«Ekspabieł» jašče niekalki dziesiacihodździaŭ pražyvie». Što ciapier z HC, u jakim niekali adkryŭsia pieršy hipiermarkiet u Biełarusi?
«Ekspabieł» nazyvajuć pieršym handlovym centram jeŭrapiejskaha farmatu ŭ Biełarusi. Kali jon adkryŭsia, u Minsku ŭžo pracavali «Kupałaŭski», «Impuls», «Lusterka» i «Parkinh». Ale heta byli handlovyja centry biez praduktovych kram, kaviarniaŭ i restaranaŭ, šyrokich kalidoraŭ i parkoŭki. U «Ekspabiele» heta ŭsio było, a Biggz, jaki prapracavaŭ u HC bolš za piatnaccać hadoŭ, byŭ pieršym hipiermarkietam u Biełarusi. Realt.by pahladzieŭ, jak handlovy centr žyvie siońnia.
Pieršy hipiermarkiet u Biełarusi adkryŭsia ŭ 2005 hodzie. Biggz zapracavaŭ u HC «Ekspabieł» na skryžavańni vulicy Mirašničenki z MKAD. Choć sietka Biggz zakryłasia paru hadoŭ tamu, a miesca hipiermarkieta ŭ «Ekspabiele» zaniaŭ Hipa, mnohija minčuki dahetul nazyvajuć hety handlovy centr «Bihz».
«Kali ŭ 2000-ch adkryvaŭsia «Bihz», dla biełarusaŭ heta było ŭ navinku. Chadzili razmovy, što supracoŭniki kramy aryjentavalisia na polski «Ašan» i niamiecki «Lidł». Niezvyčajnym było ŭsio — pamier kramy, źnižkavyja karty, parkoŭka, kulinaryja, — raspaviadaje Volha, jakaja pamiataje hipiermarkiet z samaha adkryćcia. — Ale, darečy, parkoŭkaj potym minčuki mocna aburalisia: jana była płatnaja. Pamiataju, što kaštavała try tysiačy rubloŭ. I kali ŭ ciabie ček mienšy za peŭnuju sumu, to płaciš, a kali bolšy — vyjazdžaješ biaspłatna.
Suma, jakuju treba vydatkavać, adroźnivałasia ŭ zaležnaści ad dnia i času. Pamiataju, što, zakuplajučysia na tydzień, my nie płacili za parkoŭku, a zajechaŭšy pa małako i chleb, davodziłasia płacić. Potym u niejki momant płatnuju parkoŭku admianili, ale znoŭ viarnuli».
Nieŭzabavie paśla «Bihza» adkryłasia «Karona» na Kalvaryjskaj, i ludzi stali paraŭnoŭvać hipiermarkiety.
«U abiedźviuch kramach byli nie samyja nizkija ceny, ale pry hetym dobry vybar tavaraŭ, vietlivyja pradaŭcy. U maim asiarodździ vybirali tolki zychodziačy z łakacyi: tyja, chto žyŭ u Zialonym Łuzie ci letam jeździŭ na lecišča ŭ hetym kirunku, vybirali «Bihz». Tyja, chto bližej da Frunzienskaha rajona, jeździli ŭ «Karonu», — uspaminaje Ivan.
«Nie pradavali ałkahol paśla dziaviataj viečara»
«Mnie zapomniŭsia Biggz tym, što tam možna było nie pakidać rečy ŭ kamiery zachoŭvańnia, a brać ich z saboj u handlovuju zału, ale pierad hetym treba było abkrucić ich plonkaj, — uspaminaje Natalla. — Takuju ž sistemu ja nazirała ŭ kramach u Vilni».
Jašče adzin uspamin, źviazany z hipiermarkietam, pra jaki kaža surazmoŭca, — byŭ čas, kali tut pa viečarach nie pradavali ałkahol.
«Chutčej za ŭsio, heta byŭ užo pačatak 2010-ch, kali ŭ hetym hipiery pierastali pradavać ałkahol paśla 9-j viečara, choć u inšych kramach u Minsku na toj momant takich abmiežavańniaŭ nie było. Pradaŭcy spasyłalisia na niejki dakumient. Reč była ŭ tym, što farmalna Biggz znachodzicca za MKADam i adnosicca da Minskaha rajona, a nie da Minska, i tam byli svaje praviły. Pracavała heta i ŭ advarotny bok. U niejki inšy pieryjad tut možna było kupić ałkahol u dni vypusknych, kali jaho nie pradavali ŭ Minsku».
Akramia hipiermarkieta, u HC adkrylisia i inšyja kramy. Na pieršym paviersie byli ŭ tym liku i viadomyja, dosyć redkija brendy. Dziaŭčaty, jakija ŭ kancy 2000-ch-pačatku 2010-ch byli padletkami, uspaminajuć brend Kira Plastinina, jaki paźniej byŭ pradstaŭleny ŭ HC «Stalica».
