Jak u Biełarusi karajuć za dapamohu paciarpiełym ad represij i jakaja łohika? Pasprabavali razabracca
U Biełarusi ŭsio bolš ludziej apynajucca za kratami za toje, što dapamahajuć inšym represavanym. Ale da kaho prychodziać? Praanalizavali łohiku hetych represijaŭ.
Sprava «Krainy dla žyćcia»
Treba adznačyć, što za salidarnaść z palitviaźniami asobnych aktyvistaŭ represavali i raniej.
Aryšt čatyroch aktyvistaŭ fondu «Kraina dla žyćcia» — badaj, pieršaja takaja masavaja sprava. Jany zajmalisia sistemnaj dapamohaj palitviaźniam: źbirali pieradačy i pasyłki, pisali listy i pieravodzili hrošy na rachunki ŭ SIZA.
Antona Stašeŭskaha, Juliju Syrych, Taćcianu Astroŭskuju i Marynu Dubroŭskuju zatrymali 9 lipienia 2021 hoda. Adrazu ich abvinavacili ŭ «finansavańni ekstremisckaha farmiravańnia» i pakinuli ŭ SIZA pad vartaj.
Spačatku vypuścili Marynu Dubroŭskuju — 10 listapada 2021 joj pierakvalifikavali spravu na druhuju častku artykuła 342 («finansavańnie hrubaha parušeńnia paradku»). A praź jašče siem miesiacaŭ, 6 maja 2022, vypuścili Taćcianu Astroŭskuju i Juliju Syrych. Nieŭzabavie Taćciana i Julija źjechali za miažu.
Sud nad Antonam Stašeŭskim i Marynaj Dubroŭskaj pačaŭsia 17 kastryčnika 2022.
Stašeŭskaha vinavacili ŭ «zmovie z metaj zachopu ŭłady» (art. 357 KK), a Dubroŭskuju — u «finansavańni asobaŭ, jakija hruba parušajuć hramadski paradak» (č. 2 art. 342 KK). Im dali vosiem hadoŭ i paŭtara hoda adpaviedna, Dubroŭskaja ŭžo vyjšła na volu.
Juryj Kaściuk, jaki atrymlivaŭ dla inšych hrošy ad «Bajsoł»
Viadoma, što jašče da vypadku Juryja Kaściuka niejkaha žychara Minska aryštoŭvali za toje, što jon stvaraŭ telehram-akaŭnty na virtualnyja numary dla svaich susiedziaŭ. Pravaabaroncy pamiatajuć, što takaja sprava była, ale abstavinaŭ zhadać nie zdoleli.
Juryj Kaściuk byŭ abvinavačany ŭ «ździeku ź dziaržaŭnych simvałaŭ» za zryŭ ściaha z budynka haścinicy ŭ Breście 4 vieraśnia 2020. Chłopcu spačatku prysudzili hod «chimii», ale paśla zamianili jaje na kałoniju.
Kaściuk adbyŭ pakarańnie 6 studzienia 2022. Ale 15 lutaha jaho znoŭku zatrymali. Da hetaha KDB pryznaŭ čat «chimikaŭ», asudžanych pa palityčnych artykułach, jaki nazyvaŭsia «Valejboł pa vychodnych», ekstremisckim farmiravańniem. Pry zatrymańni Juryja mocna źbili.
Pa viersii abvinavačańnia, jon zrabiŭ kartku polskaha banka i atrymlivaŭ na jaje hrošy dla inšych ad «Bajsoł» i «Bajchełp». Za heta jamu prysudzili čatyry hady kałonii pa artykule 361-4 KK RB («sadziejničańnie ekstremisckaj dziejnaści»).
Spravy za paštovyja pieravody i pradukty
Pieršaj za heta zatrymali 63-hadovuju Natallu Malec. Jana zrabiła 125 pieravodaŭ palitviaźniam z ułasnaj piensii.
A ŭ studzieni 2024 KDB atakavaŭ svajakoŭ palitviaźniaŭ i tych, chto im dapamahaŭ. Tady ž była pryznanaja «ekstremisckim farmiravańniem» inicyjatyva iNeedHelp, udzielniki jakoj kuplali pradukty dla siemjaŭ palitviaźniaŭ praz dastaŭku «Jeŭraopta».
