«Heta załatoje dno». Jak Łukašenka z 2004 hoda «ratuje» Minski motaviełazavod
Užo nie ŭpieršyniu Łukašenka «ratuje» Motaviełazavod. Słovy pra toje, što heta brend krainy, što nichto nie daść zavod pryvatyzavać, što dziaržava budzie rabić usio dla jaho padtrymki, paŭtarajucca z 2004 hoda. Za hetyja hady rytoryka Łukašenki ŭ replikach pra zavod nie źmianiłasia. A situacyja stanaviłasia ŭsio horšaj.
U pačatku 2000-ych biełaruskija viełasipiedy stali nie vytrymlivać kankurencyi z kitajskimi i rasijskimi, ich pačali vyciaśniać ź ich tradycyjnych rynkaŭ. Dajšło da taho, što biełaruskija viełasipiedy stali niezapatrabavanymi i ŭ samoj Biełarusi. Łukašenka pieryjadyčna jeździŭ na zavod.
2004 hod
Łukašenka zajaŭlaŭ, što «Motavieła» nieabchodna pravodzić bolš hnutkuju vytvorčuju palityku z ulikam patrebaŭ rynku.
«Kali spynimsia, zatarmozim raźvićcio, to našy pazicyi buduć zhublenyja. Zaraz vialiki popyt na našu techniku, u tym liku rovary! My nie pavinny stracić rynki zbytu», — padkreślivaŭ tady Łukašenka.
Jon nastojvaŭ na nieabchodnaści pryniaćcia terminovych mier pa pavyšeńni jakaści. Užo tady biełaruskija viełasipiedy byli darahimi ŭ paraŭnańni z kitajskimi i sastupali im u jakaści. A tradycyjnyja rynki byli stračany.
2005 hod
U 2005 hodzie viadomaje ŭ minułym pradpryjemstva stała de-fakta bankrutam. Uvosień rabočyja, jakim nie vypłacili zarobak, navat pierakryli Partyzanski praśpiekt i abviaścili strajk.
«Mnie tolki što paviedamili, što niekatoryja rabotniki AAT «Motavieła» niezadavolenyja, što im zarpłatu svoječasova nie vypłacili. Niekalki dziasiatkaŭ čałaviek vyjšli ledź nie na vulicu. Ale heta pryvatnaje pradpryjemstva.
U svoj čas hety zavod vykupili, a siońnia prychodziać i kažuć — zabiarycie nas. Viadoma, zabiarom. Ale na heta čas treba.
Ale vy ž kupili zavod, vy za jaho adkazvajecie. Kali łaska, pracujcie. Ja ciapier rablu namahańni, kab viarnuć pradpryjemstva. My pavinny za ich daŭhi zapłacić, vypłacić niezaroblenuju zarpłatu. Ale siabie tak pavodzić nie treba. Kupili zavod — dumajcie, jak pracavać dalej. Ja takoha cisku nie paciarplu i nie ŭsprymaju jaho», — kazaŭ Łukašenka.
Kiraŭnictva pradpryjemstva pry padtrymcy ŭrada prapanoŭvała dziaržavie vykupić akcyi. Łukašenka adchiliŭ hetuju prapanovu. Pavodle jaho słoŭ, «jany kaliści dziaržaŭnyja akcyi zabrali faktyčna biaspłatna» i «daviali pradpryjemstva da «ručki».
«Chočuć padtrymki — akcyi na stoł, pradpryjemstva viartajecca 100% dziaržavie. I my im, moža być, pazyčym niekatoruju sumu hrošaj. Stanuć na nohi — hrošy pavinny viarnuć narodu», — padkreśliŭ Łukašenka.
Pytańni, źviazanyja z vypłataj zarabotnaj płaty ŭ pryvatnych pradpryjemstvach, nie zaležać ad dziaržavy, zajaŭlaŭ tady Łukašenka.
Palityk uchvaliŭ płany pa vypusku na «Motavieła» bulbaŭboračnych kambajnaŭ pa dziaržzamovie. Za 10 hadoŭ nijakich kambajnaŭ i ŭ paminie nie źjaviłasia.
2012 hod
«Ja nikoli ŭ žyćci nie addam i nie straču hetuju marku. My zrobim samaje sučasnaje pradpryjemstva, — skazaŭ palityk. — Heta taksama vialiki strach, kab nie stracić hety brend i kab maje ludzi, maje rabočyja, moj narod mieli mahčymaść pracavać, zarablać i karmić svaich dziaciej».
