U Šviejcaryi buduć sudzić eks-bajca biełaruskaha SACHRa Juryja Haraŭskaha. Praces moža stać histaryčnym
Praź niekalki miesiacaŭ u Šviejcaryi pačniecca sudovy praces pa spravie Juryja Haraŭskaha — eks-bajca SACHRa ŭnutranych vojskaŭ MUS Biełarusi, jaki amal try hady tamu pryznaŭsia ŭ saŭdziele ŭ vykradańni i zabojstvie ŭ 1999 hodzie palityčnych apanientaŭ Alaksandra Łukašenki. Jak prachodziła rasśledavańnie ŭ Šviejcaryi i što mahčymy abvinavaŭčy prysud budzie značyć dla inšych asob, jakija majuć dačynieńnie da zabojstva biełaruskich apazicyjnych palitykaŭ, piša Deutsche Welle.
U čym abvinavačvajuć Haraŭskaha
16 lipienia minułaha hoda Juryja Haraŭskaha, pavodle jaho słoŭ, vyklikali na pieršy dopyt, jaki doŭžyŭsia kala 12 hadzin. Zatym, u vieraśni, byŭ jašče adzin. Paśla hetaha prakuratura Šviejcaryi raspačała kryminalnuju spravu.
Paciarpiełymi pa spravie prachodziać Alena Zacharanka, dačka źnikłaha eks-ministra ŭnutranych spraŭ Biełarusi Juryja Zacharanki, i Valeryja Krasoŭskaja, dačka źnikłaha biznesoŭca Anatola Krasoŭskaha.
Na dopytach, jak vynikaje z abvinavaŭčaha zaklučeńnia, Haraŭski raspavioŭ pra padziei maja i vieraśnia 1999 hoda, kali źnikli spačatku Zacharanka, a potym Krasoŭski, a razam ź im eks-kiraŭnik Centrvybarkama Biełarusi Viktar Hančar.
Prakuratura vystaviła Haraŭskamu abvinavačvańnie ŭ nieadnarazovym vykradańni ludziej. Jana prosić dać byłomu śpiecnazaŭcu hod pazbaŭleńnia voli i dva hady — umoŭna, ale na praciahu nastupnych čatyroch hadoŭ jon nie pavinien parušać zakon.
Kali sud pryjdzie da vysnovy, što abvinavačany daŭ iłžyvyja pakazańni, jamu za heta taksama pahražaje pazbaŭleńnie voli na dzieviać miesiacaŭ abo ŭmoŭny termin. Praces projdzie ŭ adnym z kantonaŭ Šviejcaryi.
Čamu Haraŭski prosić zrabić sud zakrytym
Sud moža pačacca ŭžo letam abo vosieńniu 2022 hoda, ličyć Juryj Haraŭski. Takoha ž mierkavańnia prytrymlivajecca i jaho advakat. Heta budzie pieršy praces pa spravie asoby, jakaja, mahčyma, maje dačynieńnie da źniknieńnia apazicyjnych biełaruskich palitykaŭ u 1999 hodzie. Dakładnaja data suda pakul nieviadomaja.
Haraŭski nastojvaje na tym, kab praces byŭ zakrytym. «Tut (u Šviejcaryi) vielmi vialikaja biełaruskaja dyjaspara. Ja nie viedaju, čym jana dychaje, chto i kudy źlivaje infarmacyju, za što jany žyvuć. Chaj lepš budzie zakrytym — mienš ludziej daviedajecca (pra jaho miescaznachodžańnie)», — patłumačyŭ jon u intervju DW.
Z-za bojazi za svaju biaśpieku jon taksama padaŭ chadajnictva, kab sud prachodziŭ nie pa miescy jaho žycharstva, a ŭ inšym rehijonie Šviejcaryi:
«Na praciahu čatyroch hadoŭ ja starajusia mienš kantaktavać i zavodzić znajomstvy. Nie viedaju, što budzie zaŭtra ci praź miesiac, tamu zvodžu kamunikacyju da minimumu. Nie chaču nikomu stvarać prablemy, nie chaču, kab hetyja prablemy znajšli mianie. Tut, u Šviejcaryi, u asabistym płanie ŭ mianie źjaviłasia bolš svabody, ja maralna i psichałahična adpačyvaju».
