«Voś tady mianie i zachapiła dumka: para mianiać svajo žyćcio!» Biełarusy raskazali, jak pamianiali prafiesiju i što z hetaha atrymałasia
Niadaŭna daśledčy centr rabota.by pravioŭ apytańnie siarod karystalnikaŭ servisu, kab daviedacca, jak jany staviacca da atrymańnia vyšejšaj adukacyi i pracy pa śpiecyjalnaści. Akazałasia, što siarod apytanych tolki kala 20% śpiecyjalistaŭ, jakija atrymali adukacyju, pracujuć pa śpiecyjalnaści, atrymanaj u VNU abo SSNU, jašče prykładna 16% vybrali sumiežnuju prafiesiju. I kudy bolš — amal tracina — nie pracuje pa śpiecyjalnaści. Myfin.by znajšoŭ ludziej, jakija kruta pamianiali svoj rod dziejnaści, i daviedaŭsia, čamu jany tak zrabili.
«Toje, što turahienty padarožničajuć zaŭsiody biaspłatna, — mif»
Ź miedykaŭ — u turahienty. Antanina:
«U dziacinstvie ja nie rasstavałasia z knihami ab padarožžach. Kolki siabie pamiataju, maryła pra dalokija krainy, stać ściuardesaj, archieołaham abo daśledčykam Suśvietnaha akijana.
Tady internetu nie było, adzinaje akno ŭ śviet — televizar. Ja zalipała na pieradačach «Kłub padarožnikaŭ», «Padvodnaja adysieja kamandy Kusto».
Ale ŭ vyniku adukacyju čamuści atrymała nie turystyčnuju, a miedyka-bijałahičnuju. U cełym miedycyna była nie maim vybaram: tak zachacieła maja mama, a ja ŭ škole jašče drenna ŭjaŭlała, jakuju prafiesiju chaču abrać.
Ja skončyła miedycynski kaledž, zatym MDEU imia Sacharava. I amal 8 hadoŭ prapracavała ŭ miedycynie: miedsiastra, akušerka, asistentka stamatołaha.
Heta była stabilnaja praca. U stacyjanary mnie navat padabałasia, była adnoj z najlepšych supracoŭnic, ale zasmučaŭ zarobak — chaciełasia šmat padarožničać, a atrymlivałasia ŭsiaho tolki adzin raz na hod.
Akramia taho, kali zasvojvała pracoŭnyja ałharytmy, mnie rabiłasia sumna: nie było ruchu i cikavych zadač. Vialikaha rostu ja tam taksama nie bačyła.
Sprabavała pracavać u farmaceŭtyčnaj kampanii. Tam niadrenna płacili, ale ja chutka źbiehła — nastolki mnie było niecikava i sumna, što nijakija hrošy nie mahli heta kampiensavać.
Mahčyma, ja tak by i pracavała ŭ miedycynie. Adnak 12 hadoŭ tamu pajezdka ŭ Paŭdniova-Uschodniuju Aziju całkam pieraviarnuła śviadomaść. Niezdarma tudy adpraŭlajucca ŭ pošukach siabie.
Voś tady mianie i zachapiła dumka: para mianiać svajo žyćcio — majo miesca ŭ turyźmie! Ja ž uvieś čas tolki i havaru pra padarožžy. Kožny adpačynak składaju cikavy maršrut i samastojna braniruju avijabilety, hateli, uvachodnyja kvitki na słavutaści.
Takim čynam my z mužam abjeździli Tajłand, Kambodžu, Małajziju, Sinhapur, Niepał i inšyja krainy. Da mianie stali źviartacca znajomyja pa paradu, kudy pajechać, jaki hatel vybrać. I ja ŭ vyniku vyrašyła pasprabavać siabie ŭ hetaj śfiery. A muž padtrymaŭ, za što jamu vialiki dziakuj!
Biez vopytu i profilnaj adukacyi turfirmy nie hareli žadańniem brać na pracu. Za maimi plačyma byli tolki ŭpeŭnienaść u sabie i asabistyja padarožžy. I, narešcie, lod kranuŭsia! Paśla mnostva reziume biez adkazu mianie ŭziali ŭ nievialikaje turahienctva.
Dyrektarku skaryli nie maje navyki składańnia maršrutaŭ i nie maja charyzma. Prosta nichto nie chacieŭ tam pracavać. Charaktar u kiraŭnicy byŭ nastolki surovy, što supracoŭniki časam nie vytrymlivali navat dnia. Ale moj entuzijazm zaškalvaŭ, i ŭžo ŭ pieršyja miesiacy pracy ja zabraniravała šmat turaŭ.
