Kłaŭdya Hudžeroci i mitrapalit Vienijamin. Fota: satholic.by
30 červienia ŭ Minskim jeparchijalnym upraŭleńni adbyłasia sustreča mitrapalita Minskaha i Zasłaŭskaha Vienijamina sa śpiecyjalnym pasłańnikam Papy, prefiektam Dykasteryi pa spravach uschodnich cerkvaŭ archibiskupam Kłaŭdya Hudžeroci, a taksama siońniašnim apostalskim nuncyjem u Biełarusi archibiskupam Ante Jozičam. Biełaruskaja pravasłaŭnaja carkva (BPC), padparadkavanaja Maskvie, z hetaj nahody vypuściła śpiecyjalny kamunikat.
Zaznačajecca, što paśla publikacyi na aficyjnym internet-partale BPC naviny ab praviedzienaj sustrečy, u Minskaje jeparchijalnaje ŭpraŭleńnie stali pastupać zvaroty «pravasłaŭnych viernikaŭ i hramadskaści z prośbami prainfarmavać bolš padrabiazna ab jaje vynikach».
Paviedamlajecca, što asablivaja ŭvaha była ŭdzielenaja pryniatamu 30 sakavika 2023 hoda rašeńniu Papy ab zasnavańni Apostalskaj administratury dla viernikaŭ vizantyjskaha abradu ŭ Biełarusi.
Zhodna z normami Kodeksa Kananičnaha prava Rymska-Katalickaj Carkvy (kanon 371 § 2) Apostalskaja administratura pryraŭnoŭvajecca pa statusie da dyjacezii, što, u svaju čarhu, praduhledžvaje zasnavańnie ijerarchii i paśviačeńnie ŭ biskupski san apostalskaha administratara.
«Pryniataje ŭ dačynieńni da biełaruskich hreka-katalikoŭ rašeńnie vyklikała ździŭleńnie ŭ pravasłaŭnaha nasielnictva Respubliki Biełaruś, pakolki heta rašeńnie nie spryjaje śćviardžeńniu miru na biełaruskaj ziamli i, naadvarot, moža ŭnieści napružanaść u mižrelihijnyja adnosiny ŭ Biełarusi. Pra heta BPC aficyjna apaviaściła pradstaŭnikoŭ Rymska-Katalickaj Carkvy», — havorycca ŭ kamunikacie.
«Tłumačačy pryčyny pryniaćcia Papam rašeńnia ab nadańni supołkam ryma-katalikoŭ uschodniaha abradu ŭ Respublicy Biełaruś statusu Apostalskaj administratury, archibiskup Kłaŭdya Hudžeroci adznačyŭ, što jano było naŭprost źviazana z padziejami, jakija adbyvajucca va Ukrainie. Da niadaŭniaha času biełaruskija hreka-kataliki, jakija rychtujucca stać śviatarami, prachodzili navučańnie ŭ duchoŭnych ustanovach adukacyi, pieravažna, na terytoryi Zachodniaj Ukrainy; ukrainskija hreka-katalickija biskupy vyśviačali śviataroŭ i dyjakanaŭ dla biełaruskich hreka-katalickich supołak. Pakolki ź lutaha 2022 hoda pramyja kantakty ŭkrainskich i biełaruskich hreka-katalikoŭ stali niemahčymyja, Papa pryniaŭ rašeńnie ab ustanaŭleńni dla biełaruskich hreka-katalikoŭ asablivaha kananičnaha statusa, jaki nadzialaje ich niezaležnaściu ad hreka-katalickaj ijerarchii va Ukrainie šlacham zasnavańnia dla ich Apostalskaj administratury», — zaznačaje pres-słužba BPC.
