«Chatnim chimikam» masava zamianiajuć abmiežavańnie voli na kałoniju — što viadoma
Za apošnija miesiacy ŭ Biełarusi asudžanym da abmiežavańnia voli biez nakiravańnia ŭ PUAT pačali aktyŭna ŭzmacniać pakarańnie i pieravodzić z «chatniaj chimii» ŭ kałoniju. Pa infarmacyi «Viasny», pačynajučy z červienia ŭ sudach užo razhladzieli ci razhledziać u bližejšy čas minimum 15 spravaŭ «ab zamienie abmiežavańnia voli» asudžanym raniej pa palityčnych matyvach. Sudy adbyvajucca navat nad tymi, chto źjechaŭ ź Biełarusi paśla prysudu.
Pavodle zakanadaŭstva, dla zamieny pakarańnia na bolš žorstkaje dastatkova troch spahnańniaŭ. Pry hetym na «chatnich chimikaŭ» uvieś čas akazvajecca cisk: da ich nočču pryjazdžajuć z pravierkami, abmiažoŭvajuć u volnym časie i adpraŭlajuć na «sutki» za «parušeńnie režymu adbyćcia pakarańnia».
«Viasna» razam ź jurystkaj Vikaj Rudziankovaj tłumačać, za što čałavieku mohuć zamianić pakarańnie, za jakija parušeńni asudžanym vypisvajuć spahnańni i što ličycca złosnym uchileńniem ad adbyćcia pakarańnia.
«Pravy ludziej u takim stanoviščy pastajanna parušajucca»
Praktyka zamieny «chatniaj chimii» na pazbaŭleńnie voli — nie novaja. Ale za apošni hod, pavodle «Viasny», takich vypadkaŭ značna paboleła. Tolki za apošnija try miesiacy pa ŭsioj Biełarusi adbylisia ci jašče adbuducca nie mienš za 15 sudoŭ «ab zamienie abmiežavańnia voli biez nakiravańnia ŭ papraŭčuju ŭstanovu adkrytaha typu». Absalutnuju bolšaść spravaŭ razhladajuć u sudach Minska. Pry hetym viadoma, što sudy adbyvajucca navat nad tymi, chto źjechaŭ ź Biełarusi paśla prysudu. Tak, naprykład, 21 žniŭnia ŭ sudzie Minskaha rajona adbuducca sudy pa zamienie «chatniaj chimii» Vitalu i Lizaviecie Prynieślikam, jakich u traŭni 2023 hoda asudzili da dvuch hadoŭ abmiežavańnia voli za ŭdzieł u akcyjach pratestu ŭ 2020 hodzie. Viadoma, što siamja pakinuła Biełaruś.
Pravaabaroncy rehularna atrymlivajuć infarmacyju pra cisk na «chatnich chimikaŭ».
«Pry parušeńni paradku i ŭmoŭ adbyvańnia pakarańnia ŭ adnosinach da asudžanaha mohuć być užytyja miery pakarańnia, jakija značna paharšajuć jaho stanovišča. Hetyja miery varjirujucca ad vymovy da źmiaščeńnia ŭ dyscyplinarnuju izalacyju i ŭ vyniku navat zamieny abmiežavańnia svabody na pazbaŭleńnie voli.
Łohika represij, nakiravanych na asudžanych da «chatniaj chimii», maje adnolkavy charaktar z represijami suprać inšych palitviaźniaŭ. Pravy ludziej u takim stanoviščy pastajanna parušajucca, a abaranić ich na ŭzroŭni dziaržavy niemahčyma.
Pry najaŭnaści adpaviednaj voli, supracoŭniki kryminalna-vykanaŭčaj inśpiekcyi mohuć značna pahoršyć stan čałavieka, jaki znachodzicca pad pastajannym kantrolem i vola jakoha značna abmiežavana jak farmalna prysudam, tak i niepasredna kantrolem supracoŭnikaŭ kryminalna-vykanaŭčaj inśpiekcyi. Paradak nakładańnia mier spahnańnia, jak i zaachvočvańnia, rehulujecca artykułami 54-56 Kryminalna-vykanaŭčaha kodeksa», — kaža jurystka «Viasny».
Što moža być parušeńniem paradku i ŭmoŭ adbyvańnia pakarańnia?