Mnie nie chapała viedaŭ — sutkami hladzieła vebinary turapierataraŭ, biaskonca čytała apisańni hatelaŭ, vodhuki i słuchała kalehaŭ. Było vielmi ciažka: vializnaja płyń infarmacyi, adkaznaść pierad turystami i dziki presinh dyrektarki. Niahledziačy na maje vyniki, dobra płacić jana nie chacieła, arhumientujučy tym, što ja pačatkoviec.
Tady moj zarobak u ekvivalencie składaŭ kala 200 dalaraŭ. Dapamahała ŭstanoŭka: nabiarusia vopytu i pierajdu ŭ inšuju firmu. I kalektyŭ — dziaŭčaty tam pracavali nievierahodnyja, da hetaha času z mnohimi majem znosiny.
Praz try hady pajšła ŭ bujnuju kampaniju. I heta byŭ zusim inšy ŭzrovień pracy i kałasalny vopyt. Mienavita tam mnie zadali vysokuju płanku pracy ŭ turyźmie. Ciapier ja ŭ kampanii 360 Travel, tut mnie vielmi kamfortna i cikava — heta traplańnie prosta ŭ serca. Ja nie pierastaju ździŭlacca, nakolki supadaje ŭ nas z kiraŭnictvam ujaŭleńnie pra hateli i kurorty, bačańnie pracy z turystami, śvietapohlad i mety.
Pa zarobkach u turyźmie składana dać adzinuju ličbu, usio zaležyć ad kankretnaj situacyi: vopytu, najaŭnaści pastajannych klijentaŭ, siezonu, umoŭ pracy i h. d. U siarednim dobry śpiecyjalist z vopytam moža zarablać u ekvivalencie ad 500 da 2000 dalaraŭ.
I adrazu raźvieju mif, što turahienty zaŭsiody i ŭsiudy lotajuć biaspłatna. Heta daloka nie tak. Tak, u nas jość rekłamnyja tury, jakija apłačvajuć pracadaŭcy (zvyčajna heta adna pajezdka ŭ hod) abo prezientujuć turapieratary. Jość rekłamnyja tury pa canie avijabiletaŭ, dzie pražyvańnie, charčavańnie i ekskursii ŭžo iduć biaspłatna, ale tam taksama treba pracavać. Bo rekłamny tur — heta ahlad mnostva hatelaŭ non stop + ekskursii, kab lepš paznać krainu. Dobra, kali budzie chacia b adzin dzień dla adpačynku.
Taksama ŭ turahientaŭ byvajuć nievialikija bonusy, jakija možna śpisać na pajezdki. Ale my nie padarožničajem biaspłatna, i časta adpačynak abychodzicca nie našmat tańniej, čym turystam. Navat kali pracoŭnaja pajezdka apłačanaja bonusami: bo hetyja bonusy my zarabili svajoj pracaj i lacim znoŭ pracavać.
Plusy pracy turahientaŭ:
- Praca tvorčaja i cikavaja, adsutnaść manatonnaści i ruciny. Nie vychodziačy z ofisa, prosta padbirajučy tury i składajučy maršruty turystam, ja mahu virtualna pabyvać u Tajłandzie, Ispanii, na Maldyvach abo Siejšełach.
- Nasyčanaje padziejami aktyŭnaje žyćcio: kamandziroŭki, pastajannaje navučańnie i naviedvańnie roznych cikavych vystaŭ i sieminaraŭ. Dla turahientaŭ hateli i turapieratary arhanizoŭvajuć Road Show u najlepšych restaranach horada z šou i rozyhryšam padarunkaŭ, samyja žadanyja — heta biaspłatnaje žyćcio ŭ hatelach abo pajezdka ŭ rekłamny tur.
- Znosiny z roznabakovymi ludźmi i zamiežnymi partniorami, novyja znajomstvy z usiaho śvietu. Naprykład, na Maldyvach udzielničała ŭ vielmi cikavych viačerach z hienieralnymi mieniedžarami hatelaŭ rodam z Francyi, Hiermanii, Indaniezii. My abmiarkoŭvali nie tolki pracoŭnyja pytańni, ale i asablivaści kultury dy žyćcia, dzialilisia asabistym vopytam.