Haraŭski raspavioŭ, što znajšoŭ pracu, «žyćcio naładžvajecca, usio idzie dobra». Pavodle jaho słoŭ, advakat budzie nastojvać na ŭmoŭnym terminie, adnak asabista jon hatovy panieści luboje pakarańnie, jakoje pryznačyć šviejcarski sud.
Jakija nastupstvy abvinavaŭčaha prysudu Haraŭskamu?
Jak tłumačyć Aleś Michalevič, advakat i śpiecyjalist pa kryminalnym pravie ŭ halinie mižnarodna-pravavoha supracoŭnictva, padobnyja spravy nie majuć prejudycyjnaha charaktaru. Heta značyć, što kali sud pryznaje Haraŭskaha vinavatym, a ŭsie jaho pakazańni — praŭdzivymi, to rašeńnie pa jaho spravie nie niasie aŭtamatyčnaha pryznańnia viny inšych udzielnikaŭ padziej, pra jakija jon raspaviadaje.
«U prysudzie budzie paznačana, što tolki hety kankretny čałaviek — Juryj Haraŭski — źjaŭlajecca vinavatym. Maksimum — jaho pakazańni z pracesu nad im ža mohuć być vykarystanyja ŭ adkrytym spraviadlivym sudovym razhladzie pa astatnich udzielnikach spravy», — udakładniaje Michalevič.
Pavodle jaho słoŭ, u krainach Zachodniaj Jeŭropy niačasta prachodziać zavočnyja sudy biez prysutnaści abvinavačanych, pakolki taki farmat parušaje ich prava na abaronu. Vyklučeńni byvajuć, ale vielmi redka: «Ale kali pakazańni Haraŭskaha buduć pryniatyja sudom, jany mohuć stać padstavaj dla ŭzbudžeńnia inšych kryminalnych spraŭ u dačynieńni da nazvanych asob. Takim čynam, Šviejcaryja moža pasłać pramy zapyt u Biełaruś ab akazańni pravavoj dapamohi i ekstradycyi hetych asob, albo padać zapyt u interpał i zapatrabavać ich vydačy».
Budučy praces Aleś Michalevič nazyvaje «histaryčnym». I tłumačyć, čamu: «Doŭhi čas dyktatary chavalisia za tym, što złačynstva było ŭčynienaje na ich terytoryi, i tolki jany mieli prava rasśledavać abstaviny hetaj spravy. Terytaryjalnaść dazvalała ŭtaić mnostva złačynstvaŭ i nie davieści ich da suda.
Ja liču, što złačynstvy suprać čałaviečnaści i datyčnyja katavańniaŭ mohuć być rasśledavanyja i ŭ inšych jurysdykcyjach. Heta samo pa sabie pravilna, i heta histaryčnyja rečy», — upeŭnieny advakat.
U 2019 hodzie eks-bajec SACHRa Juryj Haraŭski źviazaŭsia z DW i zajaviŭ u intervju, što datyčny da źniknieńnia palityčnych apanientaŭ Alaksandra Łukašenki. Pa śćviardžeńniach Haraŭskaha, 7 maja 1999 hoda jon uvachodziŭ u skład hrupy, jakaja pa zahadzie zasnavalnika SACHRa, padpałkoŭnika Dźmitryja Paŭličenki vykrała i zabiła eks-ministra ŭnutranych spraŭ Juryja Zacharanku, a 16 vieraśnia 1999-ha — byłoha kiraŭnika CVK Viktara Hančara i biznesmiena Anatola Krasoŭskaha. Z kastryčnika 2018 hoda Juryj Haraŭski žyvie ŭ Šviejcaryi, tam jon atrymaŭ prytułak.
Kamientary