«Idzie vajna, a našy ź pistalecikami i flikierami». Jak biełaruskaja miaža vyhladała ŭ pieršyja miesiacy rasijskaha ŭvarvańnia va Ukrainu
Biełaruskim vajskoŭcam, jakija pavinny byli achoŭvać biełaruskuju miažu, usio było zrazumieła — pačałasia vajna. Tolki voś na čyim jany baku i jakaja ich rola ŭ kanflikcie, kiraŭnictva nie tłumačyła. Biaździejnaść, čakańnie, maŭčańnie, soram — usio heta pryjšłosia adčuć tym, chto supieražyvaŭ Ukrainie. Adzin z surazmoŭcaŭ pryznaŭsia, što jon daŭno chacieŭ z kimści padzialicca pra tyja padziei: «stamiŭsia ŭsio ŭ sabie trymać». Vydańnie «Fłahštok» prapanavała pahladzieć na pieršyja miesiacy vajny vačyma ludziej, jakim daviałosia nazirać za padziejami ź biełaruskaha boku miažy. U metach biaśpieki surazmoŭcaŭ u publikacyi imiony nie paznačanyja.
«U nas usie pavinny być za!»
Nas nichto nie infarmavaŭ pra budučaje ŭvarvańnie. My viedali tolki toje, što pa televizary čuli. Pierad padrychtoŭkaj da niasieńnia naradu dručyli prahladam usialakaha haŭna pa teleku.
Tady dumaŭ sam sabie: «Na kaho heta dziejničaje?». Tolki na tych, kamu takaja chiernia padabajecca. A sami ideołahi ni na što nie zdolnyja.
Kali ŭbačyli tanki, našy sami pryfihieli. Rasijskija vojski nie pajšli praz pamiežnyja pierachody. Jany prosta nie pryznačanyja dla ruchu vajskovaj techniki, tam abmiežavańni pa habarytach na ŭjezd z-za najaŭnaści sistem prymusovaha spynieńnia. Treba było b šmat čaho demantavać dla ich prajezdu. Tamu jany pajšli, u asnoŭnym, praz zastavy i punkty sproščanaha propusku.
Za niekalki hadzin da pačatku ŭvarvańnia ŭkrainski bok pakinuŭ punkty propusku.
Biazładździe… Nichto hetaha nie čakaŭ. Mnie soramna i škada, što tak vyjšła. Ale čakać, kab heta aburyła, prynamsi naša kiraŭnictva, dakładna nie varta było. Pravilna zaŭvažajuć — jany ŭsio pahałoŭna prałukašenkaŭskija i prarasijskija. «Vyšejšyja» — chutčej za ŭsio jany ŭsio viedali, prostyja aficery — nie.
Tyja, chto byŭ suprać usiaho hetaha, prosta ničoha nie abmiarkoŭvali. Adnojčy vajskoviec na pramoje pytańnie pra vajnu prademanstravaŭ svajo niejtralnaje staŭleńnie, dyk jaho aficer ledź nie zabiŭ na miescy: «U nas usie pavinny być za!»
Tyja ž ludzi, chto padtrymlivaŭ (uvarvańnie), ničoha nie bajalisia abmiarkoŭvać publična. U asnoŭnym usiakuju durnotu abmiarkoŭvali: što ch***am kaniec i inšyja hłupstva pa typu «Kijeŭ za try dni», što voś-voś dacisnuć. Było pryjemna na ich potym hladzieć, kali navat jany zrazumieli, što ŭsio pravaliłasia. A tak doŭha vieryli, što paśpiachova ŭsio skončycca.
«Jany jak u siabie doma tut haspadaryli»
Praz Čarnobylskuju zonu kałony techniki išli na Kijeŭ, vielmi šmat techniki. U pieršy dzień vajny pamiežny pierachod Kamaryn staŭ bieskarysny — ukraincy ŭzarvali most praz Dniapro. Padčas akupacyi ČAES i adsutnaści mosta (praz pamiežnyja pierachody Kamaryn — Słavucič) rasijskimi vojskami rabiłasia pieravozka składu źmieny atamnaj stancyi.