- Mahčymaść pracavać anłajn — asnoŭnaja častka pracy moža być vykanana ŭ lubym miescy, hałoŭnaje, kab byŭ dostup da internetu.
- Udziačnaść turystaŭ — heta nievymoŭnyja emocyi, kali jany ščaślivyja i pišuć prosta z adpačynku, jaki kruty hatel, kurort abo plaž my padabrali, jak im dobra, jak spoŭnilisia ich mary, naprykład, pakarmić žyrafaŭ abo prajechacca na samym doŭhim zipłajnie. U takija momanty radujusia, što datyčnaja, i adčuvaju siabie čaraŭnicaj.
Samy vialiki i hałoŭny plus — ja stała šmat padarožničać. Heta jak asabistyja pajezdki, tak i pracoŭnyja. Tolki za hety hod pabyvała ŭ Katary, Jemienie, Turcyi, Jehipcie, dvojčy ŭ AAE i zusim chutka jedu sa svajoj siamjoj adznačać Novy hod u Aŭstryi.
Minusy pracy turahientam:
- Vysokaja adčuvalnaść turystyčnaj śfiery da palityčnych i sacyjalnych padziej.
- Častyja stresavyja situacyi: turysty spaźnilisia na rejs, ovierbukinh, prablemy z hatelem abo tranśfieram, pieranosy i admieny rejsaŭ i h. d. Fors-mažor u turyźmie reč davoli častaja — niestandartnyja situacyi zdarajucca z kožnym. Ich treba chutka i efiektyŭna vyrašać.
- Časam davodzicca słuchać niepryjemnyja rečy, u jakich abvinavačvajuć mienavita turahienta, navat kali vinavaty hatel, turapieratar abo avijakampanija.
- Vielizarnaja adkaznaść i nieabchodnaść zaŭsiody być na suviazi 24/7 — na śvitanku ci ŭnačy mohuć patelefanavać turysty z prablemaj, jakuju treba ekstranna vyrašać, navat kali ŭ vas dzień naradžeńnia ci vy znachodziciesia na krai śvietu. Usio heta pryvodzić da pieranapružańnia i emacyjnaha vyharańnia. Da taho ž z-za takoha hrafika i ŭciahnutaści ŭ pracu časta cierpiać asabistyja adnosiny.
U cełym turyzm nie dla słabakoŭ, nadoŭha tut zatrymlivajucca tolki fanaty svajoj spravy. I jany nie pramianiajuć jaje ni na što. Heta jak chvaroba, jakaja nie lečycca, chiba što čarhovym biletam na samalot.
Pa miedycynie nie sumuju, ale i nie škaduju pra hady, jakija addała hetaj śfiery, — vopyt nie raz spatrebiŭsia i ŭ siamji, i ŭ situacyjach na adpačynku z turystami. Niadaŭna ja i ŭvohule akazvała pieršuju mieddapamohu chłopčyku ŭ Jemienie».
«U jakaści raspracoŭščyka ja nie chapaŭ zorak ź nieba»
Z prahramista — u fatohrafy. Andrej:
«Paśla zakančeńnia BDUIR ja hadoŭ z 10 pracavaŭ raspracoŭščykam, jaki nie chapaŭ zorak ź nieba. Mnie daviarali pisać samy prosty kod. Dy i sam ja aceńvaŭ svaju pracu adekvatna. Razumieŭ, što ŭmieju rabić niamnohaje ŭ paraŭnańni z kalehami, ale dadatkova vučycca mnie i nie chaciełasia.
Byŭ zadavoleny svaim nie asabliva vialikim dla raspracoŭščyka zarobkam (kala 1000 dalaraŭ), bo nie ličyŭ siabie dobrym śpiecyjalistam, kab navat sprabavać prasić bolš.
A voś u svaim chobi — partretnaj i siamiejnaj fatahrafii — ja nie stamlaŭsia raźvivacca: šmat čytaŭ, prachodziŭ kursy i majstar-kłasy, fatahrafavaŭ, pryśviačaŭ hetamu ŭvieś svoj volny čas.
Z-za ekanamičnych i inšych pierypietyj apošniaha času mianie niadaŭna skaracili na pracy paśla dvuch miesiacaŭ na bienčy biez prajekta. Spačatku heta byŭ šok — syšoŭ stabilny zarobak. Uładkoŭvacca znoŭ prahramistam mnie nie chaciełasia, ja razumieŭ, što rynak pracy zapoŭnieny bolš paśpiachovymi i daśviedčanymi kadrami.
