Chimik patłumačyŭ, čamu nijakaja avaryja na Zaparožskaj AES nie budzie mieć maštabnych nastupstvaŭ
U apošni čas iduć paviedamleńni pra mahčymy padryŭ Zaparožskaj AES. Adnak u rečaisnaści nijaki padryŭ spynienaj stancyi nie budzie mieć vialikich nastupstvaŭ, a asušeńnie Kachoŭskaha vadaschovišča źniało i pahrozu parahazavaha vybuchu, jak tłumačyć biełaruski chimik Siarhiej Biesarab.
Biełaruski chimik Siarhiej Biesarab, aŭtar telehram-kanała @lab66, miarkuje, što padryŭ damby Kachoŭskaj HES i, jak nastupstva, abmialeńnie raki Dniapro, moža być elemientam łancuha padziej, źviazanych ź minimizacyjaj škody ŭ vypadku incydentu na Zaparožskaj atamnaj elektrastancyi.
Śpiecyjalist nahadvaje, što ciapier usie reaktary Zaparožskaj AES spynienyja. Usiaredzinie karpusoŭ niama ni tempieratur, ni cisku, a značyć i fizičnaj siły, jakaja zdolnaja spačatku razburyć uranavaje paliva ŭ ciepłavydzialalnych elemientach (CVEŁ), a potym jaho jašče i padniać u atmaśfieru na dastatkovuju vyšyniu.
Na dumku ekśpierta, usie historyi pra miniravańnie spynienych błokaŭ — heta strašyłki dla sučasnych dziaciej.
Dla taho, kab prabić achoŭnaje zbudavańnie (kanfajmient) i stalovuju abałonku reaktara, patrebnyja surjoznyja śpiecyjalisty-padryŭniki, a taksama nie mienš surjoznyja kumulatyŭnyja zarady, jakija zdolnyja ŭsiu siłu vybuchu skiroŭvać u vuzki kumulatyŭny strumień, jaki prabje ŭ bietonie dziry.
Kali takim vybucham prabić reaktar naskroź, to pačnie sychodzić ciepłanośbit z trytyjem i frahmientami paliva.
Ekśpiert paraŭnoŭvaje heta z vypadkam na AES «Mantyčeła» (Monticello) u ZŠA, dzie praz paškodžańnie trubapravoda ŭ listapadzie 2022 hoda adbyłasia ŭciečka kala 1,5 młn litraŭ vady z trytyjem. Ale vada nie trapiła ŭ akijan, a zastałasia ŭnutry stancyi.
Toje samaje navat pry najhoršym scenary adbudziecca i ŭ vypadku vybuchu na Zaparožskaj AES, jak kaža navukoviec. Asnoŭnaja pryčyna — bahaćcie roznych achoŭnych prystasavańniaŭ, zdolnych zatrymać taki strumień vadkich radyjeaktyŭnych adkidaŭ.
Navat kali rakietny ŭdar prabje bietonnuju abałonku taŭščynioj 70 sm kantejniera suchoha schovišča adpracavanaha jadziernaha paliva (SSAJAP), zaražeńnie abmiažujecca terytoryjaj samoj AES.
Niepasrednaje papadańnie moža razburyć adzin ci niekalki kantejnieraŭ. Na ščaście, usiaredzinie kantejnieraŭ z adpracavanym palivam niama ni haručych materyjałaŭ, ni vysokaha cisku, ni karotkažyvučych latučych elemientaŭ typu jodu-131, jaki raspaŭsia padčas papiaredniaj vytrymki adpracavanych elemientaŭ, što vydzialajuć ciapło, jašče na AES.
Tak što, chutčej za ŭsio, jak vykazvaje mierkavańnie ekśpiert, sprava abmiažujecca raskidvańniem ćviordych frahmientaŭ adpracavanaha paliva i łakalnym zabrudžvańniem placoŭki AES.
U hetym vypadku aktyŭnamu pieranosu ciažkich izatopaŭ budzie sadziejničać nie viecier, a vada.
Naprykład, apadki buduć transpartavać ciažkija izatopy ŭ hruntavyja vody (złučeńni ŭranu / płutoniju / aktynoidaŭ dastatkova dobra rastvaralnyja). A terytoryja pad elektrastancyjaj znachodzicca, u asnoŭnym, na piasčanych i piasčana-žvirovych hlebach, jakija dobra pranikalnyja dla ŭsich typaŭ radyjenuklidaŭ. Pavierchnievyja vody da vybuchu Kachoŭskaj HES zalahali na ŭzroŭni 0-10 m.
Jašče adzin scenar źviazany z parušeńniem astudžeńnia reaktara (naprykład, u vypadku abiastočvańnia AES i admovy dyziel-hienierataraŭ).
U hetym vypadku adbudziecca razhiermietyzacyja abałonak elemientaŭ, što vydzialajuć ciapło, i nastupnaje płaŭleńnie dna korpusa reaktara, a zatym i bietonnaha dna šachty. Trapleńnie raspłavu z radyjeaktyŭnymi kampanientami adpracavanaha jadziernaha paliva pry tempieratury ŭ niekalki tysiač hradusaŭ u pavierchnievyja vody pryviadzie da parahazavaha vybuchu.
Ale hety scenar byŭ mahčymy da padryvu Kachoŭskaj HES. Ciapier pavierchnievyja vody pajšli ŭhłyb i tym samym značna źnizili imaviernaść uźniknieńnia «parahazavaha» Čarnobyla.
Tamu, na dumku ekśpierta, druhoha Čarnobyla tut nie budzie. U najhoršym raskładzie z rekultyvacyjaj terytoryj na likvidacyju nastupstvaŭ spatrebiacca navat nie miljardy, a sotni miljonaŭ dalaraŭ.
Ale sapraŭdy naściarožycca i pryhatavać jodydy treba budzie, kali źjaviacca naviny, što na daŭno adrezanaj ad enierhasistemy Zaparožskaj AES rasijanie vyrašyli padniać mahutnaść na niejkim z enierhabłokaŭ. U takim razie źjaviacca i cisk, i tempieratura. A heta ŭžo inšyja scenary raźvićcia padziej.
Čytajcie jašče:
«Ja pavinien pazvanić našamu kurataru». Jak zavozili mihrantaŭ u Biełaruś — cikavyja detali ź pierachoplenych telefonnych razmoŭ4
Kamientary