«A toje, što hetyja «piatakałońniki» nyjuć i vyjuć… Vy ich palityku viedajecie, ja taksama heta vielmi dobra viedaju. Tamu chaj dumajuć tak, kali im heta vyhadna», — padsumavaŭ Łukašenka.
2013 hod
Jašče ŭ 2007 hodzie dziaržaŭny pakiet akcyj motaviełazavoda byŭ pradadzieny firmie ATEC — farmalna aŭstryjskaja kampanija była dacham dla rasijskaha kapitału. Pryčym heta adbyłosia biez tendaru, što supiarečyła biełaruskamu pryvatyzacyjnamu zakanadaŭstvu.
Zhodna z zakonam pavinien byŭ być abvieščany konkurs abo aŭkcyjon, padčas jakoha dasiahajecca najbolš spraviadlivaja cana ździełki i prapisany ŭmovy jaje realizacyi. Ale ŭkaz Łukašenki, jak viadoma, heta najvyšejšy zakon.
Firma, jakoj vałodaŭ Alaksandr Muraŭjoŭ, maje rasijskaje pachodžańnie. Pradpryjemstva było zarehistravana ŭ 1992 hodzie ŭ Rasii, ale ŭ 2000 hodzie jana pierabrałasia ŭ Aŭstryju i stała nazyvacca aŭstryjska-rasijskim handlovym tavarystvam ATEC.
Umovaj prodažu było zachavańnie śpiecyjalizacyi pradpryjemstva i inviestycyi ŭ jaho raźvićcio nie mienš za 20 młn dalaraŭ. Adnak u 2013 hodzie paviedamili, što hetaja ŭmova była vykanana nie całkam.
Płanavałasia, što zavod u 2012 hodzie vyjdzie na abjom vytvorčaści ŭ 30 tysiač matacykłaŭ i 500 tysiač rovaraŭ. Heta nie było vykanana. Chacia biznesmien reanimavaŭ vytvorčaść — jana dasiahnuła 200 tysiač rovaraŭ i amal 12 tysiač matacykłaŭ u hod.
Łukašenka tady zhadziŭsia padtrymać pradpryjemstva.
«My pavinny bačyć dynamiku kožny hod: abjomy vytvorčaści i samaje hałoŭnaje — hrošy», — padkreślivaŭ jon. —
Čamu ja biaru ź piaciorki hetych rovaraŭ, jakija ŭ mianie jość, ja biaru italjanski rovar, a nie tvoj? Čamu? Biaru, mieziencam padymaju jaho, jon paŭtara-dva kiłahramy vahoj. Čamu ja tvoj nie biaru? Tvoj u mianie visić, akuratna pad dacham padviešany — ja jaho dźviuma rukami, zdarovy mužyk i dźviuma rukami zdymaju», — skardziŭsia Łukašenka.
2015 hod
Inviestara Muraŭjova aryštavali (paśla jaho prysudzili da 11 hadoŭ kałonii).
Pradprymalnik nie vykanaŭ biznes-płan, a lišnija płoščy staŭ zdavać u arendu.
«Motavieła» zabrali.
Łukašenka aburaŭsia: «Nu, u rešcie rešt, my hladzieli-hladzieli za hetym pradpryjemstvam i jon [Muraŭjoŭ] užo pryjšoŭ da staršyni Minharvykankama [Ładućki] z prapanovaj pradać hetyja ziemli, tamu što niepierśpiektyŭnyja ŭ raźvićci viełasipiednaj vytvorčaści».
Ale kali ŭ 2015 hodzie hiendyrektaram AAT «Motavieła» pryznačyli Mikałaja Ładućku, toj prapanavaŭ toje samaje. Ledź ci nie ź pieršych dzion svajoj pracy były čynoŭnik kazaŭ ab nieabchodnaści novaj sučasnaj vytvorčaści.
2016 hod
Łukašenka abmierkavaŭ ciažkaje stanovišča «Motaviełazavoda».
Było adznačana, što zavod ni pry jakich abstavinach nielha zakryvać, na im nieabchodna naładzić paŭnavartasnuju vytvorčaść.
«My pabudavali vielizarnuju kolkaść vieładarožak. Ja ž nie dla siabie ich pabudavaŭ, — padkreśliŭ palityk. — Praź ciažkaści, składanaści my pačynajem adradžać naš Motaviełazavod. Ja pastaviŭ zadaču, kab u kožnaha biełarusa była mahčymaść kupić narmalny rovar. Niekatoryja kupili, i dzie hetyja rovary? Kali treba, kab ja napieradzie dziesiaci miljonaŭ prajechaŭ ad Minska da Bieraścia i nazad, ja hatovy, kali vy paśla hetaha budziecie kłapacicca pra svajo zdaroŭje».
