Cisnuć na baćkoŭ, biaruć najaŭnymi i pajšli pa druhim kruzie. Jak ź biełarusaŭ praciahvajuć treści «kampiensacyju» za danaty
Pieršyja śpisy tych, chto danaciŭ u fondy dapamohi paciarpiełym ad represij, zjavilisia na pačatku 2023 hoda. Dahetul na hutarki ŭ KDB vyklikajuć navat tych, chto daŭno ŭžo nie ŭ Biełarusi. Supracoŭniki śpiecsłužbaŭ na takich sustrečach prapanoŭvajuć pieraličyć dziaržaŭnym arhanizacyjam sumy, jakija šmatkroć pieravyšajuć pamier danatu. Pavodle apošnich paviedamleńniaŭ pravaabaroncaŭ, ciapier siłaviki stali cisnuć na svajakoŭ tych, chto vyjechaŭ. A taksama patrabujuć zapłacić hatoŭkaj. Zjavilisia paviedamleńni i ab tym, što KDB pačaŭ zatrymlivać ludziej pa druhim kole, piša «Svaboda».
Pahrozy baćkam, što zastajucca ŭ Biełarusi
U razmovie sa «Svabodaj» Anton paprasiŭ nie nazyvać jahonaha poŭnaha imia. U Biełarusi jon pracavaŭ u nievialikaj aŭtsorsinhavaj kampanii. Raskazvaje, što ŭ 2020-m aktyŭna i ščodra achviaravaŭ na patreby represavanych praz Facebook Pay. Paśla rełakavaŭsia ŭ Litvu, zvolniŭsia z raniejšaj kampanii. Ciapier pracuje ŭ inšaj. Były kiraŭnik prykładna paŭhoda tamu napisaŭ Antonu i paviedamiŭ, što ź im źviazalisia supracoŭniki KDB.
«Raskazaŭ, što z KDB na firmu pryjšli śpisy tych, chto danaciŭ, paprasiŭ pryjechać u Biełaruś. Kab pajści na razmovu, pakajacca, apłacić kampiensacyju. Maŭlaŭ, tady nijakaj kryminałki nie budzie i ja spakojna zmahu pryjazdžać u Biełaruś da baćkoŭ. Ja, naturalna, admoviŭsia, bo čuŭ užo šmat sumnych historyj. Tym bolš ja nie pracuju ŭžo ŭ toj kampanii i mnie nie pahražaje zvalnieńnie za niepadparadkavańnie», — kaža surazmoŭca.
U Biełarusi ŭ Antona zastajucca baćki. Maci pracuje ŭ škole psichołaham, joj hod da piensii. Baćka na dziaržaŭnaj słužbie.
«Niadaŭna (supracoŭniki śpiecsłužbaŭ. — RS) pryjšli da ich. Pytalisia, dzie ja, i pahražali, što kali nie apłaču kampiensacyju za danaty, niepryjemnaści buduć u baćkoŭ. Naturalna, ja ŭ šoku», — kaža Anton.
Hrupa ryzyki
Žanna taksama pracuje ŭ IT i taksama prosić nie nazyvać svajho poŭnaha imia. Dziaŭčyna žyvie na dźvie krainy. Bolšuju častku času znachodzicca ŭ Polščy, ale pieryjadyčna pryjazdžaje i ŭ Biełaruś: tam u jaje baćki, kvatera i chutar. U 2021-m dapamahała siamji kalehi, jakoha pasadzili, danaciła ŭ fondy. Kaža, što čuła šmat historyj pra kaleh, jakich prymusili spłacić za danaty ŭ 10-razovym pamiery.
«Ja na śviaty była ŭ Biełarusi. Zvyčajna vielmi aściarožna pavodžu siabie, nie padymaju, kali telefanujuć ź nieznajomych numaroŭ. Pajechała na chutar — i niejak na aŭtamacie padniała słuchaŭku, bo jašče nie pračnułasia. Pytajucca, ci ŭ Biełarusi ja, i zaprašajuć na razmovu ŭ KDB, pahavaryć pra danaty. Maŭlaŭ, kali damovimsia i ja zapłaču, mnie ničoha nie budzie. Namiakali, što viedajuć pra baćkoŭ, jakija ŭ Biełarusi. Ja spałochałasia, skazała, što ja za miažoj. Vyklučyła telefon, vyniała simku. Z čužoha numaru pazvaniła svajakam, kab pryvieźli maje rečy na vakzał», — raskazvaje Žanna.
Pa słovach dziaŭčyny, ź Biełarusi jana vybirałasia praz Rasieju. Dajechała da Pieciarburha, a adtul ź pierasadkami ŭ kirunku adnoj z krain Bałtyi.
«Mianie dahetul trasie ad taho padarožža. Jasnaja sprava, u Biełaruś ja bolš ni nahoj», — emacyjna apaviadaje surazmoŭca.
«Apłata aznačaje pryznańnie viny»
Hanna (imia źmienienaje dziela biaśpieki. — RS) pracuje nie ŭ śfiery IT, a ŭ dziaržaŭnaj ustanovie jurystam. Nieŭzabavie musić prajści pieraatestacyju ŭ Ministerstvie justycyi. Raskazvaje, što jaje niadaŭna vyklikali na razmovu ŭ KDB i dapytvali ciaham 5 hadzin. Taksama pra danaty.