Majučy nievialikuju finansavuju padušku biaśpieki, staŭ raźvivać svoj błoh, chapacca za kožnuju pracu fatohrafam: fotasiesii, viasielli, rekłamnyja fotazdymki.
Pastupova, prykładna za hod, moj dachod dasiahnuŭ sumy, jakuju ja zarablaŭ u jakaści prahramista. Redkija miesiacy ja maju mienš za 1000 dalaraŭ na fotazdymkach. Ale heta vielmi intensiŭny režym pracy».
«Buchhałtary niedalublivajuć aŭdytaraŭ nie mienš, čym padatkavikoŭ»
Z padatkovaha inśpiektara i aŭdytara — u ahienty pa nieruchomaści. Luboŭ:
«Ja skončyła finansava-ekanamičny kaledž i BDEU. Potym 3 hady pracavała ŭ kantrolnym adździele ŭ padatkovaj inśpiekcyi. Hetaja praca mianie vielmi napružvała i vymotvała: prychodziš praviarać arhanizacyju, i zrazumieła, što tam tabie zusim nie radyja. A ŭžo kali znajšoŭ parušeńni i firmie pahražaje prystojny štraf, to naohuł byvała ŭsiakaje: chtości cisnuŭ na škadavańnie, chtości prapanoŭvaŭ chabar, chtości pahražaŭ.
Faktary, jakija dušyli, byli i z druhoha boku: nie znajšoŭ parušeńniaŭ u arhanizacyi — značyć, drenna praviaraŭ. Tamu ja davoli chutka syšła ŭ aŭdytarskuju firmu. Akramia taho, što zarobak prapanavali istotna bolšy, ja vyrašyła, što tam praściej, bo aŭdytar znachodzić pamyłki i nie karaje, a naadvarot, dapamahaje arhanizacyi vypravić usio samastojna i maksimalna paźbiehnuć štrafaŭ.
Ale staŭleńnie tych, kaho praviarała, było nie našmat lepšaje. Buchhałtary niedalublivajuć aŭdytaraŭ nie mienš, čym padatkavikoŭ, bo jany taksama znachodziać ich pamyłki, a časam i surjoznyja złoŭžyvańni dy źviartajuć uvahu na heta kiraŭnictvu.
U niejki momant ja stamiłasia psichałahična i vyrašyła źmianić śfieru dziejnaści, ale dakładna nie viedała, na jakuju. Čytała ŭsio zapar pra toje, jak chtości źmianiŭ prafiesiju. Dumała i pra IT, i navat pajšła na anłajn-kursy teściroŭščykaŭ, ale kinuła davoli chutka.
Niejak razhavaryłasia sa spadarožnikam u ciahniku, jaki pracavaŭ ahientam nieruchomaści ŭ adnym ź minskich ahienctvaŭ. Z hetaha momantu ŭ mianie zasieła dumka: a voś heta varyjant. I litaralna praz paŭhoda ja ryzyknuła: adhuknułasia na vakansiju ahienta pa nieruchomaści biez vopytu pracy, z navučańniem u samoj kampanii. I ŭ mianie niečakana ŭsio ź lohkaściu pajšło. Mahčyma, jašče dapamahli maje soft-skiły, napracavanyja ŭ padatkovych orhanach i aŭdycie, umieńnie čytać zakanadaŭstva, razumieć jaho i tłumačyć prostymi słovami.
Mnie vielmi padabajecca maja ciapierašniaja praca, u tym liku i raźjezdy pa horadzie na pakazy kvater, hnutki hrafik. Ja vielmi enierhičny, aktyŭny čałaviek, i siadzieńnie ŭ ofisie ad zvanka da zvanka mianie zaŭsiody napružvała.
U ciapierašniaj pracy taksama časam sustrakajucca małapryjemnyja ludzi, byvajuć kanflikty, ale heta mianie ŭžo nie tak mocna kranaje. Praca ŭ padatkovych orhanach zahartavała mianie i dadała ciarpieńnia i vytrymki ŭ składanych kamunikacyjach ź ludźmi.
U pačatku majoj pracy ŭ jakaści stažora zarobak byŭ zusim nievysoki. Ale dzieści na druhi hod ja vyjšła na siaredni zarobak u rajonie 900 dalaraŭ. Hetaja suma navat trochi bolšaja za tuju, što asabista ja zarablała aŭdytarkaj. Kažu mienavita pra siaredniuju, tamu što dachody ŭ hetaj śfiery niestabilnyja, usio zaležyć ad zaklučanych ździełak.
