Pa toj bok Vialikaj małočnaj ściany
Žurnalisty «NN» naviedali Smalensk u pošukach biełaruskaha małaka.
Sučasnyja rasijanie nazyvajuć Smalensk svaim zachodnim ščytom. Adnak siońnia horad baronić abšary RF ad davoli niezvyčajnaha voraha: biełaruskaha małaka. Zmahańnie nie abiacaje być lohkim — za apošnija hady Smalenščyna pieratvaryłasia ŭ sapraŭdny bastyjon biełaruskaj małočnaj pradukcyi, jakaja zaniała tryvałyja pazicyi na palicach miascovych kramaŭ.
Žurnalisty «NN» naviedali Smalensk 12 červienia, akurat na Dzień Rasii. Raz-poraz u centry miesta možna było sustreć dziaciej z rasijskimi ściažkami ŭ rukach dy aŭtamabili sa stužkami-trykałorami, prymacavanymi da antenaŭ. Sa ściany budynku ŭ centry horada pra śviata infarmavaŭ vializny banier z vyjavaj sabora Vasila Błažennaha dy dvuchhałovaha arła. Pryhledzieŭšysia da baniera ŭvažliviej, možna było zaŭvažyć, što źnizu da jaho prylapiłasia rekłama smalenskaha handlovaha domu «Biełšyna».
Padychodzim da inšaj, davoli bujnoj kramy ŭ ažyŭlenym centry, jakaja naležyć miascovamu pradprymalniku. Pradavačka staranna raskładaje ŭ vitrynie-ladoŭni ŭsialakija małočnyja łasunki. Pryhladajemsia i dzivujemsia: pradukcyja — spres biełaruskaja! I nie tolki małočnyja pradukty, ale i miasnyja.
Takomu bahatamu asartymientu mahła b pazajzdrościć lubaja minskaja krama — tavary pryviezienyja z samych roznych rehijonaŭ Biełarusi, mnohija ź ich u stalicy i nie pabačyš.My zapytvajemsia: čamu ŭ vas prapanujecca tak šmat biełaruskaha? «Heta ŭžo tolki rešta, — pryjazna adkazvaje pradavačka. — Jak bačycie, biełaruskuju ŭžo zamianiaje našaja pradukcyja».
Jak vyjaŭlajecca, krama admysłova śpiecyjalizujecca na praduktach z zachodniaj krainy-susiedki, i ŭžo maje stałaje koła klijentaŭ, jakija kirujucca słohanam «nabyvajcie biełaruskaje». Čamu tak? «Tamu što karystajecca popytam.
Pakupniki kažuć, što biełaruskaja pradukcyja smačniej, bolš jakasnaja.Pa canie prymalnaja. Abmiežavańnie na ŭvoz małaka dla kramy niavyhadnaje, bo pakupniki pryzvyčailisia da biełaruskaj pradukcyi», — tłumačyć žančyna. Što budziecie rabić, kali abmiežavańnie budzie praciahvacca? «Budziem pradavać našuju pradukcyju, rasijskuju!» — śmiajecca pradavačka. — «Inšaj alternatyvy niama».
Pachadziŭšy pa smalenskich kramach, razumieješ, što rasijski ŭrad nanios sapraŭdy balučy ŭdar pa biełaruskich vytvorcach. Prysutnaść biełaruskaj pradukcyi tut vidavočnaja. I prablema nie tolki ŭ tym, što biełaruskija małakazavody zhubiać letniuju rasijskuju vyručku. Svajo miesca na rasijskim rynku biełaruskaja małočnaja pramysłovaść zavajoŭvała nie adzin hod, a tut całkam zhubiła jaho za niejki tydzień.
Nazirajecca vielmi niebiaśpiečnaja tendencyja: rasijskija kramy masava pačali zamianiać biełaruskuju pradukcyju ajčynnaj, naviazvać suviazi z novymi, miascovymi pastaŭščykami.Navat kali Kreml nieŭzabavie zdymie svaje «małočnaje embarha», nichto nie harantuje, što byłyja handlovyja suviazi adnoviacca chutka i ŭ tym samym abjomie.
Zdavałasia b, chod Kramla — pratekcyjaniscki, adnak papularnym jaho nie nazavieš. Prynamsi, zachapleńnia siarod apytanych nami žycharoŭ Smalenska jon nie vyklikaŭ. Ad zabarony na biełaruski małočny ekspart paciarpieli i rasijskija spažyŭcy (pamienieŭ vybar), i rasijskija praduktovyja kramy, značnuju častku asartymienta jakich składała biełaruskaja pradukcyja. Badaj, zakranulisia jašče i intaresy transpartnych firmaŭ, jakija pieravozili tavary ź Biełarusi, dy i ci mała kaho jašče. Choć rasijskaja małočnaja pramysłovaść, naturalna, budzie ŭ plusie.
Ale voś paradoks: biełaruskija małočnyja pradukty chvalili amal usie, z kim my razmaŭlali na vulicach Smalenska, i ŭ toj ža čas nichto tak i nie zdoleŭ skazać uciamna, za što ich upadabaŭ. Ale — nabyvajuć!
Mnohija rasijskija pakupniki ŭparta ličać našyja johurty, syry dy tvaroh «bolš naturalnymi» za ajčynnyja. Stanoŭčy imidž šmatpakutnych biełaruskich małočnych praduktaŭ zastajecca pa-partyzansku niazłomnym.
Ciapier čytajuć
U Maskvie mužčyny masava sprabujuć znajomicca, macajučy dziaŭčat za jahadzicy. Tak zahadaŭ rabić seks-koŭč ź Biełarusi2
Kamientary