- Nievykanańnie asudžanym uskładzienych na jaho abaviazkaŭ. Naprykład, zabiaśpiečvać mahčymaść bieśpieraškodnaha ŭvachodu ŭ svajo žyllo supracoŭnikam RAUS/RUUS, jakija kantralujuć asudžanaha; ažyćciaŭlać telefonnuju suviaź z supracoŭnikami; źjaŭlacca pa vyzavie supracoŭnikaŭ i h.d. Hladzieć usie 17 abaviazkaŭ całkam: č. 2, art. 48-1 Kryminalna-vykanaŭčaha kodeksa;
- parušeńnie zabaron, naprykład, naviedvańnie kulturnych mierapryjemstvaŭ, dzie ludzi mohuć užyvać ałkaholnyja napoi, abo žyllo inšych ludziej; admaŭlacca ad pracy, prapanavanaj kamitetam pa pracy, zaniataści i sacyjalnaj abaronie i h.d. Hladzieć usie šeść zabaronaŭ całkam: č. 5 art. 48-1 KVK;
- parušeńnie vytvorča-technałahičnaj, vykanalnickaj i pracoŭnaj dyscypliny;
- učynieńnie dyscyplinarnych parušeńniaŭ asudžanymi, jakija navučajucca;
- pryciahnieńnie asudžanych da administracyjnaj adkaznaści za ŭčynieńnie administracyjnych pravaparušeńniaŭ suprać hramadskaha paradku, naprykład, «niesankcyjanavanaje pikietavańnie» (art. 24.23 KaAP) abo «raspaŭsiud ekstremisckich materyjałaŭ» (art. 19.11 KaAP);
- inšych administracyjnych pravaparušeńniaŭ, za jakija zakonam praduhledžana administracyjnaje spahnańnie ŭ vyhladzie administracyjnaha aryštu, naprykład, «niepadparadkavańnie patrabavańniam supracoŭnikaŭ pravaachoŭnych orhanaŭ» (art. 24.3 KaAP);
- nievykanańnie zabarony zajmać peŭnyja pasady abo zajmacca peŭnaj dziejnaściu, naprykład, kiravać mašynaj.
Jakija mohuć być miery pakarańnia?
- Vymova — heta pieršaje i najbolš lohkaje pakarańnie, jakoje ŭžyvajecca za mienš surjoznyja parušeńni. Asudžany atrymlivaje aficyjnaje papiaredžańnie ab nieabchodnaści vykanańnia ŭstanoŭlenaha paradku.
- Pazbaŭleńnie prava pakidać žyllo ŭ vychodnyja i śviatočnyja dni — heta miera prymianiajecca da tych asudžanych, jakim było dazvolena pakidać žyllo ŭ vychodnyja i śviatočnyja dni ŭ jakaści miery zaachvočvańnia. U vypadku parušeńnia paradku, hety dazvoł moža być admienieny, što abmiažoŭvaje pravy asudžanaha navat u tyja dni, kali jon nie musić pracavać.
- Dyscyplinarnaja izalacyja terminam da 15 sutak — za bolš surjoznyja parušeńni asudžany moža być źmieščany ŭ izalatar časovaha ŭtrymańnia, što faktyčna pryraŭnivajecca da štrafnoha izalataru. Hetaja miera ŭklučaje mahčymaść utrymańnia biez vychadu na pracu abo vučobu.
U vypadku pryznańnia supracoŭnikami kryminalna-vykanaŭčaj inśpiekcyi asudžanaha złosnym parušalnikam, pakarańnie ŭ sudovym paradku moža być zamienienaja na bolš ciažkaje — pazbaŭleńnie voli ŭ kałonii.
Kali asudžany ličycca złosnym parušalnikam?
Pa anałohii z artykułam 411 KK, kali ŭ asudžanaha jość nie mienš za try spahnańni, jon moža być pryznany złosnym parušalnikam. U takim vypadku asudžanamu vynosicca aficyjnaje papiaredžańnie ab zamienie abmiežavańnia svabody na bolš strohuju mieru pakarańnia, uklučajučy pazbaŭleńnie voli. Da momantu ŭstupleńnia ŭ zakonnuju siłu sudovaha rašeńnia ab zamienie pakarańnia, asudžany moža być zatrymany i źmieščany ŭ miescy ŭtrymańnia pad vartaj na termin da 30 sutak z sankcyi prakurora.