Asnoŭny rejd adbyŭsia z 23 na 24 studzienia, choć pieršyja zvanočki byli i raniej — naprykład, za tydzień da hetaha śpiecsłužby sprabavali ŭzłamać telehram-akaŭnty svajakoŭ palitviaźniaŭ.
Padčas abłavy zatrymali sotni ludziej, svajaki palitviaźniaŭ atrymali vielizarnyja štrafy za atrymańnie dapamohi, a za kratami pa abvinavačańni ŭ «sadziejničańni ekstremisckaj dziejnaści» apynulisia dziasiatki ludziej, u asnoŭnym žančyny.
Abjadnoŭvaje ŭsich tych, kamu pradjavili abvinavačańni, toje, što jany sistemna dapamahali palitviaźniam — naprykład, słali pasyłki abo rabili hrašovyja pieravody. Taksama siarod aryštavanych apynulisia ludzi, jakija dapamahali atrymlivać hrošy inšym, naprykład, praz zamiežnyja kartki.
Ludzi, jakija vyvozili inšych z krainy
Viadomyja try takija čałavieki. Heta Jaŭhien Bujnicki, jaki padvoziŭ represavanych da miažy (jamu prysudzili 4,5 hoda kałonii), Mikałaj Kulašoŭ, jaki vadziŭ represavanych praź miažu (5 hadoŭ kałonii), i Alesia Bunievič, jakaja musiła arhanizavać «kalidor» dla rejkavych partyzanaŭ (3,5 hoda kałonii).
Danaty
Usio čaściej apynajucca za kratami ludzi, jakija achviaravali na dapamohu paciarpiełym ad represij, — u «Bajsoł» i «Bajchełp». Samy miakki prysud za heta dali Jaŭhienu Filipoviču — dva z pałovaj hoda «chimii». Samy žorstki — piać hadoŭ kałonii — dla Juryja Jureni. Jaho syna Vitala pasadzili za danaty na try hady.
Ahułam asudžanych za achviaravańni, pa źviestkach «Viasny», užo bolš za 70. Nie ŭsie jany achviaravali ŭ «Bajsoł» i «Bajchełp» — niekatorych sudzili za achviaravańni na dapamohu Ukrainie, Kibierpartyzanam abo «Bajpołu».
Što abjadnoŭvaje hetyja spravy?
Najpierš, ułady sprabujuć zapužać abo pasadzić za kraty ludziej, jakija sistemna dapamahajuć palitviaźniam unutry Biełarusi.
Pa-druhoje, vialiki ŭpor pry kvalifikacyi spravy jak «sadziejničańnia ekstremisckaj dziejnaści» robicca na toje, što ludzi dapamahajuć nieznajomym palitviaźniam ci ich siemjam. Pra heta časta pytalisia na dopytach u tych, kaho zatrymlivali u čas rejdu 23-24 studzienia: ci viedajuć jany asabista tych, kamu słali pasyłki ci rabili pieravody. Heta ž sprabavali vyśvietlić i ŭ palitviaźniaŭ, jakim dapamahali zatrymanyja.
Pa-treciaje, ułady sprabujuć razburyć kanały kamunikacyi pamiž paciarpiełymi ad represij u Biełarusi i strukturami salidarnych biełarusaŭ zamiežža. Pryznanyja «ekstremisckimi farmiravańniami» amal usie struktury, jakija sistemna dapamahajuć palitviaźniam — «Bajsoł» i «Bajchełp», Dissidentby, «Viasna», INeedHelp i inšyja.
Heta robicca dla taho, kab vykaranić salidarnaść pamiž biełarusami i pakinuć palitviaźniaŭ i ich svajakoŭ sam-nasam sa svaimi biedami, kab jany pačuvalisia nieabaronienymi.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆChalezin: Nieŭźlin finansuje Chartyju'97 jašče z prezidenckich vybaraŭ 2010 hoda19
Kamientary