«Nie viedaju, kolki ja jašče vytrymaju pisać pra namałoty i miechanizataraŭ». Jak ciapier vučacca na žurfaku BDU
Na žurfaku BDU sioleta nie było konkursu. U dziaržaŭnych ŚMI — dziasiatki vakansij. «Radyjo Svaboda» pahavaryła z vypusknicaj fakulteta žurnalistyki, jakaja pracuje pa raźmierkavańni.
Sioleta na specyjalnaść «žurnalistyka» ŭ BDU zaličyli 80 čałaviek, u tym liku 6 «metavikaŭ» (heta abituryjenty, jakija pastupajuć ź listom ad miascovych uładaŭ pavodle asobnaha konkursu). Dakumenty ž na fakultet padaŭ 81 čałaviek.
Prachadny bał — 289. Usie buduć vučycca na biudžecie — na žurfaku ciapier niama «płatnikaŭ».
«Sioleta konkursu nie było. Uziali ŭsich, chto padaŭ dakumenty»
Na ŭmovach ananimnaści supracoŭnik universytetu paviedamiŭ, što takoje nazirajecca ŭpieršyniu za šmat hadoŭ.
«Zaŭsiody na žurfak byŭ vialiki konkurs i vysokija prachadnyja bały. Na «aŭdyjovizualnuju žurnalistyku» jašče paru hadoŭ tamu prachadny bał byŭ bolšy za 360. Navat na płatnaje adździaleńnie hady try tamu prachadny bał byŭ 303. A sioleta konkursu nie było. Raniej abituryjent moh nie prajści tvorčy konkurs, a ciapier usio vyhladaje farmalna. Pastupiła kamanda źvierchu «da abituryjentaŭ stroha nia stavicca». Uziali ŭsich, chto padaŭ dakumenty.
Pra ŭzrovień padrychtoŭki ja ŭžo nie kažu. Takoje ŭražańnie, što z kožnym hodam u abituryjentaŭ jon usio nižejšy. Jany niepiśmiennyja, mała što čytali», — vykazaŭ mierkavańnie supracoŭnik.
Jašče 4 hady tamu, u 2020-m, na žurfak było pryniata 88 čałaviek na biudžet i 42 — na płatnuju formu navučańnia. Ahulny konkurs tady byŭ 347 bałaŭ, na aŭdyjovizualnuju žurnalistyku — 379, veb-žurnalistyku — 363 bały.
«Chacieła pajści z 3-ha kursu, ale baćki nie dazvolili, maŭlaŭ, treba atrymać dyplom»
Dziaŭčyna, jakaja nazvałasia Volhaj (imia źmienienaje dziela biaśpieki. — RS) raskazała, jak radavałasia, što niekali trapiła na biudžet.
«Vaŭ! Kruta!» — dumała ja letam 2020-ha. U žniŭni mianie nie było ŭ Miensku. Pryjechała 1 vieraśnia. Na druhim kursie pačała rasčaroŭvacca. Asabliva ŭraziŭ pradmiet «Idealohija dziaržaŭnych ŚMI» — heta taki treš! Z žurfaku stali zvalniać narmalnych vykładčykaŭ — adnu, jakuju vielmi lubili studenty, zabrali prosta z zaniatkaŭ, adekvatnyja sami zvalnialisia. Vyklučali i aktyŭnych studentaŭ. Prychodzili vučyć prafesii prapahandysty kštałtu Tura», — kaža Volha.
Dziaŭčyna pryznajecca, što chacieła kinuć vučobu na 3-m kursie, ale baćki nie dazvolili, maŭlaŭ, treba atrymać dyplom. Davučyłasia. Raźmiarkoŭvali ŭsich tolki ŭ dziaržaŭnyja ŚMI — inšych užo nie było.
Šancaŭ zastacca ŭ stalicy było mała, dyj i z zarobkam žurnalista-pačatkoŭca žytło nia zdymieš. Spačatku byli plany arandavać žytło ŭ Miensku ź siabroŭkami, ale adna vyjechała za miažu, druhaja vyjšła zamuž.
«Dali ŭstanoŭku: nijakaj krytyki, usio dobra»
Siońnia jana pracuje ŭ dziaržaŭnym vydańni. Kadraŭ nie chapaje. Asnoŭnyja temy: prezydent, ekanomika — heta ŭ asnoŭnym pieradruk aficyjozu. I jašče sielskaja haspadarka — kolki namałacili zbožža, kolki sabrali kukuruzy.
«Dali ŭstanoŭku: nijakaj krytyki, usio dobra. Namiaknuli, što inicyjatyva i asabistaja dumka nie vitajucca. Chacieła zrabić pra štości čałaviečaje, pajechała ŭ viosku da maładych specyjalistaŭ, jakija advučylisia pa metavych nakiravańniach. Papłakała razam ź imi, bo nia tak my ŭjaŭlali realnaje žyćcio i pracu. Chacieła napisać prablemny artykuł. U nas znoŭ adbyŭsia kanflikt z kiraŭnictvam. Nia viedaju, kolki ja jašče vytrymaju pisać pra namałoty i mechanizataraŭ», — pryznajecca dziaŭčyna.
Zaraz Volha nia viedaje, zastavacca joj na pracy ci sprabavać niešta źmianić.