Praz Čarnobylski kirunak išoŭ asnoŭny patok rabavańnia. Jašče da vajny tam ničoha nie było, možna było haniać tudy-siudy. Ale pa zakonie jaho mahli vykarystoŭvać tolki ludzi, jakija pracujuć na ČAES. Paśla pačatku vajny na hety kirunak pačali zavozić budki, kab choć niejak kantralavać abstanoŭku. Prymać biežancaŭ.
Kali ščyra, ruskim naohuł plavać na nas było, jany jak u siabie doma tut haspadaryli, a našy byli jak prysłuha. Praz pamiežnyja pierachody z Ukrainy vyjazdžali pa-roznamu: lehkavuchi, fury krali, kab dajechać. Inšaha dabra nakrali va Ukrainie — nie źličyć.
Pamiežniki nie pavinny byli kantralavać kradzienaje. Mytni nie było na Čarnobylskim kirunku — tolki pamiežniki, bo tam byŭ niepaŭnavartasny punkt propusku.
Jak minimum paru sotniaŭ čałaviek ruskija pieravieźli z Ukrainy. Jany byli bolš padobnyja da biežancaŭ. My ź imi nie razmaŭlali, tamu skazać, dobraachvotna jany vyjazdžali ci nie, niemahčyma. Ruskija prosta nabrali ich i vyvozili da nas. U ludziej vybaru asablivaha nie było.
Našy aficery vymušanyja byli biehać za ruskimi vajskoŭcami, kab aformić ukraincaŭ, što jany aficyjna zajechali. Ruskim było naohuł na heta naplavać. Ale ŭ nas słužba takaja skurpuloznaja — jany mohuć viedać, chto byŭ vymušany pakinuć svoj dom, a kaho vyvieźli siłkom. Majo mierkavańnie, heta byŭ chutčej hvałtoŭny vyvaz.
Proźviščy vyviezienych pierapisvali nie zvyčajnyja kantralory, a bolš vysokapastaŭlenyja vajskoŭcy. U Pahrankamiteta pavinny być danyja bolšaści tych, kaho vyvozili praź Biełaruś praz pahranpunkty. Kali ž kahości vyvozili praz zastavy, to ich mahli nie pierapisvać, tam dla hetaha niama infrastruktury.
Mnohija vyjazdžali samastojna, pryjazdžali pa bienzin i pradukty. Vielmi mała ludziej chacieli padavacca na biežanstva, u asnoŭnym, jak by drenna ni było, ludzi viartalisia nazad.
«Papierlisia vajavać za Rasiju, byli i takija durni»
Roznyja byli kamičnyja i niezvyčajnyja vypadki na miažy, pra jakija ja čuŭ ci sam sutykaŭsia. Raskazvali pra situacyi, kali rasiejcy jechali dadomu i traplali niejkim čynam na biełaruska-ŭkrainskuju miažu. Vy b bačyli ich tvar, kali im kazali, što tam dalej Ukraina.
Była situacyja, čałaviek, jaki nibyta słužyŭ u ATA, chacieŭ va Ukrainu trapić. Jaho doŭha našy muryžyli, abšukvali, dapytvali, praviarali i ŭsio ž prapuścili, a ŭkraincy jaho nie ŭpuścili. Jon viarnuŭsia da nas nazad i ŭsio heta pačałosia znoŭku, našy pačali znoŭ jaho «katavać». Paśla hetaha jaho pavieźli ŭ nieviadomym kirunku.
I jašče abmiarkoŭvaŭsia taki vypadak, što niejkija najmity chacieli pavajavać za Rasiju. I ŭžo paśla krasavika 2022 hoda niejkaha čorta vyrašyli niezakonna trapić va Ukrainu, kab vajavać za Rasiju. A tam užo staić USU, naohuł niezrazumiełaja i kamičnaja situacyja. U vyniku našy złavili ich i dapytvali ŭžo jak parušalnikaŭ dziaržmiažy.