«Ja sapraŭdy pieravodziła hrošy na dapamohu chvorym dzieciam, na kocikaŭ-sabačak. Ale heta ž nie złačynstva. Pa maich adčuvańniach, kankretnych dakumientaŭ, što ja apłočvała štrafy ci danaciła ŭ fondy padtrymki, u ich nie było. Mnie skazali, što ŭ ich dakładna jość śpisy, što ja zrabiła danat u kankretnuju datu ŭ žniŭni 2020 hodu, ale pakazać tych śpisaŭ nie mohuć, bo tam šmat proźviščaŭ», — kaža Hanna.
Pa jaje słovach, razmova z supracoŭnikami śpiecsłužbaŭ była ciažkaj, doŭhaj i niepryjemnaj.
«Ja paabiacała padumać, mianie adpuścili. Pajšła ŭ bank, uziała vypisku. U tuju datu nijakich pieravodaŭ ja dakładna nie rabiła. Ciapier ja ŭ rospačy. Napieradzie atestacyja. Stracić pracu ja nie mahu. Zapłacić, kab adčapilisia? Ale tady ja pryznaju vinu», — vahajecca Hanna.
«Nie treba tut šukać čahości racyjanalnaha»
Prakamientavać hety dy inšyja kiejsy Svaboda paprasiła zasnavalnika fondu ByHelp Alaksieja Lavončyka.
«Kali Hanna zapłacić, jaje mohuć nie pieraatestavać, bo apłata aznačaje pryznańnie viny i robić ciabie abjektam dla nastupnaj ataki. Potym mohuć znoŭ vymahać hrošy, mohuć pasadzić. Kali jana nie zapłacić, ad jaje mohuć adčapicca. Niama dobraj univiersalnaj parady. Joj vyrašać samoj», — kaža Lavončyk.
Pa jaho słovach, kali čałaviek nie danaciŭ sistemna i śpiecsłužby nie mohuć paćvierdzić heta ničym, akramia svaich ułasnych nadrukavanych dakumientaŭ, lepš nie paddavacca i nie płacić. Zasnavalnik fondu By_Help taksama paŭtaraje, što kali čałaviek i vypłaciŭ kampiensacyju, usio adno niama harantyi prablemaŭ u budučyni.
«My viedajem pra vypadki, kali ludzi pieravodziać sumu, u 10 razoŭ bolšuju za danat. Da ich prychodziać paŭtorna i patrabujuć jašče raz zrabić płaciež. Aha, kali zapłaciŭ, značyć vinavaty, možna da jaho znoŭ pryjści. Možna i pasadzić — jon ža vinavaty! Jany chočuć vycyhanić u vas hrošy, prymusić pakajacca, a potym znoŭ vymahać hrošy. Byli situacyi, kali čałavieku raili adkupicca, jon adkupiŭsia, a jaho pasadzili. Byli situacyi, kali čałavieka pasadzili, potym skazali adkupicca, jon zapłaciŭ, a jaho nie vypuścili», — raskazvaje Lavončyk.
Surazmoŭca raić nie šukać u dziejańniach śpiecsłužbaŭ niečaha racyjanalnaha i nazyvaje ich dziejańni «hulnioj z šuleram».
Zasnavalnik fondu ByHelp raskazvaje, što ź niadaŭniaha času da jaho pačali dachodzić źviestki pra novuju taktyku siłavikoŭ. Kali raniej jany prymušali pieravieści bujnyja sumy na rachunki dziaržaŭnych ustanovaŭ, to nie tak daŭno pačali vymahać najaŭnyja hrošy. Nie dajučy nijakich dakumientaŭ ab vypłacie hetak zvanaj kampiensacyi.
«Kali vy zapłacili hatoŭkaj, heta vierahodnaść taho, što jany pryjduć da vas znoŭ. Maŭlaŭ, u nas niama dakumientaŭ, što vy pieraviali, jakija takija najaŭnyja? Našy supracoŭniki chabaru nie biaruć». Znoŭ paŭtarusia: heta hulnia z šuleram», — pierakanany Alaksiej Lavončyk.
Za danaty 60 čałaviek asudzili na 186 hadoŭ kałonii
Pavodle infarmacyi «Viasny», za danaty pavodle artykuła 361-2 Kryminalnaha kodeksa («Finansavańnie ekstremisckaha farmavańnia») u Biełarusi ŭžo asudzili bolš za 60 čałaviek. Ich ahulny termin pakarańnia siahaje 186 hadoŭ kałonii, i hetyja źviestki mohuć być daloka nie poŭnymi.
Pakarańnie ŭ bolšaści vypadkaŭ vynosicca ŭ pamiery niekalkich hadoŭ pazbaŭleńnia voli. Adnak byvajuć i bolš surjoznyja terminy. Treniera-masažysta ź Minska Mikałaja Vasileviča asudzili na 9 z pałovaj hadoŭ. Dziaržaŭnyja ŚMI pisali pra 54 danaty. Babrujčanin Dźmitry Słuka atrymaŭ 8,5 hoda. Minčuku Paŭłu Charytonavu prysudzili 5 hadoŭ za danat u 20 dalaraŭ.
Manikiurščycu ź Pinska sudziać za «finansavańnie vajny»
Chto toj doktar z «Łade», jakomu hubazikaŭcy pahražajuć kryminalnaj spravaj
Zasłaŭskaha deputata pačynajuć sudzić za «finansavańnie teraryzmu». Jamu pahražaje da 15 hadoŭ turmy
Čarhovy prysud za danat Pałku Kalinoŭskaha — piać hadoŭ kałonii za 133 rubli
«A što ŭ vas za prablemy? Daloka da Minska ci niama kamu padvieźci?» Publičnaja pikiroŭka Łukašenki i Pašyniana13
Kamientary