«Ja ŭ niejkim tupikovym stanoviščy. Kali kinuć, nie adpracavać, dyk daviadziecca zapłacić šalonyja hrošy za adukacyju. A dzie ich uziać z maim zarobkam? Śmiešna skazać, 700 rubloŭ «brudnymi». Razumieju, što sama vinavataja: kali pastupała, hladzieła na žyćcio praz ružovyja akulary. Rajonki i dziaržaŭnyja ŚMI nikoli nie čytała — byli ž Tut.by, Onliner, inšyja niezaležnyja medyja. Ale chto ž tady viedaŭ, što sytuacyja tak kardynalna źmienicca?» — dzielicca dziaŭčyna svaim rasčaravańniem ciapierašniaj pracaj.
U Biełarusi vypusknik, jaki vučyŭsia na biudžecie i admaŭlajecca adpracoŭvać pa raźmierkavańni, musić pakryć vydatki na jahonuju vučobu dziaržavie. Časam vychodzić bolš, čym košt płatnaj adukacyi.
Dziasiatki dziaržaŭnych vydańniaŭ prapanujuć žurnalistam pa 626 rubloŭ (minimalny zarobak)
Vakansij žurnalistaŭ, karespandentaŭ na sajtach dla pošuku pracy šmat.
Vilejskaja rajonka «Šlach pieramohi» šukaje žurnalista z vyšejšaj profilnaj adukacyjaj, upeŭnienym viedańniem PK, kamunikabelnaściu, vydatnym vałodańniem biełaruskaj i rasiejskaj movami, a taksama fotakarespandenta z vysokimi patrabavańniami — i heta na zarobki pa 700 rubloŭ.
Dziatłaŭskaja «Pieramoha» šukaje redaktara internet-resursu na 500 rubloŭ.
U zelvienskuju «Pracu», «Chojnickija naviny», «Zaru nad Drućciu», słaŭharadzki «Prysožski kraj», čašnicki «Čyrvony pramień», «Vieśnik Čerykaŭščyny», «Dobrušski kraj», «Pietrykaŭskija naviny», «Ašmianski vieśnik» i jašče paru dziasiatkaŭ rajonak šukajuć žurnalistaŭ na zarobak u 626 rubloŭ.
«Hołas Vietkaŭščyny» zaprašaje hałoŭnaha redaktara z dośviedam pracy na zarobak ad 626 da 1500 rubloŭ.
U abłasnuju hazetu «Hrodnienskaja praŭda» šukajuć karespandenta na 1500 rubloŭ. «Transportnyj viestnik» prapanuje žurnalistu 900 rubloŭ.
Vydaviecki dom «Źviazda» abiacaje 900-1000 rubloŭ. Vajskovaje infarmahienctva «Vajar» prapanuje specyjalnamu karespandentu zarobak 950-1050 rubloŭ.
Biełteleradyjokampanija šukaje speckarespandentaŭ z dośviedam na zarobak ad 1600 da 2500 rubloŭ.
«Nizkija zarobki, patrabavańnie demanstracyjnaj lajalnaści da ŭłady adšturchoŭvajuć patencyjnych abituryjentaŭ»
Staršy analityk Media IQ Paŭluk Bykoŭski pierakanany, što padzieńnie prestyžu žurnalisckaj prafesii i źnižeńnie popytu na žurfak BDU — heta vynik cełaha kompleksu faktaraŭ.
«Pa-pieršaje, palaryzacyja hramadztva paśla padziej 2020 hodu značna paŭpłyvała na ŭspryniaćcie žurnalistyki. Častka hramadztva straciła davier da tradycyjnych ŚMI, asabliva dziaržaŭnych.
Pa-druhoje, systema raźmierkavańnia vypusknikoŭ vyklučna ŭ dziaržaŭnyja ŚMI, pryčym pieravažna ŭ rajonnyja hazety, nie vyhladaje pryvabnaj. Nizkija zarobki, adsutnaść adekvatnaha sacyjalnaha pakieta i patrabavańnie demanstracyjnaj lajalnaści da ŭłady adšturchoŭvajuć patencyjnych abituryjentaŭ», — kaža Paŭluk Bykoŭski.
Ekspert adznačaje, što kolkaść zaniatych u dziaržaŭnych ŚMI dastatkova vialikaja — nia mienš za 4,5 tysiačy čałaviek. Heta stvaraje peŭny popyt na vypusknikoŭ, asabliva ŭ rehijanalnych redakcyjach, ale ŭmovy pracy i mahčymaści dla prafesijnaha rostu časta nie adpaviadajuć čakańniam maładych žurnalistaŭ.
Akramia taho, źmianieńnie medyjalandšaftu pryviało da taho, što tradycyjnyja ŚMI stračvajuć papularnaść na karyść novych medyja. Heta taksama ŭpłyvaje na pryvabnaść klasyčnaj žurnalisckaj adukacyi.
«U minułyja hady značnaja častka vypusknikoŭ žurfaku vybirała sumiežnyja prafesii, takija jak reklama i PR, dzie byli lepšyja finansavyja perspektyvy. Ciapier ža, kali raźmierkavańnie amal vyklučna ŭ dziaržaŭnyja ŚMI, hetyja mahčymaści abmiežavanyja.
Narešcie, abmiežavanyja mahčymaści dla specyjalizacyi i prafesijnaj realizacyi ŭ jakaści žurnalistaŭ-mižnarodnikaŭ (ich časta raźmiarkoŭvajuć u rajonki, dzie takaja tematyka ŭvohule nie praduhledžana), televizijnych ci radyjožurnalistaŭ (tolki systema dziaržaŭnych kanałaŭ) taksama źnižajuć pryvabnaść prafesii», — kaža medyjaekspert Bykoŭski.
Usio heta i pryviało da taho, što sioleta na specyjalnaść «žurnalistyka» ŭ BDU na 80 biudžetnych miescaŭ padaŭ dakumenty tolki 81 čałaviek, ličyć surazmoŭca.
Kamientary