Manahrafija «Madžarskija: armianski rod u historyi Biełarusi», pryśviečanaja historyi rodu armianskich majstroŭ-tkačoŭ, stvaralnikaŭ znakamitych słuckich pajasoŭ, narešcie, pabačyła śviet. Praca nad joj viałasia z 2018 hoda.
Historyja rodu Madžarskich razhladajecca ŭ manahrafii jak jaskravy prykład biełaruska-armianskich kulturnych suviaziaŭ u XVIII stahodździ. Doŭhi čas zachoŭvajučy svaju armianskuju identyčnaść, pradstaŭniki rodu tym nie mienš zdoleli intehravacca ŭ łakalnuju šlachieckuju supolnaść Słuččyny i Navahrudčyny.
Kniha, vydadzienaja na ruskaj movie, była padrychtavanaja Nacyjanalnym histaryčnym archivam Biełarusi sumiesna z Fondam raźvićcia i padtrymki armianaznaŭčych daśledavańniaŭ «ANIV». Ideja stvareńnia takoj manahrafii naležyć kiraŭniku Fondu «ANIV» Armienu Chiečajanu.
Hałoŭnaja meta knihi — daśledavańnie historyi armianskaha rodu Madžarskich na biełaruskich ziemlach, u pieršuju čarhu Jana i jaho syna Lavona. U joj praz pryzmu ŭłasnych losaŭ adlustravany asnoŭnyja viechi ŭ historyi spravy žyćcia ichniaha baćki — fabryki-piersijarni ŭ Vialikim Kniastvie Litoŭskim.
I choć histaryjahrafija daśledavańnia funkcyjanavańnia Słuckaj piersijarni naličvaje ŭžo bolš za stahodździe, ale dahetul zastavaŭsia šerah niavyrašanych prablem. U čas pracy nad knihaj byŭ zrobleny ceły šerah asobnych adkryćciaŭ i ŭdakładnieńniaŭ, jakija zdoleli raźviazać prablemnyja pytańni.
Pierš za ŭsio heta data stvareńnia i pačatkovy etap isnavańnia manufaktury Madžarskich u Niaśvižy i Słucku, rola Lavona jak pradaŭžalnika tradycyj baćki, skład supracoŭnikaŭ manufaktury, ich prafiesijnaja padrychtoŭka i mižasobasnyja adnosiny.
U knizie taksama razhledžany praces intehracyi rodu Madžarskich u šlachieckuju supolnaść, ich svajactva ź biełaruskimi šlachieckimi rodami. Aŭtary źviartali ŭvahu pierš za ŭsio nie na asablivaści technałahičnych pracesaŭ i abjomy vytvorčaści pradpryjemstva, a na čałaviečy faktar.
Kniha składajecca ź dźviuch častak. U pieršaj razhladajecca historyja rodu Madžarskich i asnoŭnyja etapy raźvićcia ichniaj fabryki-piersijarni. Asnoŭnaja častka tekstu naležyć biełaruskim historykam Dzianisu Lisiejčykavu i Jaŭhienu Hlinskamu, a za pračytańnie i tranślitaracyju armianskich zapisaŭ adkazvaŭ Jaŭhien Hurynaŭ.
U druhoj častcy apublikavany vyjaŭlenyja ŭ archivach Biełarusi i Polščy dakumienty pa historyi rodu, pradstaŭleny itynieraryi i słoŭnik piśmovaj movy Jana i Lavona Madžarskich, vykananyja Lisiejčykavym, a taksama pakalenny rośpis rodu, vykanany Hlinskim.
Siarod vyjaŭlenych dakumientaŭ invientary majontkaŭ Madžarskich, daviedki, kantrakty, pastanovy dvaranskich schodaŭ, vypisy ź mietryčnych knih kaściołaŭ, asabistyja listy Jana i Lavona Madžarskich da Radziviłaŭ.
Taksama ŭ fondach Nacyjanalnaha histaryčnaha archiva Biełarusi była vyjaŭlena ŭnikalnaja krynica — dziełavyja zapisy baćki i syna Madžarskich, jakija jany vykonvali na polskaj movie, ale armianskimi litarami.
Vizualny rad, za jaki adkazvaŭ historyk Kirył Karluk, składajecca z bolš jak 100 raniej nieviadomych i małaviadomych ilustracyj, vyjaŭlenych u archivach i muziejach Biełarusi, Polščy, Francyi, Italii, Niderłandaŭ, Litvy, Rasii, Ukrainy, Vialikabrytanii, a taksama ŭ pryvatnych kalekcyjach.
Materyjały, sabranyja ŭ čas pracy nad knihaj, adkryvajuć ceły šerah siužetaŭ dla dalejšych daśledavańniaŭ historyi armianskaj prysutnaści na biełaruskich ziemlach i miesca armianaŭ u historyi Biełarusi.
Siońnia knihu možna nabyć u minskich kniharniach «Klaksa» (vuł. Uljanaŭskaja, 31) i «Akademičnaja kniha» (pr-t Niezaležnaści, 72), a taksama ŭ jerevanskaj kniharni «Nairy» (vuł. Karuna, 8).
«Na bierazie Voli». Vyjšła novaja kniha Andreja Chadanoviča
Čym vybitny Jun Fose, novy nobieleŭski łaŭreat pa litaratury? «Ën piša na novanarviežskaj», raskazvaje jaho pierakładčyk na biełaruskuju movu
Vyjšła kniha «Kruhłaja Square» Vała Klementa — iraničny žyćciapis čałavieka i impieryi
Vychodzić kniha viasiołych ašukanskich historyj ź ilustracyjami Lavona Volskaha
Ciapier čytajuć
Juraś Ziankovič raskazaŭ pra svajo vyzvaleńnie i šlach u ZŠA1
Kamientary