja kisłata, jakija źjaŭlajucca razdražnialnikami dychalnaha centra ŭ mozhu. Kroŭ prylivaje da žyćciova važnych orhanaŭ: mozhu, lohkich, serca. Ale kožny, jak praviła, vypracoŭvaje sam dla siabie peŭnyja paramietry, pa jakich jon vyznačaje, što tryvać bolš nielha: chtości adčuvaje dychalny dyskamfort, u kahości źjaŭlajucca peŭnyja adčuvańni ŭ ciahlicach (skavanaść i zakiśleńnie), niechta dasiahaje peŭnaha stanu prytomnaści (dla kožnaha hety stan svoj) i pradvieśnikaŭ straty kantrolu nad joj.
Materyjał padrychtavany pry padtrymcy supiermarkieta spartyŭnaha charčavańnia «FIZCULT» http://fizcult.by/
— Kolki čałaviek u Biełarusi zajmajecca frydajvinham?
— Rehularna zajmajecca kala 40 čałaviek, ale ich kolkaść pastajanna raście, bo mnohija znachodziać u frydajvinhu mahčymaści źmianić siabie, pazbavicca ad stresu i źlicca z vodnaj stychijaj.
Kamientary