Na druhim paviersie «Ekspabieła» ŭ asnoŭnym handlavali indyvidualnyja pradprymalniki.
«Na krytym rynku byli vyšejšyja ceny, ale tut było bolš pryjemna znachodzicca. Ty nie zaležyš ad nadvorja, nie chavaješsia za firankaj, jakuju trymaje pradaviec, pakul mieraješ vopratku. Tyja, chto vybiraŭ pa canie, išli chutčej na «kardonku» na vulicy, a kali cana nie była vyrašalnym faktaram, vybirali vopratku ŭ HC», — uspaminaje Iryna, jakaja pracuje ŭ tut.
Siońnia na pieršym paviersie ŭ HC pracuje piakarnia «Ćjery», jość KFC, Sinnabon. Nabor kram dosyć standartny — Megatop, Kari, TVOJE, Mark Formelle, Sonte, Milavitsa. Jość firmovaja krama Adidas. Usio, što treba dla ramontu, možna kupić u kramie Mile.
Darečy, chutka ŭ HC adkryjecca krama tavaraŭ z IKEA Swed House — pieršy punkt užo pracuje ŭ Diamond City. U asobnym kryle handlovaha centra pracuje markiet, dzie pradajucca sadavina i harodnina, miasa, małočnyja pradukty, bakaleja.
Tut možna kupić prysmaki, pryviezienyja z Polščy i inšych krain. Naprykład, jość cukierki Ferrero Rosher, jakija ŭ apošni hod źnikli z kramaŭ.
Na druhim paviersie pa-raniejšamu pracuje šmat «ipešnikaŭ» z adzieńniem i abutkam, tut ža znachodziacca «Elektrasiła» i «Dzietmir».
«Košt adnoj i toj ža rečy tut i na byłym adkrytym rynku moža adroźnivacca ŭ razy», — kaža Iłona, paćviardžajučy słovy pradaŭca Iryny. Dziaŭčyna niaredka prychodzić i ŭ HC, i na były vuličny rynak, jaki paŭhoda tamu pierajechaŭ pad dach, ale ŭ inšy budynak.
«Ekspabieł» jašče niekalki dziesiacihodździaŭ pražyvie»
Adkryty rynak, jaki hadoŭ z dvaccać pracavaŭ na vulicy, ciapier taksama znachodzicca pad dacham. Pra toje, što jaho źbirajucca pieranieści ŭ budynak, kazali daŭno, a ŭ kancy minułaha hoda pierajezd usio ž taki adbyŭsia.
«Dumki arandataraŭ palarnyja: adnyja radyja, što ŭmovy buduć lepšyja, inšyja pieražyvajuć, što trafik pakupnikoŭ nie vierniecca da taho ŭzroŭniu, jak było na vulicy, — raspaviadaje pradprymalnik Alaksandr. — Ja asablivych źmienaŭ u kolkaści pakupnikoŭ nie zaŭvažyŭ».
Na rynku pa-raniejšamu možna kupić usio: vopratku, cacki, uhnajeńni dla hleby, kaśmietyku, švabry, štučnyja kvietki, elektroniku.
«Ja šmat hadoŭ kuplaju kaśmietyku ŭ adnaho pradaŭca i viedaju, što ź joj usio ŭ paradku, heta aryhinalnaja pradukcyja, a ceny ź inšymi kramami mohuć adroźnivacca na 40-50%, — raspaviadaje Volha. — Naŭzdahad by, ščyra kažučy, nie brała b kaśmietyku, ale kali pradaviec pravierany, heta vydatny varyjant».
Źviartaje ŭvahu, što maska i kandycyjanier, jakija stajać tut, značna tańniejšyja, čym u inšych kramach abo na Wildberries.
Samymi papularnymi pradaŭcami napiaredadni Radaŭnicy byli tyja, chto handluje štučnymi kvietkami. Nie skazać, što da ich vystrojvalisia čerhi, ale ich kalehi kazali, što kožny hod u kancy krasavika im usie «pa-dobramu zajzdrościać».
«My kožny hod čujem pra toje, što treba admaŭlacca ad štučnych kvietak, — razvažaje adna z pradavačak. — Ale na adnaho taho, chto admaŭlajecca, prychodzić dziesiać tych, chto kuplaje i navat nie dumaje, što sa štučnymi kvietkami niešta nie tak. Naohuł, na kožnaha pradaŭca znachodzicca svoj pakupnik. Što b ni kazali, ja dumaju, što «Ekspabieł» jašče niekalki dziesiacihodździaŭ pražyvie».
Braty-bliźniaty pryjšli pracavać u milicyju. Adzin ź ich pierapłyŭ raku i ŭciok ź Biełarusi, kab nie zajmacca palityčnymi spravami. Pahutaryli ź im2
Kamientary