Byvajuć nie samyja ŭdałyja miesiacy, i tady zarobak prasiadaje. A ŭ asobnyja miesiacy, kali prosta ŭdała składvajucca ździełki, to dachod byvaje i prystojna vyšejšy.
Ciapier ja ŭžo bolš za 3 hady ŭ hetaj śfiery. Vopyt i pośpiech dapamahajuć narmalna zarablać. Plus paru razoŭ ja ŭžo skarystałasia dadatkovymi mahčymaściami svajoj prafiesii — viedańniem rynku i dostupam da samych śviežym prapanoŭ. Ja vyhadna nabyła daču i ŭčastak, jakija pradavali ludzi, što pierajazdžajuć u inšyja krainy. Z-za terminovaha prodažu jany pastavili canu nižejšuju za rynkavuju. A ja sama ŭžo realizavała hetyja abjekty niaśpiešna, pa vierchniaj płancy rynku».
«Praca ź ličbami mianie bolš nie pryciahvaje»
Z bankaŭskaha słužboŭca — u administratara hatela. Alaksandra:
«Amal 10 hadoŭ ja prapracavała ŭ bankaŭskaj śfiery, pačynajučy ad prostaha śpiecyjalista da hałoŭnaha. Niahledziačy na toje, što niepasredna ŭ majoj pracy viedańnie zamiežnaj movy nie patrabavałasia, ja nikoli z časoŭ zakančeńnia BDEU nie kidała zaniatkaŭ anhlijskaj movaj — to chadziła na kursy, to zajmałasia z repietytaram. I heta ŭ vyniku mnie vielmi spatrebiłasia.
Ja pa žyćci vielmi aktyŭny čałaviek, poŭny ekstraviert, jaki lubić padarožžy, pastajannuju kamunikacyju. Zarobak u banku dazvalaŭ mnie davoli šmat padarožničać, tym bolš adnoj heta nie tak doraha, čym kali ŭžo jość siamja.
Uzimku ja zaŭsiody jeździła ŭ Jehipiet za soncam i moram. I tut mnie dapamahła maja luboŭ da znosin z usimi, chto apyniecca pobač:
adnojčy, razhavaryŭšysia ź mieniedžaram hatela, daviedałasia, što im patrebny novy administratar ź viedańniem ruskaj i anhlijskaj moŭ. Ja schapiłasia za hetuju mahčymaść i ŭhavaryła jaho dać mnie šaniec.
Viarnułasia ŭ Biełaruś, kab zvolnicca z banka, i źjechała nazad. Tam ja prapracavała 3 hady, pryjazdžajučy ŭ Minsk tolki ŭ adpačynak.
Kali praz asabistyja abstaviny viarnułasia žyć u Biełaruś, to pra bank navat nie dumała, praca ź ličbami mianie bolš nie pryciahvała.
Ja papracavała administrataram u dvuch viadomych hatelach u Minsku. I mnie vielmi nie spadabaŭsia zarobak, navat viarnuŭšysia ŭ bank ja b zarablała bolš. Nie kažučy pra toje, što ŭ Jehipcie na takoj pasadzie ja zarablała značna bolš.
Paśla pasłableńnia kavidnych abmiežavańniaŭ śviadoma stała šukać pracu za miažoj. Znajšła varyjant u hateli ŭ Varšavie i pakul pracuju tam z zarobkam kala 1 400 dalaraŭ. Ale ŭsio ž chočacca zarablać bolš, dy i zdymnaje žyllo ŭ Varšavie kaštuje niatanna. Tamu niadaŭna ja vysłała reziume pa niekalkich vakansijach u Katary. Prajšła paru pačatkovych sumoŭjaŭ i vielmi čakaju vynikaŭ».
«Apaviadać pra Biełaruś — častka našaha servisu». Siostry-biełaruski žyvuć u Brazilii i robiać tatu z nacyjanalnym arnamientam
«Kali pačałasia vajna ŭ Izraili, maci zahadała, kab maich rečaŭ nie było ŭ jaje domie». Biełaruska pryniała isłam i voś z čym sutyknułasia
«Pieršy raz sieła na kania ŭ 35 hadoŭ». Hrodzienka sabrała vakoł siabie tabun koniej i ščaślivaja
Vialikaja hutarka z Alinaj Koŭšyk — pra intervju z Padsasonnym, skandał z Kulejem i reformy na «Biełsacie»5
Kamientary