U tym vypadku, kali supracoŭnika kryminalna-vykanaŭčaj inśpiekcyi acanili dziejańni asudžanaha jak złosnaje ŭchileńnie ad adbyvańnia pakarańnia, tady jany mohuć vynieści jamu aficyjnaje papiaredžańnie ab zamienie pakarańnia na bolš žorstkaje. Kali paśla hetaha papiaredžańnia budzie zaŭvažana jašče niejkaje parušeńnie, tady sprava na razhlad moža być pieradadzienaja ŭ sud dla zamieny pakarańnia na bolš ciažkaje.
Što ličycca złosnym uchileńniem ad adbyćcia pakarańnia?
- Niajaŭka ŭ ustanoŭleny termin biez pavažnych pryčyn* dadomu, kali asudžany samavolna pakidaje svaju chatu abo nie viartajecca svoječasova, heta ličycca surjoznym parušeńniem.
*Viadomyja vypadki, kali ludziam pry najaŭnaści pavažlivych pryčyn, źviazanych, naprykład, sa zdaroŭjem abo z abskardžvańniem i pracoŭnymi hadzinami pošty, usio adno nie dazvalali vychodzić. A sapraŭdy pavažlivyja pryčyny takimi nie pryznavalisia.
- Parušeńnie paradku paśla aficyjnaha papiaredžańnia — kali asudžany praciahvaje parušać paradak i ŭmovy adbyvańnia pakarańnia paśla aficyjnaha papiaredžańnia, jaho dziejańni ličacca złosnymi.
- Admova ad našeńnia abo paškodžańnie elektronnych srodkaŭ kantrolu — kali asudžany admaŭlajecca nasić abo naŭmysna paškodžvaje elektronnyja srodki kantrolu svajho miescaznachodžańnia.
Chto i jak vyrašaje prymianiać miery pakarańnia i zaachvočvańnia?
Načalnik kryminalna-vykanaŭčaj inśpiekcyi i namieśnik načalnika orhana ŭnutranych spraŭ (RUUS/RAUS) upaŭnavažany davać vymovu i pazbaŭlać prava pakidać žyllo ŭ vychodnyja i śviatočnyja dni, a načalnik terytaryjalnaha orhana ŭnutranych spraŭ, a ŭ jaho adsutnaść — jaho namieśnik, moža taksama prymać rašeńnie ab dyscyplinarnaj izalacyi terminam da 15 sutak.
Zhodna z č. 4 art. 56 KVK pry pryniaćci rašeńnia ab prymianieńni miery spahnańnia musiać uličvacca abstaviny ździajśnieńnia parušeńnia, asoba i papiarednija pavodziny asudžanaha, a taksama ciažkaść parušeńnia musić adpaviadać miery spahnańnia.
Spahnańnie musić być nakładziena nie paźniej za 30 sutak z momantu ździajśnieńnia parušeńnia.
Miery pakarańnia pavinny być užytyja nie paźniej za 30 sutak.
Asudžany ličycca padvierhnutym spahnańniu z momantu vyniasieńnia pastanovy ab jaho nakładvańni. Kali asudžany nie aznajomleny z pastanovaj u vyznačany termin, jon ličycca nie padvierhnutym spahnańniu. U vypadku admovy aznajomicca z pastanovaj składajecca adpaviedny akt.
«Zamacavanaja ŭ zakanadaŭstvie i raspaŭsiudžanaja praktyka zamieny pakarańnia na bolš ciažkaje parušaje pryncyp non bis in idem, jaki značyć, što nichto nie moža być pakarany dvojčy za adno dziejańnie. Pryncyp zamacavany ŭ kryminalnym kodeksie, a taksama ŭ artykule 14 Mižnarodnaha pakta ab hramadzianskich i palityčnych pravach, jaki źjaŭlajecca abaviazkovym dla vykanańnia Respublikaj Biełaruś», — robić vysnovy jurystka «Viasny».
Jak skłałasia žyćcio vunderkinda z Žodzina, jaki ŭ 12 hadoŭ pastupiŭ u miedycynski ŭniviersitet?5
Kamientary