Da 12 hod kałonii. U jakoj niebiaśpiecy mohuć apynucca biełaruskija ekśpierty
Niekalki tydniaŭ było nieviadoma, za što, ale pry abskardžvańni miery ŭtrymańnia vyśvietliłasia, što siłaviki vinavaciać jaje ŭ zaklikach i dziejańniach pa zachopie ŭłady niekanstytucyjnym šlacham. Joj pahražaje až da 12 hadoŭ kałonii. Razam ź jurystam raźbirajem, u čym jaje abvinavačvajuć i ŭ jakoj niebiaśpiecy mohuć apynucca biełaruskija daśledčyki.
Taćciana Kuzina — mahistr palitałohii, pracavała ŭ EHU i Biełaruskim instytucie stratehičnych daśledavańniaŭ, adna z zasnavalnic Škoły maładych mieniedžaraŭ SYMPA. Jana nie palityk, nie błohier — zajmałasia ekśpiertnaj, daśledčaj i analityčnaj dziejnaściu. Raspracoŭvała kancepcyju reformy dziaržaŭnaha kiravańnia, analizavała zvaroty ŭ dziaržaŭnyja orhany z sacyjałahičnaha punktu hledžańnia. U ŚMI Kuzina asabliva nie śviaciłasia. Ale ž ciapier prachodzić abvinavačanaj pa tych ža artykułach, što Maryja Kaleśnikava, Maksim Znak, «zmoŭščyki» Alaksandr Fiaduta i Juraś Ziankovič.
Jak tak vyjšła? Pasprabavali razabracca razam ź jurystam Andrejem Mačałavym.
«Kuzinu abvinavačvajuć pa častcy 3 artykuła 361 Kryminalnaha kodeksa. Što heta moža značyć: chutčej za ŭsio, jana raźmiaściła niedzie ŭ internecie tyja «zakliki da zachopu ŭłady» albo «zakliki da zamiežnaj dziaržavy». Miarkuju, što tut mohuć razhladacca mienavita dziejańni pa častcy 1, bo tam takaja farmuloŭka: «Publičnyja zakliki da zachopu ŭłady… albo ździajśnieńnia inšych dziejańniaŭ, nakiravanych na pryčynieńnie škody nacyjanalnaj biaśpiecy». Siarod advakataŭ, hetaja č.1 art. 361 ličycca maksimalna «humovaj», bo kali napisana «inšych dziejańniaŭ», to pad heta možna padvieści amal luboje vykazvańnie, luboje dziejańnie. Ci raspaŭsiud materyjałaŭ z takimi zaklikami — banalna repost u sacsietkach.
Inšyja dziejańni, jakija pahražajuć nacyjanalnaj biaśpiecy, siońnia mohuć traktavacca vielmi šyroka. Uzhadajem, što siońnia ŭžo strym žurnalista pryznany dziejańniem, jakoje pahražaje nacyjanalnaj biaśpiecy. A «zakliki da zamiežnaj dziaržavy» — heta farmalna navat repost čužoha pasta, u jakim čałaviek zaklikaje da sankcyj ci ŭchvalaje ich».
Jašče adno abvinavačvańnie — č. 1 art. 357 KK —zmova albo inšyja dziejańni, ździejśnienyja z metaj zachopu ci ŭtrymańnia dziaržaŭnaj ułady niekanstytucyjnym šlacham.
«Heta nie taki «humovy» artykuł, — kaža Mačałaŭ. — Tak, možna pryciahnuć pad heta šmat jakuju dziejnaść, farmalna nieŭrehulavanuju zakonam. Ale samaje papularnaje, što siońnia mohuć traktavać jak zmovu — heta Kaardynacyjnaja rada apazicyi i jaje dziejnaść. Amal usio, što źviazana z Kaardynacyjnaj radaj traktujecca tak: KR niama ŭ Kanstytucyi, adpaviedna, heta niekanstytucyjny vorhan, adpaviedna, niezakonnaje farmiravańnie, nakiravanaje na zachop ułady. Łohika takaja: stvaryli štości, niepraduhledžanaje zakonam, adpaviedna, heta niezakonnaje farmiravańniei».
Ci maje dačynieńnie Kuzina da Kaardynacyjnaj rady nieviadoma, jak i toje, ci akazvała jana kansultacyi jaje udzielnikam. Ale ŭ tak zvanym pašyranym składzie KR ažno 5,5 tysiač čałaviek. Što, kožnaha možna pryciahnuć za zmovu?
«Čysta tearetyčna — tak, — praciahvaje juryst. — U siońniašniaj realnaści, ja b nie ździviŭsia. Vidavočna, što KR stvarałasia nie z metaj zachopu ŭłady, a z metaj viarnuć situacyju ŭ krainie ŭ rusła zakonaŭ. Ale pradstaŭniki dziaržaŭnaj ułady ličać inakš. I vyklučać nielha ničoha».
Kamientary