Akazałasia, što niejkija mužyki z pašpartami ES, arabskaj źniešnaści, niešta nakštałt takoha. Papierlisia vajavać za Rasiju, a išli ŭ ruki prosta da USU. Byli i takija durni.
«Idzie vajna, a našy ź pistalecikami»
Akramia biasčynstvaŭ va Ukrainie, byli vypadki nieadekvatnych pavodzin rasiejcaŭ i ŭ biełaruskich maleńkich haradach — sa stralboj u pavietra siarod biełaha dnia. Prosta stralali ŭ pavietra i pałochali narod.
Vielmi šmat zbroi niejkim čynam apynułasia ŭ našaha miascovaha nasielnictva. Kala miesiaca KDBšniki chadzili pa vioskach i źbirali pistalety, kulamioty. Jak heta ŭsio traplała da ludziej, ja nie viedaju.
Naohuł, ja čuŭ pra vypadak, kali rasiejcy prapanoŭvali zbroju našym. Heta naohuł śmiešna. Idzie vajna, a našy stajać ź pistalecikami. Rasiejcy kamuści dla śmiechu (ździekavalisia tak, napeŭna) prapanavali ŭziać u ich trafiejnaje ŭzbrajeńnie, a nie hetuju hańbu.
I heta i sapraŭdy było śmiešna, tamu što ŭ toj situacyi samyja ŭraźlivyja ludzi byli z našaha boku. Ujavicie, što z adnymi pistaletami, i navat nijakich broniekamizelek nie było. Vajna, chto zaŭhodna pryjdzie i ciabie rasstralaje.
Jašče da vajny patrabavałasia, kab ludzi, jakija byli na pałasie, nasili flikiery. Śviatło padčas aktyŭnych bajavych dziejańniaŭ nichto nie vyrubaŭ. I ŭsie jak idyjoty z hetymi flikierami chodziać. Heta značyć, za kiłamietr možna było ŭbačyć, i heta nikoha nie chvalavała.
Kali vajennaja aktyŭnaść stała ścichać, ukraincy vyzvalili paŭnočnyja terytoryi, tolki tady kiraŭnictva stała zadumvacca: voś našy stajać biez zbroi, bieź ničoha, faktyčna jak mišeni. Potym panabudavali ŭmacavańniaŭ ź miaškoŭ ź piaskom, pad jakimi sałdat pavinien jak idyjot stajać na miescy i nikudy nie iści. Jamu aŭtamat i dva ražki. A na sałdata hladzić u kabiniecie praz kamieru (kamandzir) i nie daj boh tabie adyści ŭ inšaje miesca. Nu voś pačvarna heta ŭsio vyhladaje.
Asabliva ŭ pamiać urezałasia toje, što kali ŭsio stralała i pulała, to nijakich pravierak DPK abo ad našaha pahranatrada naohuł nie było, usie tak zvanyja «aficeryški» schavalisia pa norach u siabie ŭ kabinietach i mordy svaje nie tyrkali ŭ našyja spravy. Voś dy takoha tryźnieńnia ŭsio dajšło: jak była vajna, usim na ŭsio było naplavać. A jak usio skončyłasia, to vyrašyli pakazać, chto tut načalstva — stali jeździć i dakałupvacca.
«Dva tydni ja pravioŭ u pałonie ŭ Biełarusi. Trymali ŭ padvale, dapytvaŭ kadyraviec» — 19-hadovy siaržant ZSU, jakomu amputavali nohi i palcy na rukach
Na Paleśsi zabaranili naviedvać lasy tam, dzie byli łahiery rasijskich vajskoŭcaŭ
«Zaraz rasijskich sałdat užo nie viazuć. Ale sočać za kožnym». Miedyk z Homielščyny raskazaŭ, jak hod tamu ŭ biełaruskich balnicach ratavali rasijskich vajskoŭcaŭ
«U kłubie «vyzvalicieli» pačali pahražać bajavoj hranataj». Jak prychod rasijskich vajskoŭcaŭ adbiŭsia na Mazyry
Kamientary