BPC śćviardžaje, što padčas sustrečy archibiskup Kłaŭdya Hudžeroci pryznaŭ, što sučasnyja biełaruskija supołki hreka-katalikoŭ byli ŭtvoranyja na terytoryi našaj krainy ŭ pačatku 1990-ch hadoŭ i jany nie źjaŭlajucca pierajemnikami ŭnijackaj carkvy, jakaja źjaviłasia ŭ Biełarusi ŭ vyniku Bieraściejskaj unii 1596 hoda. BPC taksama adznačaje, što «biełaruskija hreka-katalickija hramady praktyčna nie majuć patencyjału raźvićcia ŭ Respublicy Biełaruś».
BPC pry nahodzie taksama nahadvaje, što apostalski administratar biełaruskich hreka-katolikaŭ ajciec Siarhiej Hajek pa nacyjanalnaści palak, byŭ achryščany pieršapačatkova ŭ łacinskim abradzie i naležyć da manaskaha ordena maryjan.
BPC zajaviła, što Kłaŭdya Hudžeroci zapeŭniŭ mitrapalita Vienijamina, što ŭ płanach Vatykana nie staić pytańnie paśviačeńnia ŭ biskupski san ciapierašniaha apostalskaha administratara abo jaho pierajemnika.
Taksama padčas sustrečy była dasiahnuta damoŭlenaść ab tym, što vyśviačać novych śviataroŭ (śviataroŭ abo dyjakanaŭ) dla biełaruskich supołak hreka-katalikoŭ u budučyni buduć biskupy łacinskaha abradu biełaruskich jeparchij (dyjacezaŭ) Rymska-katalickaj carkvy albo apostalski nuncyj.
***
Pa stanie na pačatak 2020-ch u Biełarusi dziejničaje 14 parafij, u tym liku čatyry ŭ Minsku, kolkaść viernikaŭ składaje niekalki tysiač.
Unijackaja (hreka-katalickaja) carkva, stvoranaja ŭ vyniku Bieraściejskaj unii 1596 hoda, isnavała na terytoryi ciapierašniaj Respubliki Biełaruś da likvidacyi jaje carskimi ŭładami ŭ 1839 hodzie. Na terytoryi Padlašša ŭnijactva pratrymałasia da 1876 hoda.
U XVIII i XIX stahodździach unijatami była absalutnaja bolšaść biełarusaŭ. Unijactva mieła šancy stać nacyjanalnaj carkvoj, bo vyłučała biełarusaŭ i ad palakaŭ, i ad rasiejcaŭ.
Na Haliččynie, dzie ŭ Aŭstryjskaj Impieryi ŭnijactva zachavałasia, hetaja carkva stvaryła mocnuju aporu hramadzianskaj supolnaści i nacyjanalnaha ruchu ŭkraincaŭ.
Adrodžanaja hreka-katalickaja carkva ŭ siekularyzavanaj postsavieckaj Biełarusi nie stała masavaj.
Aficyjnaje pravasłaŭje zastałosia pad kantrolem Maskvy, a za apošni čas pieratvaryłasia ŭ ideałahičnuju strukturu dyktatury, tady jak kataliki, pratestanty i hreka-kataliki zachoŭvajuć niezaležnaść ad dziaržavy.
Cikava, kolki praisnuje filija FSB pad nazvaj BPC, usie hytyja vienijaminy, ihumieńni havryyiły i raznastajnyja lemiašonki va ŭmovach, kali ŭ Biełarusi narešcie spynicca pieraled inšych kanfiesij i buduć pierakryty krynicy dziaržaŭnaha finansavańnia BPC z boku rasiei i kałabarantckaj administracyi? Navat unutry BPC saśpieła mocnaje niezadavalnieńnie śviataroŭ biełaruskaha pachodžańnia tym, što vienijamin štučna pavialičyŭ kolkaść parafij BPC i aktyŭna zapaŭniaje novyja pasady rasiejcami. Tamu paśla źniknieńnia režymu chutkaja aŭtakiefalija pravasłaŭja ŭ Biełarusi praktyčna niepaźbiežna.
A adražeńnie unii ŭ Biełarusi niasie macniejšuju pahrozu dla "ruskaha mira", tamu BPC tak i zavarušyłasia.