2021 hod
«Na žal, finansava-ekanamičnyja pakazčyki, miakka kažučy, nie radujuć. I dola biełaruskich viełasipiedaŭ na ŭnutranym rynku źnižajecca hod za hodam i składaje siońnia prykładna piatuju častku», — byŭ znoŭ niezadavoleny Łukašenka.
«Heta niadziŭna, kali zhublena klučavoje źviano vytvorčaści — ułasnaje kanstruktarskaje biuro. Dla taho kab arhanizavać niejkuju zborku, rozumu šmat nie treba. Ale heta šlach amal tupikovy», — kazaŭ jon.
«Kali chtości dumaje, što my ciapier pradadzim kamuści heta pradpryjemstva, pryvatyzavaŭšy, a potym zakryjem jaho ci budziem vyrablać tut adny, hruba kažučy, śpicy dla rovara, a ŭsie kampietencyi inviestar pieraniasie kudyści ŭ Italiju, Rasiju ci Kitaj, na heta navat nie raźličvajcie», — papiaredžvaŭ palityk.
Choć niezrazumieła, pra jakija kampietencyi kazaŭ Łukašenka. Ich na «Motavieła», pa sutnaści, nie zastałosia.
«Naohuł u čym reč: ja voś hladžu za hetymi źbiehłymi, my ž viedajem usie ich płany. Voś ciapier jany: sankcyi, sankcyi! Suprać motaviełazavoda. A my chočam u ES pradavać rovary i hetak dalej. Nu, kali našym ludziam patrebnyja sankcyi, chaj jany im padziakujuć», — skazaŭ Łukašenka, abvinavaciŭšy ŭ prablemach «Motavieła» sankcyi.
Sam Łukašenka addaje pieravahu viełasipiedam z karbonavymi ramami. Takija madeli, kazaŭ jon, nieabchodna vyrablać i ŭ Biełarusi.
«Spačatku budziem źbirać, a dalej, moža, i vyrablać. Kankurencyja tam vielmi vialikaja. Tamu hałoŭnaje razumieć samim, što rovar — heta dla zdaroŭja samaje najlepšaje. Lepš, čym futboł, chakiej», — adznačyŭ Łukašenka.
Jon śćviardžaŭ, što ŭ rozny čas byli vyprabavanyja roznyja šlachi raźvićcia motaviełavytvorčaści, u tym liku prodaž pryvatnamu biznesu. Choć na samaj spravie, nijakaj prazrystaj pryvatyzacyi «Motavieła» tak i nie zdaryłasia.
«Sprabavali ŭsio. I pryjšli da vysnovy, što nijakamu pryvatniku my nie patrebnyja. Mała dobrych pryvatnikaŭ, jakija siońnia hatovyja pracavać dla ludziej», — zaŭvažyŭ Łukašenka.
«Na praciahu troch hadoŭ my pavinny całkam pryvieści ŭ idealny stan hetuju terytoryju i skončyć ŭsiakija dziei z motaviełazavodam i inšymi pamiaškańniami. Što nie treba — da vosieni prybiarem, da leta ŭsio źniesiem, — paabiacaŭ Łukašenka. — I na praciahu troch hadoŭ stvorym vielmi dobruju vytvorčaść. Za hetuju piacihodku Motaviełazavod pavinien hrymieć na ŭvieś śviet, jak kaliści było ŭ savieckija časy».
«Heta załatoje dno. Tut pavinna być vytvorčaść, i vysokatechnałahičnaja vytvorčaść», — kazaŭ letaś Łukašenka. Hetaj mantry, jak bačym, 18 hadoŭ.
Praryvu nie adbyłosia. Haradski technapark u razvalinach, a novy matacykł, jaki pradstavili na «Motavieła», akazaŭsia francuzskim, jaki źbirajecca ŭ Kitai. Kiraŭnik pradpryjemstva Mikałaj Ładućka paśla vizitu Łukašenki zapisaŭ «pakajannaje» videa.
«Krytyka kiraŭnika dziaržavy — heta nie krytyka, a baćkoŭskaje słova. A baćkoŭskaje słova macniejšaje za lubuju krytyku. Baćku treba słuchać i nastaŭleńni baćki treba vykonvać. My rabili heta, robim, i budziem rabić nadalej», — havaryŭ jon na kamieru.
Kamientary